Bàn thêm về đạo đức báo chí trong xử lý thông tin của phóng viên

(QT) - Đối với mỗi cơ quan báo chí thì lực lượng phóng viên là đội quân chủ lực trực tiếp tạo ra sản phẩm báo chí. Họ là người, nói như khái quát của nhà báo Phan Quang là luôn “Đọc, Đi, Nghĩ, Viết”, luôn nắm vững đối tượng nghiên cứu, đối tượng phục vụ của tờ báo nơi mà họ đang công tác; đồng thời họ cũng là người, hơn ai hết, nắm vững định hướng tuyên truyền, tôn chỉ, mục đích của tờ báo, nội dung cần tập trung tuyên truyền trong mỗi số báo. Do vậy, đặc thù nghề nghiệp khiến phóng viên luôn là người đứng ở đầu nguồn sự kiện, gắn bó mật thiết với cuộc sống, phản ánh cuộc sống bằng sự thực mắt thấy, tai nghe. >>> Nâng cao trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ công dân, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo

Báo Quảng Trị đến với bộ đội đảo Đá Lớn C, quần đảo Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa - Ảnh: PV

Tuy nhiên, khi đứng ở đầu nguồn sự kiện, tiếp cận với khối thông tin tươi nguyên từ hiện thực sống động, phóng viên cần phải được trang bị những kiến thức chuyên ngành và rèn luyện bản lĩnh chính trị như thế nào để có thể xử lý nguồn thông tin đáp ứng được tiêu chí đặt ra là: nhanh, đúng, trúng, hay, tạo ra được những tác phẩm báo chí chất lượng cao? Nhà báo phải là người khám phá, phát hiện, khai thác và phản ánh cái mới. Nguyên tắc hàng đầu trong hành xử nghiệp vụ của một phóng viên là phải làm sao cho người đọc như trông thấy, nghe thấy, cảm thấy sự kiện có liên quan trực tiếp đến mình, tự mình phải có trách nhiệm chia sẻ, có thái độ rạch ròi trước sự việc, sự kiện đó. Để không ngừng nâng cao tính hiệu quả của báo chí, một nguyên tắc bất di bất dịch là nhà báo phải thông tin chân thực, đúng định hướng. Để đáp ứng được yêu cầu khắt khe của nghề nghiệp, các nhà báo không có cách nào khác là phải luôn trau dồi bản lĩnh chính trị vững vàng; nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ; nắm rõ và chấp hành nghiêm chỉnh các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước để vận dụng nhuần nhuyễn vào trong họat động nghiệp vụ, đặc biệt là trong quá trình xử lý nguồn thông tin. Kinh nghiệm mà Ban Thư ký chi hội Nhà báo Báo Quảng Trị rút ra là, để có tác phẩm báo chí nhanh, đúng, trúng, hay, đạt chất lượng cao, trước hết lãnh đạo cơ quan giao trách nhiệm cho các Ban nghiệp vụ và Ban Thư ký chi hội xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ phóng viên, hội viên có bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thông nghiệp vụ, tâm huyết với nghề nghiệp. Bên cạnh đó, tác phẩm báo chí có chất lượng cao phải luôn là tác phẩm đi đúng tôn chỉ, mục đích của tờ báo, không phục vụ lợi ích nào khác ngoài lợi ích của Đảng, của Tổ quốc và nhân dân, có sức lan tỏa trong đời sống xã hội và được đông đảo người đọc đồng tình, hưởng ứng. Hay nói cách khác, một tác phẩm báo chí có chất lượng cao phải hội đủ các tiêu chí: Cách viết phải hấp dẫn, hành văn truyền cảm, cao hơn là phải tự xây dựng cho mình một phong cách viết báo; tư liệu phải chính xác; đề tài mới mẻ, hấp dẫn, thu hút sự quan tâm của dư luận và khi viết ra được dư luận thừa nhận về tính hấp dẫn, xác thực. Ở đây muốn nhấn mạnh rằng, để có tác phẩm báo chí chất lượng cao thì đề tài phải hay, chủ đề phải có ý nghĩa lớn, thu hút sự quan tâm của dư luận. Chủ đề tác phẩm báo chí là sự minh chứng thái độ chính trị của phóng viên. Chủ đề được xác định rõ ràng cũng là thông điệp quan trọng biểu lộ sự nhanh nhạy, mẫn cảm, tinh tường trong khám phá, phát hiện vấn đề của phóng viên. Chủ đề được xác định rõ sẽ là cơ sở, là mạch nguồn quan trọng xuyên suốt giúp phóng viên dễ dàng hình thành bố cục, chọn lựa những chi tiết đắt giá cho bài viết để có tác phẩm báo chí đạt chất lượng cao. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói:” "Cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ”. Bác mong muốn báo chí chúng ta luôn “gần gũi quần chúng”, luôn trăn trở “Viết cho ai, viết để làm gì”, văn phong báo chí phải “giản đơn, dễ hiểu, phổ thông, hoạt bát”. Học tập, làm theo tư duy và phong cách báo chí của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tâm niệm lời dạy của Bác đối với nền báo chí cách mạng Việt Nam chính là kim chỉ nam cho mọi họat động của người làm báo cách mạng, đảm bảo điều kiện quan trọng, nền tảng để cho ra đời các tác phẩm báo chí đáp ứng các tiêu chí :"Nhanh, đúng, trúng, hay”, phục vụ đắc lực cho sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý điều hành của chính quyền, đáp ứng nhu cầu thông tin ngày càng đa dạng và phong phú của đông đảo quần chúng nhân dân. (Trích tham luận tại hội thảo “Đạo đức người làm báo trong giai đoạn mới của cách mạng" của chi hội nhà báo Báo Quảng Trị)