Thanh toán 2 lần cho 1 khoản chi - cảnh báo nguy cơ rủi ro trong kiểm soát chi ngân sách nhà nước qua Kho bạc Nhà nước Quảng Trị

Kiểm soát chi ngân sách nhà nước (NSNN) là chức năng riêng có của Kho bạc Nhà nước (KBNN), là việc KBNN áp dụng các quy trình, quy định nghiệp vụ và biện pháp kỹ thuật để kiểm soát, thanh toán đảm bảo các khoản chi NSNN đủ điều kiện, đúng mục đích, đúng tiêu chuẩn, định mức theo quy định, kiểm soát chi NSNN, góp phần tăng cường kỷ luật, kỷ cương, an toàn, tiết kiệm và hiệu quả trong việc sử dụng NSNN.

Hoạt động nghiệp vụ tại Kho bạc Nhà nước Quảng Trị -Ảnh: P.V

Trong thời gian qua, KBNN Quảng Trị không ngừng nâng cao chất lượng kiểm soát chi NSNN. Chỉ tính riêng 10 tháng năm 2023 đã tiếp nhận và xử lý 235.835 hồ sơ kiểm soát chi, có 7.525 tỉ đồng được kiểm soát chi qua KBNN Quảng Trị, đạt 64,28% dự toán (cả đầu tư và thường xuyên). Quá trình kiểm soát đã yêu cầu hoàn thiện và từ chối thanh toán 27.169 chứng từ, xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kho bạc 6 quyết định, nộp vào NSNN 15.150.000 đồng. Tổ chức 9 hội nghị, trao đổi gần 190 câu hỏi nghiệp vụ với các đơn vị sử dụng ngân sách trên địa bàn toàn tỉnh.

Kết quả công tác kiểm soát chi cũng như công tác thanh tra chuyên ngành, kiểm tra nội bộ, tự kiểm tra nghiệp vụ của KBNN Quảng Trị không chỉ giúp đơn vị tăng cường quản lý, sử dụng ngân sách mà còn phản ánh những khó khăn, vướng mắc về quy trình nghiệp vụ, cơ chế chính sách, vì vậy luôn nhận được sự đồng thuận, sự phối hợp hiệu quả của các đơn vị có giao dịch với KBNN Quảng Trị.

Đặc biệt, từ tháng 1/2022 đến nay, ứng dụng hệ thống giám sát bằng công nghệ thông tin và phân tích dữ liệu tài chính - ngân sách, KBNN Quảng Trị đã phát hiện 28 món, số tiền 321.476.018 đồng thanh toán 2 lần với các thông tin hoàn toàn trùng khớp nhau bao gồm nội dung, số hóa đơn, ngày hóa đơn và số tiền thanh toán, một số trường hợp có chênh lệch giữa bảng kê và chứng từ thanh toán; đã ban hành 28 văn bản thông tin đến các đơn vị sử dụng ngân sách, thu hồi cho ngân sách 15 món, số tiền 268.728.618 đồng, các trường hợp khác đã được điều chỉnh hoàn thiện.

Theo phản hồi của các đơn vị sử dụng ngân sách thì có nhiều nguyên nhân dẫn đến số liệu khi gửi đến KBNN thể hiện việc thanh toán trùng 2-3 lần, thậm chí nhiều lần trong năm, có thể kể đến như: việc ghi nội dung thanh toán chưa đầy đủ, chưa rõ ràng (ví dụ có 12 chứng từ thanh toán tiền thuê bảo vệ nhưng chưa được ghi rõ là tháng mấy trong năm, thuê hội trường để tổ chức nhiều hội nghị trong 1 tháng...); việc chia đều chi phí 1 khoản chi (1 hóa đơn) cho một vài nhiệm vụ hoặc một vài đơn vị có liên quan (ví dụ tiền điện, tiền nước cho các đơn vị chung trụ sở hoặc chia cho hai hay ba nguồn kinh phí).

Ngoài ra, do nguyên nhân chủ quan như chưa theo dõi đầy đủ, kịp thời các khoản thanh toán, dẫn đến lập lại lệnh thanh toán đối với một hóa đơn đã được lập từ ngày hoặc nhiều ngày trước... Tuy nhiên, vẫn không loại trừ hoặc là tiềm ẩn nguyên nhân cố tình để chiếm đoạt tiền từ NSNN.

Mặc dù KBNN Quảng Trị đã rất tích cực chủ động thông tin kịp thời bằng văn bản đến các đơn vị sử dụng ngân sách có các trường hợp sai sót, trùng lắp nêu trên, các đơn vị cũng đã phối hợp chặt chẽ trong việc rà soát, đối chiếu, hoàn thiện, điều chỉnh và thực hiện nộp trả ngân sách nhưng nguy cơ rủi ro, thất thoát ngân sách vẫn tiềm ẩn rất cao.

Do vậy, tập trung chỉ đạo, tăng cường kiểm tra, giám sát, có những biện pháp hữu hiệu hơn nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng quản lý, chi tiêu ngân sách, nâng cao chất lượng công tác kiểm soát chi, thanh toán các khoản chi ngân sách, phòng ngừa rủi ro, tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong việc chấp hành pháp luật về tài chính - NSNN... thiết nghĩ không chỉ là nhiệm vụ, mục tiêu của riêng ngành KBNN mà còn của các đơn vị sử dụng NSNN.

Nguyễn Thị Thanh Hương