Thêm nhiều cơ hội xoá đói giảm nghèo cho người dân miền núi

Những năm qua đã có nhiều chương trình, dự án hỗ trợ, giúp đỡ để xoá đói giảm nghèo ở miền núi, ở các xã đặc biệt khó khăn nhưng xem ra cuộc sống của người dân nơi đây vẫn chưa có nhiều cải thiện đáng kể, hoặc có cải thiện nhưng thiếu bền vững, tỷ lệ hộ đói nghèo vẫn khá cao, nguy cơ tái nghèo là khó tránh khỏi.

Nguyên nhân của tình trạng này thì có nhiều nhưng cơ bản nhất có lẽ vẫn là sự thiếu sâu sát, thiếu tâm huyết của những người có trách nhiệm. Mặt khác nhiều chương trình dự án dù rất giàu ý nghĩa nhân văn, rất hấp dẫn và được đầu tư khá lớn nhưng vì thiếu tính thực tế, không thuyết phục, không lấy quyền lợi người dân làm đối tượng trung tâm để thực hiện nên đã nhanh chóng bị thất bại, để lại sự mất mát lớn trong người dân đó là lòng tin.

Nuôi bò vỗ béo, một nguồn thu đáng kể của người dân vùng cao

Tiếp theo dự án sắn rất thành công ở vùng Lìa, giải quyết việc làm ổn định, tăng thu nhập cho hàng nghìn người dân, dự án ngô lai rất có triển vọng ở vùng Đakrông, mới đây Công ty TNHH một thành viên thương mại Quảng Trị đang ráo riết triển khai dự án phát triển chăn nuôi đại gia súc ở Lao Bảo và sau đó sẽ nhân rộng ở vùng Hướng Việt và các vùng lân cận, đây có lẽ cũng là dự án đang được sự quan tâm chú ý của nhiều người. Có đáng ngờ không khi một doanh nghiệp chỉ chuyên việc buôn bán, xuất nhập khẩu lại chuyển sang trồng trọt, chăn nuôi. Tôi đem điều băn khoăn này trao đổi với giám đốc Hồ Đại Nam, anh cho rằng, chính nhờ đi đây đi đó buôn bán, nắm bắt thông tin, công ty mới mạnh dạn dầu tư vốn liếng để phát triển vùng ngô nguyên liệu và hiện đang xây dựng trang trại chăn nuôi bò vỗ béo. “Nếu không nắm chắc thông tin, không phân tích kỹ lưỡng tình hình thị trường thì có thuê tiền chúng tôi cũng không dám làm, đằng này doanh nghiệp phải tự bỏ ra hàng tỷ đồng để thực hiện dự án, điều đó có nghĩa rằng chúng tôi đã cân nhắc kỹ, tính được hiệu quả và tin tưởng dự án sẽ thành công”. Để chứng minh tính đúng đắn của dự án xây dựng trang trại chăn nuôi bò vỗ béo, tiến tới xây dựng một trung tâm chăn nuôi chất lượng cao ở trong tỉnh và khu vực, giám đốc Hồ Đại Nam đưa ra nhiều dẫn chứng khá thuyết phục trên cơ sở phân tích số liệu mà các nhà chuyên môn đã nêu ra. Theo đó, hiện nay tình hình phát triển chăn nuôi gia súc ở nước ta đang rất mất cân đối giữa cung và cầu, bình quân 100 dân chỉ có 1,4 con trâu bò, trong khi đó Trung Quốc là 10 con/100 dân, Thái Lan là 14 con/100 dân, gấp 10 lần ta, còn các nước phát triển ở châu Âu số lượng gia súc trên dân số còn cao hơn nhiều lần. Nhiều chuyên gia cho rằng, nếu không có thịt bò Thái Lan nhập vào thì người tiêu dùng trong nước phải bỏ ra trên 200 ngàn đồng mới mua được 1 kg thịt bò chứ không phải chỉ xấp xỉ 100 ngàn đồng như giá bán trên thị trường hiện nay. Trong khi đó nếu phân tích các yếu tố tự nhiên, khí hậu thì vùng Lao Bảo của ta không khác gì so với bạn, nhiệt độ trung bình hàng năm xấp xỉ vùng đông bắc Thái Lan, ta lại có nguồn lao động dồi dào, giá nhân công rẻ, thức ăn tự nhiên phong phú đa dạng, rẻ tiền, nguồn nguyên liệu để sản xuất thức ăn tinh (thức ăn công nghiệp) cũng không thiếu. Thị trường tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi chỉ tính trong nước thôi cũng đã rất rộng lớn, vậy vì sao chúng ta không phát triển chăn nuôi theo hướng quy mô?

Từ thực tế đi nghiên cứu học hỏi ở nước bạn và các địa phương khác thấy rằng nguyên nhân chủ yếu làm hạn chế quá trình phát triển chăn nuôi ở ta nói chung là do vấn đề giống, ở Thái Lan nhờ lựa chọn giống bò tốt người chăn nuôi nước bạn có thể đưa năng suất tăng trọng mỗi năm từ 250 kg đến 300 kg/con, hai năm có thể tăng trọng 400- 500 kg/con gia súc. Còn ở ta thì chưa thể có khả năng tăng trọng này vì giống bò cỏ của ta tầm vóc quá nhỏ và chậm lớn. Đưa dự án phát triển chăn nuôi bò vỗ béo vào Lao Bảo và tương lai sẽ mở rộng ra phía bắc Hướng Hoá và tịnh tiến dần về vùng Ba Lòng, Đakrông khi điều kiện có thể, những người thực hiện ý tưởng này hy vọng sẽ tận dụng được nguồn thức ăn tự nhiên có sẵn trên địa bàn đó là cây chuối, thân ngô, hạt ngô, vỏ lạc, bã sắn sau khi chế biến tinh bột để làm thức ăn độn. Chỉ riêng cây chuối, trước nay mỗi năm vùng Lao Bảo loại bỏ hàng chục ngàn tấn chuối cây sau khi thu hoạch quả, đây là một sự lãng phí rất lớn, nếu như khi đưa trang trại chăn nuôi bò vào hoạt động, người dân vùng Lìa, Lao Bảo sẽ có thêm một nguồn thu nhập đáng kể từ việc cung cấp thân cây chuối cho công ty.

Các phế thải từ cây ngô, cây sắn rồi đây cũng sẽ trở thành những nguyên liệu có ích để chế biến thức ăn cho bò. Tận dụng những biền bãi ven sông, những vùng đất hoang hoá đồng bào vùng cao có thể trồng cỏ hoặc khai thác nguồn cỏ tự nhiên để bán cho các trang trại chăn nuôi, có thể nói rằng đây là một nghề có thu nhập lại rất phù hợp với tập quán canh tác của người dân vùng cao.

Giám đốc Hồ Đại Nam cũng cho biết thêm, về phía công ty bên cạnh việc khai thác nguồn thức ăn tự nhiên có sẵn sẽ đầu tư nhập công nghệ, xây dựng cơ sở và mua sắm thiết bị để sản xuât thức ăn tinh trên nền tảng nguồn nguyên liệu có sẵn trên địa bàn để đáp ứng nhu cầu nuôi bò vỗ béo của công ty và cung cấp cho nhu cầu phát triển chăn nuôi của người dân. Mặt khác việc tận dụng nguồn phân hữu cơ từ các trang trại này sẽ góp phần thực hiện chương trình thâm canh, cải tạo đất, tăng năng suất cây sắn và các loại cây trồng khác trên địa bàn. Theo chúng tôi được biết, mục tiêu lớn nhất của Công ty TNHH một thành viên thương mại Quảng Trị khi xây dựng dự án phát triển chăn nuôi bò vỗ béo tại Lao Bảo và bắc Hướng Hoá không phải là vì nguồn lợi trước mắt mà quan trọng hơn là thể hiện trách nhiệm của doanh nghiệp trước cộng đồng, xây dựng văn hoá doanh nghiệp.

“Có người cho rằng đây là một nghề có rất nhiều rủi ro và không thể nhanh chóng thu lãi, đó là chưa nói vẫn còn nhiều ẩn số ở phía trước, nhưng không phải vì những khó khăn đó mà chúng tôi chùn bước. Là một doanh nghiệp, chúng tôi có những điều kiện và tiềm lực kinh tế mà nhiều người khác không có, tại sao chỉ nghĩ đến lợi nhuận ích kỷ của doanh nghiệp mà lãng quên trách nhiệm với người dân, đặc biệt là đồng bào vùng sâu vùng xa. Thực hiện các chương trình, dự án trồng trọt, chăn nuôi ở miền núi, vùng sâu vùng xa chúng tôi muốn nối nhịp cầu giữa người sản xuất và thị trường, tạo sự liên kết chặt giữa nhà nông, nhà doanh nghiệp, nhà khoa học và nhà nước trong quá trình hỗ trợ người dân xoá đói giảm nghèo một cách bền vững”. Chính vì những trăn trở đó mà đích thân giám đốc Hồ Đại Nam đã lặn lội ra tận Bộ NN-PTNT, Cục chăn nuôi, Trung tâm thú y vùng III, Trường Đại học nông lâm Huế... để tìm tiếng nói đồng thuận, sự hỗ trợ trong quá trình xây dựng trang trại và khu cách ly thú y tại Lao Bảo, theo như lời ông Thái Vĩnh Kháng, Giám đốc Sở Công Thương Quảng Trị thì “chỉ có những nhà doanh nghiệp chân chính, nặng lòng với người dân, với sự nghiệp xoá đói giảm nghèo mới dám, nghĩ dám làm như thế”. Bài và ảnh: Hoàng Đức