Tạo điều kiện để vùng dân tộc thiểu số và miền núi phát triển nhanh, bền vững

Miền núi Quảng Trị nằm trên một không gian địa lý tượng đối rộng, chiếm 68% diện tích toàn tỉnh (313.675 ha), là nơi tập trung sinh sống của hơn 56.770 đồng bào các dân tộc thiểu số và có vị trí quan trọng trong đời sống kinh tế, chính trị, xã hội, môi trường và quốc phòng an ninh. Trong sự nghiệp CNH, HĐH, Quảng Trị luôn xác định phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội miền núi là một bộ phận hữu cơ của chiến lược phát triển kinh tế xã hội của tỉnh. Phát huy tiềm năng của miền núi là vì lợi ích trực tiếp của nhân dân miền núi, góp phần đáp ứng lợi ích chung của tỉnh, của đất nước. Thực hiện đường lối đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo, Đảng bộ và nhân dân Quảng Trị đã đạt được những thành tựu rất quan trọng về phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội ở miền núi; đời sống vật chất, tinh thần và văn hóa của nhân dân các dân tộc ở miền núi từng bước được cải thiện, bộ mặt nông thôn miền núi có nhiều đổi mới. Tính đến 31/12/2007, số hộ đói nghèo ở miền núi của tỉnh chiếm 31,9%; 100% số xã có điện lưới quốc gia, điện thoại, trạm y tế, trường tiểu học, các cụm xã có trường cấp hai, và toàn vùng có 3 trường THPT, 3 trường nội trú đáp ứng nhu cầu học tập của con em trong vùng. Giáo dục, y tế, văn hoá có nhiều tiến bộ, các ngày lễ truyền thống của bà con các dân tộc thiểu số được duy trì đều đặn, thể hiện nét văn hoá độc đáo của từng dân tộc. Đây là kết quả đáng ghi nhận sự nỗ lực phấn đấu của toàn thể nhân dân Quảng Trị nói chung, nhân dân các dân tộc miền núi của tỉnh nói riêng, cùng với sự hỗ trợ tích cực của nhân dân cả nước.

Một góc phố núi Khe Sanh - Ảnh: TL

Tuy nhiên, vùng dân tộc thiểu số và miền núi Quảng Trị đang đứng trước những thách thức to lớn trong quá trình phát triển, do sức ép về dân số, tài nguyên không được khai thác và sử dụng hợp lý đã tác động xấu đến môi trường, thời tiết diễn biến không thuận làm cho tài nguyên rừng, đất và nước bị suy kiệt. Do điều kiện lịch sử, miền núi mang nhiều tính tự nhiên về kinh tế và văn hóa, trình độ phát triển thấp hơn vùng dân tộc Kinh và miền xuôi, lại chậm thích ứng với các yếu tố thị trường; khoảng cách giàu - nghèo giữa miền núi và miền xuôi cũng như giữa các vùng thuộc miền núi đang có xu hướng doãng ra. Từ thực tế trên cho thấy, để tạo điều kiện vùng dân tộc thiểu số và miền núi của tỉnh phát triển nhanh, bền vững trên cơ sở phát huy lợi thế so sánh, khai thác tiềm năng vững bước hội nhập, đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống, góp phần sớm đưa tỉnh nhà thoát khỏi nhóm tỉnh nghèo của cả nước, thiết nghĩ, tỉnh cần rà soát lại các cơ chế, chính sách hiện hành đối với đồng bào dân tộc thiểu số, vùng dân tộc và miền núi; đồng thời nghiên cứu đề xuất, điều chỉnh, bổ sung, ban hành cơ chế, chính sách mới phù hợp với tình hình hiện nay. Bên cạnh đó, để phát triển kinh tế - xã hội miền núi cần đi liền với quá trình chuyển dần nền kinh tế tự cấp, tự túc thành nền kinh tế hàng hóa, bằng việc đẩy mạnh xây dựng kết cấu hạ tầng, điều chỉnh hợp lý cơ cấu kinh tế, bảo vệ và cải thiện môi trường thiên nhiên, bảo vệ các giá trị tài nguyên đa dạng sinh học. Chú trọng công tác định canh định cư, chuyển đổi dần tập quán sản xuất của người dân tộc thiểu số, trên cơ sở đẩy mạnh công tác khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư theo chiều sâu, gắn giới thiệu mô hình sản xuất với hướng dẫn bắt tay chỉ việc. Trong quá trình phát triển miền núi cần kết hợp chặt chẽ phát triển sản xuất với cải thiện đời sống của các dân tộc ở miền núi, trước tiên là bảo đảm an toàn lương thực, giảm đói nghèo, cải thiện chất lượng cuộc sống, đáp ứng các nhu cầu về giáo dục, y tế và các vấn đề an sinh khác nhằm phát triển toàn diện con người. Cần xác định công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn miền núi vừa là mục tiêu, vừa là động lực của công cuộc phát triển miền núi, tạo cơ sở vững chắc bảo đảm sự ổn định chính trị và phát triển kinh tế - xã hội, củng cố khối đoàn kết giữa cộng đồng các dân tộc trên địa bàn. Sự nghiệp to lớn đó đòi hỏi nhân dân các dân tộc miền núi cùng với nhân dân trong tỉnh kết hợp hài hòa các lợi ích cộng đồng và lợi ích quốc gia, tiến tới xóa bỏ sự mất cân đối về trình độ phát triển giữa các nhóm dân tộc và giữa các vùng. Để đáp ứng các yêu cầu này, các ngành, các cấp quản lý của Nhà nước từ cấp tỉnh đến cấp huyện, cấp xã phải tăng cường sự phối hợp nhằm giải quyết có hiệu quả những vấn đề khó khăn của miền núi. Quan tâm đến công tác phát triển nguồn nhân lực cho miền núi, đặc biệt là công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ là người dân tộc thiểu số. Đẩy mạnh hơn nữa việc thực hiện các Nghị quyết của Đảng, của Quốc hội, Chính phủ đã ban hành, thực hiện nhiều cơ chế, chính sách ưu đãi đối với vùng đồng bào dân tộc và miền núi như Chương trình 135; chính sách hỗ trợ đất sản xuất, đất ở, nhà ở và nước sạch cho hộ đồng bào dân tộc thiểu số nghèo, đời sống khó khăn theo hướng dân chủ, công khai hoá và bình đẳng. Lê Thế Quảng