Vĩnh Linh đi đầu phát triển hồ tiêu hữu cơ bền vững

(QT) - Huyện Vĩnh Linh đang từng bước thay đổi phương thức sản xuất nông nghiệp, nhất là với việc phát triển cây hồ tiêu, chú trọng chất lượng và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP). Địa phương này đang đẩy mạnh việc tiến hành cải tạo vườn và trồng mới hồ tiêu theo quy trình hữu cơ bền vững.

Mời nhà khoa học về vườn tiêu dạy cho nông dân

Huyện Vĩnh Linh hiện có gần 1.400 ha hồ tiêu, chiếm 1/2 diện tích hồ tiêu toàn tỉnh Quảng Trị. Trong số diện tích hồ tiêu của huyện có 1.100 ha đã cho thu hoạch, còn lại là vườn tiêu non. Hồ tiêu Vĩnh Linh nổi tiếng vì chất lượng thơm, ngon. Giống hồ tiêu Vĩnh Linh chính gốc có lá nhỏ, hạt vừa, tầng sinh trưởng rất cao. Từ xưa đến nay người dân vẫn trồng hồ tiêu theo cách truyền thống.

Vườn tiêu mẫu được trồng theo phương pháp hữu cơ của huyện Vĩnh Linh

Với tài nguyên đất đỏ phì nhiêu của địa phương, nếu chỉ giúp người dân đủ ăn hàng ngày là chuyện không khó, nhưng để người dân làm giàu bền vững với cây công nghiệp, nhất là cây hồ tiêu thì cần phải tìm hướng thay đổi cách trồng hồ tiêu truyền thống sang hữu cơ để cho năng suất cao, giá bán cao và ít sâu bệnh. Với suy nghĩ này, từ đầu năm 2017, đồng chí Trần Hữu Hùng, Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Linh đã đến các tỉnh Đồng Nai, Bình Phước, Lâm Đồng, ĐăkLăk để học cách trồng tiêu hữu cơ. Trong quá trình này đồng chí Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Linh đã mời được chuyên gia nông nghiệp nổi tiếng Võ Mầu, là người đã từng giúp phục dựng các vườn hồ tiêu, vườn cây ăn trái cho các địa phương miền Nam theo hướng hữu cơ có kết quả tốt, về giúp Vĩnh Linh dạy cho người dân trồng tiêu hữu cơ. Từ đó, hàng ngày, chuyên gia Võ Mầu đến từng vườn tiêu bắt tay chỉ việc, bày cho nông dân từ cách ủ phân chuồng đúng kỹ thuật, cách trồng tiêu đúng quy định, cách chữa bệnh và hạn chế bệnh phá hoại tiêu…Bên cạnh đó, huyện Vĩnh Linh tổ chức hội thảo khoa học về phát triển nông sản sạch, mời hàng trăm nông dân đến nêu câu hỏi, những thắc mắc về cách trồng tiêu hữu cơ để nhà khoa học giải đáp. Tại hội thảo, chuyên gia Võ Mầu lần lượt trả lời từng câu hỏi, giải đáp thỏa đáng những yêu cầu để người dân áp dụng trồng tiêu hữu cơ.

Chuyên gia Võ Mầu giải thích với người dân, muốn sản xuất ra một sản phẩm hữu cơ, đặc biệt là cây hồ tiêu thì trước hết phải có đất sạch. Tiếp đến nguồn nước được sử dụng trong canh tác phải là nguồn nước sạch, không bị ô nhiễm. Khu vực sản xuất hữu cơ phải được cách ly tốt khỏi các nguồn ô nhiễm như các nhà máy, khu sản xuất công nghiệp… Người dân không được sử dụng tất cả các loại phân bón hóa học, thuốc BVTV. Cấm sử dụng các chất tổng hợp kích thích sinh trưởng. Các thiết bị phun thuốc đã được sử dụng trong canh tác thông thường không được sử dụng trong canh tác hữu cơ. Cấm sử dụng tất cả các vật tư đầu vào có chứa sản phẩm biến đổi gen. Nên sử dụng giống và các nguyên liệu trồng hữu cơ sẵn có. Nếu không có sẵn, có thể sử dụng các nguyên liệu trồng thông thường nhưng cấm không được xử lý bằng thuốc BVTV hóa học trước khi trồng. Không được sử dụng phân người. Phân động vật lấy vào từ bên ngoài trang trại phải được ủ nóng trước khi dùng trong canh tác. Cấm sử dụng phân ủ được làm từ rác thải đô thị. Nông dân phải có các biện pháp phòng ngừa xói mòn và tình trạng nhiễm mặn đất. Túi và các vật đựng để vận chuyển và cất giữ sản phẩm hữu cơ đều phải mới hoặc được làm sạch. Đây là một quy trình đầy đủ từ nguồn vật tư như chuẩn bị đất sạch, trồng cây trụ tươi, kỹ thuật canh tác, phân bón hữu cơ, phòng trừ sâu bệnh, thu hoạch và sau thu hoạch tiêu hữu cơ. Công việc tiếp theo là UBND huyện Vĩnh Linh ký kết hợp đồng ghi nhớ với doanh nghiệp KI từ TP. Hồ Chí Minh về việc tiêu thụ sản phẩm tiêu hữu cơ cho người dân.

Vườn tiêu giống và cải tạo vườn tiêu đang cho thu hoạch

Đồng chí Trần Hữu Hùng cho biết, thời gian gần đây người dân trên địa bàn tiếp tục phát triển, trồng thêm trung bình gần 100 ha hồ tiêu/năm. Số hồ tiêu trồng mới hàng năm được chuyển đổi từ diện tích vườn cao su đã hết thời kỳ khai thác mủ hoặc các vườn cao su bị gãy đổ do bão gây ra.

Để trồng hồ tiêu hữu cơ, tiêu sạch, huyện đã cho thành lập Hợp tác xã sản xuất kinh doanh Hồ tiêu Vĩnh Linh có 279 hội viên ở các xã Vĩnh Kim, Vĩnh Hiền, Vĩnh Hòa và Vĩnh Nam tham gia. Ông Lê Tấn Tửu, Giám đốc HTX cho biết, nhiệm vụ trước hết của HTX là phát triển vườn tiêu mẫu với diện tích 1 ha. Hiện tại ở vườn giống này đã trồng 1.400 gốc tiêu leo choái sống là cây mấc. Tiếp đến sẽ trồng thêm một vườn tiêu 1 ha chuyên cung cấp giống cho việc trồng mới. Hàng ngày, ông Tửu và các hội viên cẩn thận ghi chép từng quy trình, công việc trồng tiêu theo một hồ sơ rất khoa học để sau này thuận lợi cho việc trích xuất nguồn gốc sản phẩm.

Với những vườn tiêu lâu nay trồng theo cách truyền thống đang cho thu hoạch thì huyện có chủ trương đẩy mạnh cải tạo theo mô hình hồ tiêu sạch, bền vững để không ngừng tăng năng suất, sản lượng và chất lượng. Xóa bỏ việc bón phân vô cơ, tập trung bón phân hữu cơ, mời các nhà nông học về giúp dân diệt các mầm bệnh hại tiêu, khuyến khích nông dân sử dụng hệ thống tưới nước nhỏ giọt cho hồ tiêu nhằm góp phần nâng cao chất lượng hạt tiêu khô đảm bảo mặt hàng xuất khẩu ra các thị trường có tính cạnh tranh cao.

Gia đình ông Nguyễn Đức Hoàng ở thôn Đông, xã Vĩnh Kim có 600 gốc tiêu, trong đó 300 gốc tiêu đã cho thu hoạch hiện đang được phục hồi theo phương pháp hữu cơ. Ông Hoàng cho biết, gia đình ông chọn cây hồ tiêu làm cây mũi nhọn trong phát triển kinh tế vườn. Ông được tập huấn cách trồng và chăm sóc hồ tiêu hữu cơ nên áp dụng tốt vào thực tế. Trước hết, phải chọn giống tốt, choái lớn, bón phân chuồng hoai mục là chủ yếu, thường xuyên tưới nước về mùa hè để giữ độ ẩm và vun gốc cao để tránh nước đọng về mùa mưa. Tuyệt đối không cho nước ứ đọng trong vườn hồ tiêu để tránh phát sinh các loại ký sinh trùng làm tiêu nhiễm bệnh.

Hiện tại, phong trào tái canh vườn hồ tiêu sang hướng hữu cơ đang phát triển mạnh ở Vĩnh Linh. Ông Trần Hữu Hùng cho biết khi tham gia trồng hồ tiêu sạch, tiêu hữu cơ, huyện kêu gọi “4 nhà ” vào cuộc. Nông dân được hướng dẫn các bước sản xuất hồ tiêu an toàn như chọn giống tiêu sạch, bón phân hữu cơ hoặc các chế phẩm sinh học, kỹ thuật xử lý nấm bệnh. Ngoài ra người trồng còn được hướng dẫn cách chế biến, bảo quản sản phẩm sau thu hoạch để đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.

Theo phân tích, huyện làm quyết liệt như vậy, chắc chắn cây hồ tiêu sẽ cho năng suất tăng lên từ 15 đến 20%, tỷ lệ tiêu mắc các loại bệnh giảm mạnh, giá bán ra thị trường sẽ cao hơn nhiều so với trồng theo kiểu truyền thống. Trên cơ sở này, huyện sẽ thành lập các tổ hợp tác để tạo ra khối lượng sản phẩm nhiều và chất lượng đồng đều, đảm bảo các tiêu chuẩn kỹ thuật mà huyện đã ký kết các hợp đồng lớn với doanh nghiệp thu mua sản phẩm.

Phát triển mạnh cây hồ tiêu là hướng đi đúng trong chiến lược phát triển kinh tế và giảm nghèo bền vững của huyện Vĩnh Linh. Huyện đã quy hoạch, phấn đấu đến năm 2025 sẽ trồng đạt 2.000 ha hồ tiêu. Cách trồng hồ tiêu hữu cơ của Vĩnh Linh thể hiện sự năng động, sáng tạo để chuẩn bị cho tương lai bền vững của cây hồ tiêu, một thế mạnh xuất khẩu rất lớn của huyện Vĩnh Linh và tỉnh Quảng Trị.

Lâm Quang Huy