Trắng đêm tiêu úng gieo “vụ mới”

Cơn lũ bất thường vào giữa tháng 6 vừa qua đã gây ngập úng, làm hư hại phần lớn diện tích lúa vừa gieo từ khoảng 20 ngày đến 1 tháng trên địa bàn vùng trũng huyện Hải Lăng. Trong đó một số vùng được xem là thấp trũng nhất huyện ở xã Hải Phong đến thời điểm này vẫn còn ngập úng. Từ khoảng một tuần nay, ngoài máy bơm điện thì hàng trăm máy bơm xăng, bơm dầu cùng nguồn nhân lực ở các hợp tác xã (HTX), thôn, xóm đã được huy động tập trung tiêu úng 24/24 giờ trên đồng. Lòng ai cũng như lửa đốt, chỉ mong ruộng sớm được hút cạn nước để nhanh chóng làm đất, gieo “vụ mới”...

Các loại máy cơ giới đang khẩn trương làm đất để bà con gieo lại lúa -Ảnh: Đ.V

“Nghiêng đồng đổ nước ra sông”

Các thôn như Phú Kinh, An Thơ, Hưng Nhơn... của xã Hải Phong từ lâu là vùng rốn lũ thấp trũng nhất của huyện Hải Lăng.

Men theo con sông Ô Lâu, chúng tôi tìm về thôn Phú Kinh, một trong những đơn vị có đến hàng trăm héc ta lúa bị ngập úng, hư hại nặng. Xếp dọc dài theo các tuyến đê chống lũ, nhiều điểm tập kết đến hàng chục máy bơm dầu, bơm xăng nổ phành phạch thi nhau nhả khói. Những dòng nước vàng đục bơm từ ruộng qua các ống loại lớn đổ ra sông Ô Lâu cạnh bên.

Hàng chục nông dân già có, trẻ có thay nhau túc trực xếp bao đất gia cố, vận hành máy bơm, kiểm tra xăng dầu... Trong khi đó, những ngày cả thôn khẩn trương bơm tiêu úng, chị em phụ nữ tất tả lo chuyện cơm nước chu đáo cho cánh đàn ông túc trực ngoài ruộng. Một không khí tiêu úng hối hả, gấp gáp được bà con đồng lòng quyết tâm để cố gắng vớt vát bằng một “vụ mới”.

Có mặt thường trực hầu như trắng đêm từ 6 ngày qua ở điểm bơm tiêu úng, Giám đốc HTX Dịch vụ sản xuất nông nghiệp Phú Kinh Lê Phước Diệu trông khá bơ phờ, mệt mỏi. Anh uể oải nói: “Đợt này, ngoài trạm bơm điện hoạt động 24/24 giờ, HTX còn huy động thêm 6 máy dầu, 35 máy xăng của người dân để tiêu úng.

Gần một tuần lễ bắt đầu vận hành đồng loạt các máy bơm, đến hôm nay mực nước trên đồng đã hạ xuống được gần 1 mét. Với tiến độ này thì khoảng 2 ngày nữa có thể làm đất gieo lại. Toàn HTX có 185,4 ha ruộng bị ngập sâu, hư hại hoàn toàn và phải gieo lại 100%”.

Trước mắt, toàn bộ chi phí xăng, dầu phục vụ bơm tiêu úng HTX bỏ ra trang trải. Những ngày qua, người dân thôn Phú Kinh rất nhọc nhằn bơm tiêu úng nhưng cũng đã không may gặp nhiều cơn mưa giông nên càng khó khăn hơn. Theo anh Diệu, hiện nay nguồn giống lúa Nhà nước hỗ trợ đã về đến HTX, cơ bản đáp ứng gần đủ nhu cầu của người dân.

Người dân thôn Phú Kinh túc trực 24/24 giờ để tiêu úng đồng ruộng sau mưa lũ - Ảnh: Đ.V

Nhìn ra cánh đồng mênh mông nước với một số thửa ruộng đã bắt đầu cạn dần, bày ra những thân lúa non ngập úng dài ngày đã bị thối thân, lá, ông Mai Thanh Bình cảm thấy rất xót xa. “Tôi năm nay 71 tuổi rồi mà chưa từng chứng kiến xảy ra trận lũ giữa mùa hè lớn như vậy.

Cây lúa mới gieo chưa đầy một tháng mà bị ngâm đến hôm nay đã gần 2 tuần lễ, nhìn thấy lúa non hư hại hoàn toàn nông dân chúng tôi xót lắm. Mỗi sào phải chi phí tiền làm đất, phân bón, giống hơn 600.000 đồng, như gia đình tôi làm 2 mẫu thì thiệt hại hơn 12 triệu đồng. Giờ làm lại cũng phải bỏ chừng đó chi phí nữa nên chúng tôi rất khó khăn”, ông Bình chia sẻ.

Người dân thôn An Thơ trực máy bơm tiêu úng vào ban đêm -Ảnh: Đ.V

Vừa vận hành máy bơm giữa trưa nắng, ông Phan Trai (65 tuổi) cũng chung tâm trạng lo lắng, buồn bã khi nói về đợt ngập lũ lần này. Ông Trai cho hay: “Cuộc sống của người dân ở đây chủ yếu nhờ cây lúa nên nếu không làm thì không có ăn, biết lấy gì trang trải cuộc sống. Còn bỏ ruộng hoang thì phải qua đến năm 2026 mới sản xuất lại, thời gian rất dài. Khi ấy chi phí, công sức bỏ ra để cải tạo đồng ruộng rất lớn. Nên gieo lại dù phải đối mặt với rủi ro thiên tai, nhất là đợt lũ vào khoảng đầu tháng 9 hằng năm nhưng bà con vẫn quyết tâm làm với tâm thế còn nước còn tát. Nếu trời thương, lũ về muộn thì bà con được nhờ”.

Gieo “vụ mới” trong thấp thỏm lo âu

Những ngày này, nhiều diện tích cây lúa bị ngập úng dài ngày ở các thôn trũng thấp của xã Hải Phong bị thối thân, lá nổi trên mặt nước. Những diện tích ruộng cao hơn, cây lúa thoát ngập cũng đã bị thối, khô héo đang được người dân khó nhọc làm đất gieo lại.

Giám đốc HTX Dịch vụ sản xuất nông nghiệp An Thơ Cái Văn Vinh thông tin: Toàn HTX có 238,8 ha bị ngập úng phải gieo lại 100% diện tích. Để phục vụ việc gieo lại, từ ngày 20/6 đến nay, HTX huy động trạm bơm điện 3 ống và 30 máy bơm xăng, máy bơm dầu của bà con trong thôn tổng lực tiêu úng. Dự kiến khoảng 3 ngày tới, ruộng mới được hút cạn để tiến hành làm đất gieo lại.

Ông Vinh cho biết thêm, do lúa giống ngoài thị trường giá khá cao nên bà con dự kiến sử dụng thóc thịt các loại như An Sinh 1399 và BDR 57 (+-90 ngày) để làm giống nhằm rút ngắn thời gian thu hoạch để tránh lũ. Sau khi gieo lại, HTX khuyến cáo người dân tập trung chăm bón, kích thích sinh trưởng, diệt trừ sâu bệnh, chuột, ốc bươu vàng... để đảm bảo cây lúa phát triển nhanh.

Cùng chúng tôi ra đồng, Phó Chủ tịch UBND xã Hải Phong Cái Văn Cư thông tin: Đợt lũ bất thường vừa qua gây ngập úng nặng với tổng số 1.130 ha lúa vụ hè thu của toàn xã. Trong đó thiệt hại nặng nhất là các thôn như: Phú Kinh hơn 185 ha, An Thơ 250 ha, Hưng Nhơn 200 ha... Qua thống kê, phần lớn ruộng bị thiệt hại hoàn toàn và phải gieo lại 1.100 ha.

“Đến nay, chúng tôi đã chỉ đạo các HTX thông báo cho người dân đăng ký nguồn giống hỗ trợ của Nhà nước. Nguồn giống cơ bản đáp ứng đủ nhu cầu của bà con gieo lại”, ông Cư cho biết. Toàn xã Hải Phong hiện có 7 HTX và 1 tổ hợp tác, chủ yếu sản xuất nông nghiệp với chủ lực là cây lúa.

Là địa bàn thấp trũng nhất nên nước ngập ở các thôn như Phú Kinh, An Thơ, Hưng Nhơn rút chậm nhất. Với quyết tâm không bỏ hoang đồng ruộng cũng như cố gắng gieo lại “vụ mới” để đảm bảo cuộc sống trong thời gian tới, sau khi lũ rút khoảng một tuần, các HTX ở xã Hải Phong đã huy động tổng lực hàng trăm máy bơm các loại và tối đa nhân lực ra sức tiêu úng.

Đến nay, một số cánh đồng cao hơn như ở các thôn An Thơ, Hưng Nhơn đã bắt đầu tiến hành làm đất gieo lại. Bà con thôn Phú Kinh cũng đang gấp rút chuẩn bị phân bón, giống để “nước rút đến đâu, làm đất gieo lại đến đó”.

“Ngoài dùng giống ngắn ngày nhất có thể, hiện nông dân địa phương quyết tâm nhanh chóng gieo cấy, sau đó tập trung chăm sóc cho cây lúa phát triển tốt để có thể thu hoạch lúa trước tháng 9 nhằm tránh lũ. Vẫn biết hiện nay đã bị muộn hơn so với khung lịch thời vụ hằng năm đến cả tháng rồi nhưng mọi người đều quyết tâm gieo lại. Hy vọng với sự tập trung chăm sóc của bà con, cây lúa vụ này sẽ thắng được mưa lũ sắp tới”, ông Cư chia sẻ.

Để giúp người dân khắc phục thiệt hại và giảm bớt khó khăn trong thời gian tới, ông Cư kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền sớm hỗ trợ theo chính sách của Nghị định số 9/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định về chính sách hỗ trợ sản xuất nông nghiệp để khôi phục sản xuất vùng bị thiệt hại do thiên tai, dịch hại thực vật; xem xét hỗ trợ tiền điện, tiền bơm dầu cho các đơn vị chống úng trong thời gian dài ngày; hỗ trợ giảm lãi suất vốn vay ngân hàng đối với các hộ dân vay vốn mục đích sản xuất nông nghiệp. Đồng thời hỗ trợ khắc phục cơ sở hạ tầng sản xuất nông nghiệp, nhất là các đoạn đê bao xung yếu bị hư hỏng do đợt lũ vừa rồi.

Đức Việt