Xây dựng tỉnh Quảng Trị trở thành địa phương có nền kinh tế số phát triển bền vững, ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo mạnh mẽ

HOÀNG NAM, Quyền Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị

QTO - Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ Tư diễn ra sâu rộng, chuyển đổi số đang trở thành xu thế tất yếu, với tầm nhìn trở thành nước phát triển, có thu nhập cao vào năm 2045, Việt Nam coi khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực chủ chốt, là chìa khóa vàng, là yếu tố sống còn để vượt qua nguy cơ tụt hậu, đồng thời hiện thực hóa khát vọng phát triển hùng cường, thịnh vượng của dân tộc.

Đối với tỉnh Quảng Trị, để tạo ra những bước tiến vượt bậc, vượt qua rào cản, giới hạn của hiện tại, định hướng chiến lược phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đối số (CĐS) được xác định là đột phá hàng đầu, là động lực quan trọng thúc đẩy phát triển KT-XH, đảm bảo QP, AN, góp phần xây dựng tỉnh Quảng Trị trở thành địa phương có nền kinh tế số phát triển bền vững, ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo mạnh mẽ, cùng đất nước bước vào kỷ nguyên mới.

Quán triệt quan điểm đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và CĐS là chiến lược lâu dài, là nền tảng phát triển bền vững và lực đẩy chủ yếu cho sự nghiệp CNH, HĐH đất nước trong kỷ nguyên mới, thời gian qua, tỉnh Quảng Trị đã có nhiều chủ trương, chính sách đẩy mạnh ứng dụng, phát triển khoa học, công nghệ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và CĐS, chủ động, tích cực tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ Tư đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần hoàn thành các mục tiêu phát triển KT-XH của tỉnh đã đề ra.

Tiềm lực khoa học và công nghệ được tăng cường, góp phần hỗ trợ nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ; các tổ chức khoa học và công nghệ công lập được tổ chức, sắp xếp lại và đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị theo hướng tinh gọn, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động.

Công tác nghiên cứu, ứng dụng khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo đạt nhiều kết quả tích cực, đã làm chủ và chuyển giao thành công nhiều quy trình, công nghệ tiên tiến, hiện đại vào sản xuất và thương mại hóa sản phẩm; các nhiệm vụ khoa học và công nghệ đã bám sát mục tiêu phát triển KT-XH của tỉnh, phục vụ hiệu quả quá trình CNH, HĐH; các nhiệm vụ khoa học xã hội và nhân văn đã cung cấp luận cứ khoa học phục vụ định hướng phát triển KT-XH của từng ngành, lĩnh vực, góp phần nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Lãnh đạo tỉnh Quảng Trị ấn nút khai trương Trung tâm giám sát điều hành thông minh tỉnh -Ảnh: P.M.H

Tỉnh Quảng Trị đã làm việc với Bộ Khoa học và Công nghệ để báo cáo nội dung đề xuất đề tài nghiên cứu khoa học và công nghệ cấp quốc gia “Tận dụng lợi thế tài nguyên cát trắng silic và hạ tầng giao thông chiến lược tại Quảng Trị để nghiên cứu phát triển chuỗi giá trị từ khai thác, chế biến đến sản xuất vật liệu bán dẫn (Wafer) tại tỉnh Quảng Trị” nhằm triển khai các giải pháp hỗ trợ thu hút, kêu gọi đầu tư để phấn đấu xây dựng Nhà máy sản xuất vật liệu bán dẫn tại Khu kinh tế Đông Nam Quảng Trị trong giai đoạn 2025 - 2030.

Chỉ đạo nghiên cứu xây dựng chương trình khoa học và công nghệ nhằm đánh giá, đề xuất phương án phát triển hạ tầng kỹ thuật viễn thông tại các khu vực chưa có sóng điện thoại và hạ tầng cáp quang; khảo sát tuyến cáp chỉnh trang mạng cáp thông tin; định hướng triển khai thương mại hóa dịch vụ 5G trên địa bàn tỉnh và đề nghị các doanh nghiệp viễn thông tổ chức lập phương án, xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện. Xây dựng nghị quyết phê duyệt chương trình cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính; đẩy mạnh thực hiện thủ tục hành chính không phụ thuộc vào địa giới hành chính.

Duy trì, nâng cao chất lượng hoạt động 115 Tổ công nghệ số cộng đồng cấp xã và 715 Tổ công nghệ số cộng đồng cấp thôn với tổng số 4.327 thành viên thông qua các hoạt động đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn và thực hiện các chính sách hỗ trợ khác. Toàn tỉnh Quảng Trị hiện nay có 7 doanh nghiệp khoa học và công nghệ, 829 doanh nghiệp công nghệ số với 100% doanh nghiệp có triển khai nền tảng hóa đơn điện tử.

Các sở, ngành, địa phương theo phạm vi chức năng và nhiệm vụ đã chỉ đạo đẩy mạnh tiêu dùng sản phẩm, dịch vụ trên môi trường số; đẩy mạnh sản xuất thông minh trong các ngành, lĩnh vực: nông nghiệp, thương mại, tài chính, giáo dục, y tế, giao thông...

Một số nền tảng số được triển khai, tiếp tục duy trì và sử dụng trên địa bàn tỉnh mang lại hiệu quả như: Nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu tỉnh (LGSP); nền tảng tổng hợp, phân tích dữ liệu; nền tảng họp trực tuyến; nền tảng định danh người dân và xác thực điện tử; nền tảng quản lý tiêm chủng và nền tảng hồ sơ sức khỏe điện tử; nền tảng sàn thương mại điện tử quangtritrade.gov.vn; nền tảng trung tâm giám sát điều hành thông minh (IOC) tỉnh; nền tảng chatvoice với tổng đài AI 1900868674; nền tảng phản ánh hiện trường và nền tảng giám sát điều hành an toàn thông tin mạng...

Với quyết tâm hành động mạnh mẽ hơn, sáng tạo bứt phá hơn, hoạt động của các cơ quan trong hệ thống chính trị tỉnh Quảng Trị không ngừng đổi mới, đồng bộ và nhất quán, không để tư duy cũ, lối làm việc thụ động cản trở tiến trình phát triển.

Đến nay, 100% thủ tục hành chính đủ điều kiện theo quy định của pháp luật được cung cấp dưới hình thức dịch vụ công trực tuyến toàn trình. Các hoạt động kiểm tra của cơ quan quản lý nhà nước từng bước được thực hiện thông qua môi trường số và hệ thống thông tin của cơ quan quản lý. Quảng Trị đã triển khai kết nối Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính tỉnh với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư nhằm cung cấp dịch vụ công kịp thời, một lần khai báo, trọn vòng đời phục vụ người dân và phát triển kinh tế.

Cổng thông tin điện tử tỉnh, Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính tỉnh đã kết nối với Trung tâm giám sát quốc gia về chính phủ số và đã chuyển đổi sang công nghệ IPv6; được gắn mã giám sát trên Hệ thống giám sát, đo lường mức độ cung cấp và sử dụng dịch vụ chính phủ số (Hệ thống EMC).

Ứng dụng tiến bộ KHKT vào trồng và nhân rộng mô hình trồng dâu tây ở đèo Sa Mù Hướng Hóa - Ảnh: THANH HẢI

Ngoài Cổng thông tin điện tử và Cổng dịch vụ công trực tuyến, tỉnh đã thiết lập thêm kênh zalo để cung cấp thông tin và dịch vụ công trực tuyến đến tận người dân và doanh nghiệp. 100% các sở, ban ngành và địa phương có Cổng thông tin điện tử cung cấp thông tin phục vụ người dân, doanh nghiệp; 100% văn bản quy phạm pháp luật, hơn 90% văn bản chỉ đạo, điều hành của tỉnh được cập nhật trên Cổng thông tin điện tử của tỉnh; bảo đảm hệ thống chỉ đạo, điều hành và trao đổi thông tin thông suốt từ UBND tỉnh đến các cơ quan, đơn vị, địa phương.

Tuy vậy, thẳng thắn nhìn nhận, hoạt động nghiên cứu ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và CĐS trên địa bàn tỉnh Quảng Trị vẫn còn nhiều hạn chế. Tiềm lực khoa học và công nghệ còn yếu; đầu tư ngân sách cho khoa học công nghệ còn thấp; hàm lượng khoa học công nghệ trong các hoạt động KT-XH, nhất là doanh nghiệp còn thấp, lao động thủ công là chính. Đội ngũ có trình độ chuyên môn sâu làm công tác nghiên cứu, ứng dụng khoa học và công nghệ chưa nhiều, nhất là thiếu các chuyên gia đầu ngành trong các lĩnh vực mũi nhọn của tỉnh.

Để tạo xung lực mới, giải phóng tối đa sức sáng tạo, đưa Quảng Trị phát triển mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới-kỷ nguyên vươn mình phát triển hùng cường và thịnh vượng của dân tộc, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Chương trình hành động số 144-CTHĐ/TU, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 47/KH-UBND, cụ thể hóa các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp hiện thực hóa tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW, ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia nhằm tháo gỡ những vướng mắc, rào cản trong hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và CĐS phù hợp với thực tiễn địa phương, đơn vị.

Những đột phá chính sách của tỉnh theo hướng chấp nhận rủi ro, đầu tư mạo hiểm và độ trễ trong nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo và CĐS. Tập trung nguồn lực đầu tư từ ngân sách nhà nước vào các dự án trọng điểm về hạ tầng số và nghiên cứu khoa học công nghệ; thu hút đầu tư ngoài ngân sách cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và CĐS. Xây dựng các quỹ hỗ trợ nghiên cứu và đổi mới sáng tạo, cơ cấu lại nguồn ngân sách chi sự nghiệp khoa học và công nghệ bảo đảm tập trung, có trọng tâm, trọng điểm, không dàn trải.

Ban hành cơ chế, chính sách đặc thù của địa phương để thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trên cơ sở phát triển hệ sinh thái nhiều thành phần; chính sách đào tạo, bồi dưỡng, thu hút tuyển dụng, đãi ngộ nhân lực về khoa học, công nghệ và CĐS làm việc trong các cơ quan của hệ thống chính trị.

Có chính sách thu hút con em người Quảng Trị tốt nghiệp các ngành khoa học kỹ thuật về công tác tại tỉnh; thu hút doanh nhân đầu tư các ngành mới, dần khắc phục sự thiếu hụt nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao trong các lĩnh vực là thế mạnh của tỉnh như: logistics, nông nghiệp công nghệ cao, công nghiệp bán dẫn, năng lượng tái tạo và công nghiệp chế biến. Hoàn thiện thể chế đi đôi với tổ chức thực hiện hiệu quả, có cơ chế giám sát và đánh giá chặt chẽ, nhất là với đội ngũ cán bộ thực thi; loại bỏ ngay tình trạng “trên rải thảm, dưới rải đinh”, tư duy nhiệm kỳ, đố kỵ hay bình quân chủ nghĩa.

Chúng ta đang chứng kiến sự thay đổi căn bản mô hình phát triển, về cạnh tranh chiến lược, về sự dịch chuyển mạnh mẽ của các trung tâm kinh tế, bùng nổ khoa học công nghệ trên phạm vi toàn cầu và muốn tiến nhanh, tiến vững chắc thì không thể theo lối mòn cũ, không có con đường nào khác ngoài đột phá phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Kế hoạch số 47/KH-UBND ngày 4/3/2025 của UBND tỉnh xác định, mục tiêu đến năm 2030 tỉ trọng đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng kinh tế phấn đấu đạt 55%; quy mô nền kinh tế số phấn đấu đạt 20% GRDP; tỉ lệ người dân và doanh nghiệp sử dụng dịch vụ công trực tuyến phấn đấu đạt trên 80%; giao dịch không dùng tiền mặt phấn đấu đạt trên 80% và 80% người dân có tài khoản thanh toán điện tử.

Bố trí kinh phí hằng năm đảm bảo 3% tổng chi ngân sách địa phương cho phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, CĐS và tăng dần theo yêu cầu phát triển. Phấn đấu tỉ lệ doanh nghiệp có hoạt động đổi mới sáng tạo đạt trên 40% trong tổng số doanh nghiệp toàn tỉnh. 100% doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh ứng dụng công nghệ số trong sản xuất, kinh doanh và quản trị.

Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đóng góp vào chỉ số phát triển con người (HDI) của tỉnh duy trì trên 0,7. Nguồn nhân lực nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo phấn đấu đạt 10 người trên một vạn dân. Thực hiện quản lý nhà nước trên môi trường số, kết nối và vận hành thông suốt giữa các cơ quan trong hệ thống chính trị...

Với yêu cầu đó, các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền các cấp trong tỉnh phải chỉ đạo quyết liệt, hành động thiết thực, nâng cao nhận thức toàn xã hội, đặc biệt là cộng đồng doanh nghiệp và các cơ quan hoạch định, thực thi chính sách về vai trò đặc biệt quan trọng của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đối với sự nghiệp phát triển của quê hương, đất nước.

Đột phá tư duy phát triển, xóa bỏ mọi rào cản nhận thức lạc hậu, khơi dậy tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới, dám chịu trách nhiệm, biến khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo thực sự thành nền tảng và động lực then chốt đưa tỉnh nhà vươn tới những tầm cao mới.