Trường THPT thị xã Quảng Trị kết hợp kinh nghiệm giáo dục 2 miền Bắc - Nam

Trường THPT thị xã Quảng Trị tọa lạc trên mảnh đất Thành Cổ Quảng Trị anh hùng đã trải qua hành trình 50 năm xây dựng và phát triển đầy tự hào. Từ những ngày đầu gian khó, trường được dựng lên từ hoang tàn của chiến tranh, đến nay đã vươn mình thành ngôi trường khang trang, bề thế, là điểm sáng về giáo dục chất lượng cao của tỉnh. Có được thành tựu đó, là nhờ công lao đóng góp của nhiều thế hệ thầy trò của nhà trường, phát huy truyền thống cần cù, hiếu học của người Quảng Trị, sự chăm lo đầu tư của Nhà nước, xã hội và sự kết hợp kinh nghiệm giáo dục của hai miền Bắc - Nam.

Trường THPT thị xã Quảng Trị -Ảnh: T.L

Câu chuyện từ Trường Nguyễn Hoàng

Tiền thân của trường THPT thị xã Quảng Trị là Trường phổ thông cấp 3 Triệu Phong, được Ủy ban nhân dân cách mạng tỉnh Quảng Trị thành lập ngày 16/8/1975. Trường đóng tại vùng Bèng (Triệu Thành, Triệu Phong). Năm học đầu tiên trường có 3 lớp, 115 học sinh (HS), trong đó có nhiều HS cũ của Trường Trung học Nguyễn Hoàng trước năm 1975 (Trường Nguyễn Hoàng).

Đội ngũ giáo viên ban đầu có thầy Lâm Thi (phụ trách trường) và 7 thầy: Trần Khánh Thức (môn Văn), Hoàng Quốc Hội (Toán), Lê Quang Nam (Sinh vật), Lê Biểu (Toán), Hoàng Văn Thủ (Hóa học), Nguyễn Quang Khả (Vật lý) và Nguyễn Đức Khôi (Địa lý). Năm học 1979-1980, trường được đổi tên thành “Cấp 3 số 1 Triệu Hải” và chuyển sang ngôi trường 2 tầng, được xây dựng trên khuôn viên của Trường Nguyễn Hoàng xưa. Năm 1989, trường mang tên THPT thị xã Quảng Trị cho đến nay.

Ngược dòng lịch sử, thầy cô đã từng giảng dạy ở Trường Nguyễn Hoàng cho biết, khuôn viên Trường Nguyễn Hoàng là một phần của Trường THPT thị xã Quảng Trị ngày nay và cùng chung một sân chào cờ. Trường Nguyễn Hoàng trải qua nhiều thăng trầm. Tiền thân là trường trung học tư thục, được thành lập năm 1951 ở bờ Nam sông Thạch Hãn.

Năm 1952, trường được công lập hóa với tên gọi “Trung học Công lập Quảng Trị”. Năm 1954, trường chính thức mang tên Trung học Nguyễn Hoàng-vị Chúa Nguyễn đầu tiên lấy đất Quảng Trị khởi nghiệp cho công cuộc mở cõi vĩ đại, lập nên vùng đất rộng lớn ở Đàng Trong. Năm 1957, trường được chuyển về cơ sở mới khang trang trên đường Duy Tân, là địa điểm của Trường THPT thị xã Quảng Trị ngày nay.

Nguyễn Hoàng là trường trung học lớn nhất của tỉnh, là niềm tự hào của người dân Quảng Trị. Từ đây, con em Quảng Trị học hết tiểu học không phải khăn gói vào Huế học trung học. Trường Nguyễn Hoàng không ngừng phát triển về quy mô và chất lượng. Năm học 1970-1971, quy mô của trường lên tới 60 lớp, với hơn 3.000 học sinh, bao gồm HS trường Nữ trung học ở Mai Lĩnh do trường Nguyễn Hoàng quản lý dạy và học.

Tháng 3/1972, trong cuộc tấn công và nổi dậy của quân và dân Quảng Trị, trường Nguyễn Hoàng tạm đóng cửa, người dân sơ tán ra Bắc vào Nam. Năm 1973, chiến tranh tạm lắng, người dân Quảng Trị trở về Hải Lăng sinh sống. Trường Nguyễn Hoàng được dựng lên ở Diên Sanh, Hải Lăng và khai giảng năm học 1974-1975. Năm 1975, khi Hải Lăng được giải phóng, trường này được bàn giao cho Ty Giáo dục Quảng Trị.

Cựu HS Nguyễn Hoàng học tập, sinh sống khắp nơi trở thành bác sĩ, kỹ sư, nhà giáo, quân nhân, nhà khoa học, nghệ sĩ, người lao động. Trong đó có một số tiêu biểu như GS.TS.BS Văn Tần, GS.TS.BS Nguyễn Hải Thủy, PGS.TS.BS Lê Chí Dũng -những chuyên gia đầu ngành của Y khoa Việt Nam; Thiếu tướng Trương Hữu Quốc; ông Lê Hữu Thăng, nguyên Phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị; PGS.TS Ngô Hướng, PGS.TS Đỗ Bang, Triết gia Nguyễn Hữu Liêm, PGS.TS Trần Văn Lăng, TS.Trương Văn Phước, Đạo diễn Lê Cung Bắc, các nhà văn Ngụy Ngữ, Nguyễn Đức Tùng, Võ Quê...

Một điểm đặc biệt trùng hợp kỳ lạ, đó là Trường Nguyễn Hoàng và Trường THPT thị xã Quảng Trị, khởi đầu ở những địa điểm khác nhau, nhưng cuối cùng về hội tụ trên cùng một mảnh đất, bên chân Thành Cổ.

Từ đất thiêng này, hai trường đã gieo hạt, ươm mầm cho sự học và vươn lên trở thành những trường trung học chất lượng cao của tỉnh Quảng Trị, cùng chung sứ mệnh, đó là giáo dục các thế hệ con em Quảng Trị trở thành những người có ích cho bản thân, gia đình và xã hội.

Những nhà giáo tâm huyết

Từ những thầy cô đầu tiên, nhà trường đã được bổ sung nhiều thầy cô, là con em Quảng Trị từ miền Bắc và miền Nam trở về. Đó là các thầy cô Nguyễn Phúc Liêm, Hoàng Minh Long (Hiệu trưởng), Cao Xuân Thi, Phạm Thị Hương Xuân, Thái Thị Sao Mai, Nguyễn Thị Tỵ... cùng cới thầy cô, nguyên là giáo sư trường Nguyễn Hoàng, đó là các thầy cô Đỗ Tư Nhơn, Hồ Thị Tú, Nguyễn Văn Quang, Hoàng Mãi, Trần Văn Sung, Nguyễn Văn Giúp và Lê Thanh Trí.

Thầy cô từ miền Bắc trở về mang theo kinh nghiệm giáo dục xã hội chủ nghĩa, với nguyên lý: học đi đôi với hành, lý luận gắn với thực tiễn, nhà trường gắn với gia đình và xã hội, lao động góp phần giáo dục HS. Thầy cô trường Nguyễn Hoàng mang đến cho trường kinh nghiệm giáo dục nhân bản, học chuyên sâu, tạo nền tảng, chú ý phát huy năng lực cá nhân. Giai đoạn 1975-1980, nhà trường giảng dạy theo chương trình phổ thông 12 năm của Bộ Giáo dục Cộng hòa miền Nam Việt Nam, cao hơn chương trình hệ 10 ở miền Bắc. Thầy cô Trường Nguyễn Hoàng đã phát huy kinh nghiệm dạy chương trình 12 năm đã cùng tổ chuyên môn tự nghiên cứu chương trình, sách giáo khoa để giảng dạy cho học sinh.

Đội ngũ nhà giáo của trường luôn tâm huyết với HS và quê hương. Đã có 4 thầy cô được Nhà nước phong danh hiệu Nhà giáo ưu tú, đó là thầy Hoàng Minh Long, thầy Lê Biểu, cô Phạm Thị Hương Xuân và thầy Nguyễn Tiến Dũng. Hiện nay, tổng số cán bộ, giáo viên, nhân viên là 81 người, 100% giáo viên đạt chuẩn và trên chuẩn, trong đó có 18 thạc sĩ, 62 đại học và 1 cao đẳng, tạo nên một tập thể đoàn kết, gắn bó, làm nên chất lượng giáo dục.

Tự hào thành tựu 50 năm

Có thể khẳng định rằng, nhờ công tác quản lý tốt, tinh thần trách nhiệm cao của cán bộ, giáo viên, nhân viên; nhờ vận dụng kinh nghiệm giáo dục của hai miền Nam Bắc, cùng với nỗ lực tự học, vươn lên của học trò, đã tạo nên một “Bản hòa tấu đồng điệu về dạy và học”.

Từ đó, thêu dệt nên bảng thành tích vẻ vang của nhà trường: chất lượng đào tạo luôn giữ vững, tỉ lệ tốt nghiệp đạt từ 99% đến 100%; được Bộ GD&ĐT xếp trong top 100-200 trường THPT chất lượng toàn quốc; tỷ lệ đỗ đại học, cao đẳng cao, những năm gần đây đạt 80-90%; luôn ở top đầu trong các kỳ thi HS giỏi cấp tỉnh (chỉ sau trường THPT chuyên Lê Quý Đôn); là trường không chuyên nhưng có nhiều HS đoạt giải quốc gia, quốc tế và 3 lần đưa cầu truyền hình đường lên đỉnh Olympia về Quảng Trị. Đây là một thế mạnh, một nét riêng, khi nhà trường chú trọng phát huy cao nhất khả năng của từng học sinh.

Từ năm 1975 đến nay, trường đã có trên 2.380 HS đoạt giải HS giỏi cấp tỉnh, riêng trong giai đoạn 2010-2025, có tới 1.535 giải. Về HS giỏi quốc gia, trường đoạt trên 124 giải, trong đó có 2 Huy chương Vàng thể thao, giai đoạn 2010-2025 có 79 giải. Đặc biệt, HS của trường đoạt 1 giải Ba tại cuộc thi khoa học kỹ thuật quốc tế ở Hoa Kỳ năm 2017 và 1 Huy chương Đồng Tin học châu Á-Thái Bình Dương năm 2023.

Nhà trường luôn chú trọng đến sự phát triển toàn diện, tự học, tự nghiên cứu, theo đuổi đam mê của HS, bồi dưỡng và khuyến khích các em tham gia thi Đường lên đỉnh Olympia. Kết quả ở sân chơi trí tuệ này, đã có 3 HS đoạt giải, gồm Văn Viết Đức, Quán quân đường lên đỉnh Olympia năm 2015; Lê Thanh Tân Nhật, Á quân năm 2018 và Văn Ngọc Tuấn Kiệt, giải Ba năm 2020.

Trong 50 năm, nhà trường đã có trên 25.000 HS hoàn thành chương trình và tốt nghiệp. Nhiều HS thành công trên các lĩnh vực, tiêu biểu như: GS.TS Trần Thị Lý, PGS.TS Nguyễn Giang Thạch, Thiếu tướng - TS Nguyễn Văn Kỷ, Đại tá-TS Trần Vinh Quang; PGS.TS Nguyễn Duân, PGS.TS Nguyễn Duy Hùng, PGS.TS Nguyễn Xuân Huy, TS Phạm Thế Kiên, nhà thơ Võ Văn Luyến, nhà báo Nguyễn Hoàn và nhiều doanh nhân, nhà khoa học trẻ ở trong và ngoài nước.

Với những thành tựu đó, nhà trường đã được Nhà nước và các cấp trao tặng nhiều phần thưởng cao quý. Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba năm 1999, hạng Nhì năm 2005 và hạng Nhất năm 2010; Năm 2024, trường vinh dự đón nhận Huân chương độc lập hạng Ba.

Hành trình bước tới tương lai

Năm mươi năm qua, Trường THPT thị xã Quảng Trị không ngừng lớn mạnh về mọi mặt, đến nay với quy mô 33 lớp, 1.300 HS. Với sự đóng góp trong đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho quê hương, nhà trường tạo dựng uy tín ngày càng cao, xứng đáng với niềm tin của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân.

Về thăm trường trong những ngày đầu năm 2025, hướng tới kỷ niệm 50 năm thành lập trường, chúng tôi nhận thấy có một quyết tâm mới, một niềm tin mới ngời lên qua ánh mắt, nụ cười và bước đi của thầy và trò đó là niềm tự hào truyền thống anh hùng của quê hương.

Đó còn là trách nhiệm “với người hy sinh cho mảnh đất quê mình”, biết trân trọng, phát huy truyền thống giáo dục của nhà trường và quê hương. Đây chính là nền tảng, là động lực để nhà trường vươn lên tầm cao mới về chất lượng giáo dục toàn diện theo phẩm chất, năng lực và cá nhân hóa giáo dục; góp phần đào tạo nhân lực chất lượng cao và bồi dưỡng nhân tài cho quê hương, đất nước.

Hồ Sỹ Anh - Võ Thị Quỳnh