Xây nhà trong ""cơn bão"" giá...

Các cụ xưa quan niệm: ""Thứ nhất cưới vợ, thứ nhì làm nhà, thứ ba tậu trâu"", là những việc trọng đại của một đấng nam nhi. Và thời nào cũng thế chuyện làm nhà được coi là cần thiết và hệ trọng bởi có ""An cư mới lạc nghiệp"". Tuy nhiên việc xây nhà trong điều kiện giá cả leo thang như hiện nay quả là một gánh nặng không chỉ đặt lên vai người đàn ông mà trở thành mối quan tâm của nhiều người và trong đời sống xã hội. ""Bão giá""...vật liệu, ""bão giá"" tiền công Trước hết phải khẳng định rằng trong mấy năm trở lại đây nhu cầu xây dựng nhà ở kiên cố của người dân, đặc biệt là CB-CNVC tăng mạnh. Mặt khác do sự phát triển về hạ tầng cơ sở của nền kinh tế đã ""đẩy"" giá vật liệu biến động thất thường gây bất lợi cho người xây dựng. Và có thể nói ""cơn bão"" giá về xi măng, thép, gạch và nhiều vật dụng khác đã đạt mức đỉnh điểm trong những tháng đầu năm 2008. Trước tết, cô em gái tôi dự kiến làm nhà. Và mối quan tâm lớn nhất chính là giá cả vật liệu và tiền công thợ. Đã 2 lần xây nhà trong đời, nên tôi đã có ít nhiều kinh nghiệm góp ý cho cô em. Việc đầu tiên chính là ""đặt cược"" giá gạch, thép và xi măng. Tại nhà máy gạch tuynel Vĩnh Đại (tên quen gọi của Công ty CP gạch ngói Quảng Trị) giá đặt mua trước tết là 1.500 đồng/viên, xi măng Bỉm Sơn ở đại lý Hoàng Yến là 820.000 đồng/tấn, sắt phi 8 giá 1.250.000 đồng/tạ...Nhưng ra tết, sang tháng 2 âm lịch là thời điểm bước vào mùa xây dựng thì các loại vật liệu vùn vụt tăng giá. Tính đến ngày 15/3/2008 giá xi măng Bỉm Sơn đã lên đến 1.100000 đồng/tấn, tăng 280.000 đồng/ tấn. Gạch tuynel Vĩnh Đại lên 270.000 đồng/ viên tăng 120.000 đồng/ viên, sắt phi 8 lên 1.750.000 đồng/tạ tăng 500000 đồng/tạ. Chuyện giá cả leo thang không nằm ngoài dự kiến của mọi người song đã có không ít ""khổ chủ"" đành phải ""ngậm bồ hòn làm ngọt"" bởi công trình đang dở dang, hợp đồng giữa chủ - thợ đã ký kết nên phải cung ứng đủ vật liệu cho công trình. Vậy nên, dẫu giá cứ leo thang nhưng dân làm nhà cứ đi đổ xô mua vật liệu. Và một thực tế đang diễn ra là không thể nào ""khống chế"" và quản lý được mức giá ở các đại lý. Dạo một vòng quanh các đại lý kinh doanh vật liệu xây dựng ở thị xã Đông Hà mới biết được sự ""phập phù"" về giá cả. Một thực tế dễ nhận thấy là giá cao thấp tùy thuộc vào chủ đại lý và giá cả lại thay đổi theo từng giờ trong ngày. Những đại lý ""dày vốn"" như Y.L, H.Y, T.N... đã chủ động được mặt hàng, cầm nắm được thông tin và hàng hoá đã có sự chuẩn bị từ trước tết nên hiện tại rất chủ động trong kinh doanh. Các đại lý ""mỏng vốn"" thì tuỳ thuộc vào sự ""phân phối"" của các đại lý lớn mà tăng- giảm giá bán vật liệu. Sự biểu hiện thiếu minh bạch và sòng phẳng trong kinh doanh theo kiểu ""cá lớn nuốt cá bé"" nên đối tượng bị thiệt thòi nhất là các chủ xây nhà. Anh Lê Phúc gặp tôi đã bày tỏ bực tức về kiểu kinh doanh của đại lý mà anh đang mua vật liệu: ""Trước tết chúng tôi hợp đồng mua sắt, tiền đã trả hết nhưng vì chưa làm nhà nên tôi xin gửi nhờ vào kho. Nay vì sắt tăng giá nên chủ đại lý gây khó dễ, đòi thêm tiền và buộc chúng tôi phải chở hết vật liệu ra khỏi kho chứa. Khổ thân tôi, nhà cũ ở một đằng, nhà mới xây một nẻo nên phải mất nhiều lần vận chuyển và phải thuê người giữ nhưng tối hôm qua bị mất trộm 5 cây sắt 18, hơn 4 tạ xi măng...Vậy nên tôi quyết định chấm dứt mua bán ở đại lý này chuyển sang mua ở đại lý khác, nhưng mong sao đừng xảy ra tình cảnh tương tự..."" Tôi hiểu ý anh đang than trách về chuyện bán mua, miệng nói nhưng vai nghiêng đỡ lấy bao xi măng từ thùng chiếc xe bán tải, trước mặt là công trình đang ngổn ngang mà tâm trạng lại rối bời lo toan. Một người khác là anh Trần Ngọc vừa tất tả chạy từ Gio Linh vào lùng mua sắt, gặp tôi anh kể chuyện. Sáng nay đã mua 10 cây sắt 16 và 5 tấn xi măng tại một đại lý ở Gio Linh. Do giá biến động thất thường nên đại lý đó chưa ""cập nhật"" kịp đã bán hớ nên anh mua rẻ gần 2 triệu đồng. Biết vậy, chiều nay anh tiếp tục lên mua nhưng đại lý đó kiên quyết không bán, niêm yết hàng chờ đặt giá mới. Sợ kham hiếm vật liệu nên phải lao vào Đông Hà tìm mua cho đủ lượng sắt cần làm... Ngoài vật liệu tăng giá đang gây ra ""địa chấn"" lớn thì việc tìm kiếm một ông chủ thợ xây nhà cũng là chuyện không kém phần nan giải. Tôi hỏi luôn chuyện công thợ anh Ngọc lại than vãn. ""Trước tết, tôi đã ""thoả thuận"" được một ông thợ tiền công 260.000 đồng/m2 nhưng ra tết có người khác nâng giá nên ông ta ""trở chứng"" đòi tăng giá, vậy là ""thoả thuận"" đó bị phá sản. Không dấu gì anh, làm nhà là việc trọng đại trong đời người nên tôi ""xem"" cẩn thận lắm. Ngoài việc chọn được năm tốt, hợp tuổi, ngày tốt mở móng, tôi còn ""xem"" rất kỹ đến tuổi ông chủ thầu có hợp với chủ nhà không. Lùng khắp cả Gio Linh không tìm ai ""hạp"" tuổi đành phải vào tận Đông Hà hợp đồng được ông thầu nhưng chấp nhận giá cao hơn ở Đông Hà 4 giá... Ông Ngô Viết Song làm nghề cai thầu ở thị xã Đông Hà gặp tôi đã không ngớt than vãn: ""Hơn 40 năm trong nghề nhận thầu xây dựng, tôi chưa thấy năm nào giá vật liệu và tiền công lại cao như năm nay. Năm ngoái giá 1 m2 tôi chỉ nhận 240.000 đồng nhưng năm nay đã lên đến 290.000 đồng. Cho dù nhận cao nhưng chủ thầu vẫn không lãi bao nhiêu bởi công thợ cũng phải tăng theo. Thợ chính trước tết 55000 đồng/ngày ra tết là 70000 đồng/ngày."" ""Bão"" lãi suất vay ngân hàng Thực tế hiện nay rất nhiều người làm nhà nhưng mấy ai có đủ tiền nếu không mượn bà con, bạn bè hay vay ở các ngân hàng thương mại. Việc các ngân hàng ""mạnh tay"" cho vay vào mục đích cải tạo, làm mới nhà cửa trong những năm trở lại đây là động lực giúp người dân đua nhau xây nhà. Và trên thực tế sự táo bạo của nhiều gia đình vay vốn ngân hàng xây nhà nay đã có lợi. Trước hết là hoàn tất một phần việc trọng đại trong đời, mặt khác trong điều kiện giá các mặt hàng tăng cao như hiện nay thì mức lãi ngân hàng đã cam kết là rất nhỏ so với thực tế chi, tiêu trong đời sống hàng ngày. Tôi ngồi với anh Trương Công Dũng, Phó giám đốc Chi nhánh ngân hàng NN&PTNT Quảng Trị để tìm hiểu về chủ trương tăng lãi suất huy động vốn cũng như lãi suất cho vay. Điều mà chúng tôi quan tâm vẫn là chủ trương tăng lãi suất vay nhất là ở lĩnh vực cho vay bất động sản. Anh Dũng giải thích rằng việc tăng lãi suất tiền gửi là nhằm ""hút"" vốn dôi dư trong xã hội, hạn chế sự lưu thông tiền tệ, đó là một trong nhiều giải pháp để chống lạm phát kinh tế. Nhưng còn việc tăng lãi suất cho vay hộ gia đình từ 1,05% lên 1,6%/tháng(vay trung hạn) đã thực sự tạo ra cú sốc lớn cho nhiều hộ gia đình cần vốn để xây dựng nhà ở thì sao? Anh Dũng lại từ tốn giải thích: ""Việc tăng lãi suất là để hạn chế tốc độ tăng trưởng tín dụng, cũng là một giải pháp chống lạm phát. Tuy nhiên trong xu thế lạm phát cao như đầu năm 2008 theo công bố của Chính phủ là 6,02% (2 tháng), nghĩa là bình quân một tháng lạm phát hơn 3%, trong lúc lãi suất vay cao nhất là 1,6% và thấp nhất là 1,3%/tháng thì người vay vẫn đang có lợi. Cho nên việc tăng lãi suất cho vay và lãi suất tiền gửi là quá trình phân phối lại giữa người vay và người gửi. Và tôi khẳng định rằng dù lãi suất vay có cao bao nhiêu thì người vay vẫn không bị thiệt hại lớn bởi một nguyên tắc cơ bản của chính sách tiền tệ là lãi suất ngân hàng cho vay phải thấp hơn mức lạm phát kinh tế"". *Thay lời kết Đứng ở góc độ quản lý kinh doanh trên lĩnh vực ngân hàng nên anh Dũng luôn đưa ra những ""kinh nghiệm"" vĩ mô trong cuộc đua tăng lãi suất nhằm kiềm chế lạm phát. Tuy nhiên ở phạm vi của từng gia đình, từng hộ vay vốn thì việc tăng lãi suất cho vay trong thời điểm hiện tại đã song hành cùng ""cơn bão giá"". Thực tế này đã tạo thêm một áp lực không nhỏ đối với những hộ đang xây nhà. Tôi nhẩm tính chỉ trong thời gian chưa đầy 3 tháng nhưng mức chênh lệch giá xây dựng (vật liệu, công thợ, lãi suất ngân hàng...) cho một ngôi nhà khoảng 150 m2 gần 100 triệu đồng. Một khoản tiền không nhỏ đối với bất cứ ai chứ đừng nói đến công nhân viên chức nghèo gần suốt cả đời người dành dụm để dựng được ngôi nhà. Hồ Nguyên Kha