Thật và giả

Sự kiện Ngân hàng SCB cho Tập đoàn Vạn Thịnh Phát vay hàng trăm ngàn tỉ đồng nhưng không có khả năng thu hồi, gây ra nhiều tổn thất cho người dân, tạo nên cơn sóng không lành mạnh đối với nền kinh tế nước nhà. Ngân hàng SCB dưới sự thao túng của bà Trương Mỹ Lan đã trở thành “con bệnh” ốm nặng, Nhà nước phải đưa vào diện kiểm soát đặc biệt.

Vậy mà trong giai đoạn từ năm 2015- 2022, SCB nhiều lần được vinh danh. Ngân hàng này được các tổ chức trong và ngoài nước trao tặng 72 giải thưởng “danh giá” , trong đó có các giải: Công nghệ ngân hàng tốt nhất Việt Nam 2021 do Tạp chí The European trao; Ngân hàng vì trách nhiệm cộng đồng tốt nhất Việt Nam 2021 do Tạp chí International Business (IBM) trao; Ngân hàng thương mại tốt nhất Việt Nam 2021 do Tạp chí World Finance trao. Không những thế, SCB còn được vinh danh là Ngân hàng quản trị rủi ro xuất sắc, Ngân hàng số thế hệ mới và chuyển đổi số tốt nhất Việt Nam; Ngân hàng bán lẻ sáng tạo nhất Việt Nam năm 2022... Đúng là thật giả lẫn lộn, khó lường!

Rõ ràng là những giải thưởng, giấy chứng nhận ấy chỉ là sự đánh lừa chứ không che dấu sự thật là ngân hàng này đang trên bờ vực của sự sụp đổ. Vì sao một ngân hàng làm ăn bết bát như vậy lại có được sự vinh danh ấy?

Đó là vì SCB không trung thực trong khai báo kết quả kinh doanh, che dấu nhiều việc làm mờ ám. Một số đơn vị liên quan lại tiếp tay cho việc làm sai trái này. Bên cạnh đó là việc các đoàn thanh tra, kiểm tra bị mua chuộc, sai khiến để có những báo cáo không trung thực... Nói tóm lại là đạo đức của những người đứng đầu, người có liên quan đã bị tha hóa.

Còn nhớ những năm trước đây, nhiều doanh nghiệp có thành tích nổi bật nhưng khi kiểm tra lại thấy có dấu hiệu vi phạm pháp luật, như trường hợp Công ty Cổ phần Tập đoàn Asanzo. Công ty này nhập nhiều linh kiện từ Trung Quốc nhưng xóa tên xuất xứ sản phẩm để được vinh danh hàng Việt Nam chất lượng cao.

Việc sử dụng cụm từ “Đỉnh cao công nghệ Nhật Bản” cho một số sản phẩm và trên các thông tin quảng cáo của Asanzo không đúng với thực tế. Công ty này đã lừa dối các cơ quan chức năng và người tiêu dùng để kiếm lợi nhuận hàng ngàn tỉ đồng. Tập đoàn FLC của ông Trịnh Văn Quyết cũng được tung hô một thời, thế mà chủ tịch tập đoàn lại bị bắt vì thao túng thị trường chứng khoán, thu lợi bất chính hàng trăm tỉ đồng...

Không chỉ trong lĩnh vực kinh tế, hàng hóa mà trong đời sống văn hóa, xã hội ngày nay, sự thật và giả dối cũng có sự lẫn lộn, gây hoang mang trong quần chúng nhân dân. Đó là trường hợp một số trường đại học của nước ta không trung thực trong nghiên cứu khoa học khi đã bỏ ra khoản tiền khá lớn để mua các bài báo khoa học của giảng viên ngoài trường nhưng lại đứng tên trường đại học bỏ tiền mua.

Một cách đánh bóng tên tuổi phi khoa học, phi đạo đức. Mục đích như GS,TS Lương Văn Hy phân tích: “Đó là để thổi phồng khả năng nghiên cứu của đội ngũ, để tăng hạng trong các bảng xếp hạng, tạo cho quần chúng một ảo giác về sức mạnh nghiên cứu và để thuận lợi hơn trong tuyển sinh”.

Gần đây, dư luận xôn xao khi ông Nguyễn Trường Hải sử dụng bằng tiến sĩ giả nhưng được vào dạy ở nhiều trường đại học, được bổ nhiệm thử việc Trưởng khoa Công nghệ thông tin, Trường Cao đẳng Công thương Việt Nam. Vị “tiến sĩ” này lại còn hướng dẫn làm luận văn tốt nghiệp cho nhiều sinh viên. May mà sự gian dối này được phát hiện kịp thời, nếu không nhiều sinh viên sẽ bị “đầu độc” tri thức.

Qua kiểm tra, rà soát, ngành chức năng phát hiện nhiều cán bộ dùng bằng cấp giả để leo sâu, leo cao trong bộ máy nhà nước mà điển hình là trường hợp ông Nguyễn Công Thắng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Bắc Ninh. Khi bảo vệ luận án và nhận bằng tiến sĩ, ông Thắng đã sử dụng giấy công nhận văn bằng trình độ thạc sĩ không do Bộ Giáo dục và Đào tạo cấp.

Soi chiếu sang góc nhìn khác cho thấy có nhiều vị tướng tá, quan chức trước khi bị bắt, kết án tù trong tờ khai, lý lịch của họ cũng lấp lánh nhiều bằng khen, giấy khen, huân, huy chương các loại. Điều đó thấy rất rõ trong các vụ án xét xử cựu Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Đức Chung; vụ Việt Á; chuyến bay giải cứu hay án rút ruột 50 tỉ đồng của 7 vị tướng ở Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển. Cũng xin nói rõ là đối với nhiều cán bộ, việc nhận được bằng khen hằng năm là quá dễ dàng, không cần có thành tích nổi bật, thậm chí có vi phạm nhưng chưa bị phát hiện vẫn được khen thưởng bởi chính họ là người quyết định ai được khen thưởng.

Thật, giả là hai mặt trong cuộc sống. Nếu trong một xã hội mà sự giả dối tràn lan, không kiểm soát được thì rất dễ bị hỗn loạn. Sự trung thực mang lại nhiều lợi ích, ngược lại sự giả dối gây ra nhiều hậu quả khôn lường đối với xã hội.

Để xây dựng xã hội tốt đẹp, môi trường sống lành mạnh cần đấu tranh loại bỏ những giả dối, gian trá. Cổ vũ động viên, vun đắp những giá trị chân chính tốt đẹp; nhận diện và đấu tranh loại bỏ sự không trung thực, không để cái giả lấn át cái thật.

Mỗi cá nhân cần soi xét hành vi ứng xử của mình sao cho phù hợp với các chuẩn mực đạo đức xã hội cũng như đề cao ý thức thượng tôn pháp luật. Không ngừng trau dồi, bồi đắp những giá trị đạo đức, sống chân thành, trung thực với chính mình và trung thực với người khác. Hãy là những nhà kinh doanh trung thực, chính khách đúng đắn, công dân gương mẫu.

Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức về các chuẩn mực đạo đức xã hội; hoàn thiện hệ thống pháp luật và có chế tài xử phạt nghiêm khắc hơn đối với vấn nạn hàng giả, bằng cấp giả, thành tích giả và những hành vi gian dối khác gây nguy hại cho xã hội.

Phước An