
{title}
{publish}
{head}
(SK&ĐS) - Mới đây, một trường hợp tiêm thuốc kháng sinh (KS) Evantax (một biệt dược của cefotaxim) tại một bệnh viện lớn ở Hà Nội đã xảy ra tai biến nghiêm trọng. Ngay sau khi tiêm KS, cháu bé có biểu hiện bị sốc và được đưa ngay vào khoa Hồi sức cấp cứu, mặc dù đã được các bác sĩ hết lòng cứu chữa nhưng 6 ngày sau, cháu bé đã tử vong. Trước bức xúc của gia đình cháu bé về việc tiêm thuốc KS không được thử phản ứng trước khi tiêm, vấn đề test khi tiêm thuốc KS lại được sự quan tâm của cả những người không có chuyên môn.
Tai biến khi dùng thuốc và quy định của ngành Y tế
Để phòng ngừa và giảm tối thiểu các tai biến, tử vong do sốc phản vệ (SPV) gây ra khi tiêm thuốc cho bệnh nhân, các bác sĩ phải thực hiện các yêu cầu theo thông tư 08/1999 ngày 4/5/ 1999 của Bộ Y tế như sau: khai thác kỹ tiền sử dị ứng của người bệnh như: các tình trạng hen phế quản, chàm, mẩn ngứa, phù Quincke... các dị nguyên như: thuốc, thức ăn, côn trùng... gây ra dị ứng và SPV, những triệu chứng này phải được ghi vào bệnh án hoặc sổ khám bệnh. Khi phát hiện người bệnh có tiền sử dị ứng hoặc SPV với một loại thuốc gì thì bác sĩ phải cấp cho người bệnh một “phiếu theo dõi dị ứng” (theo mẫu qui định) ghi rõ các thuốc gây dị ứng và nhắc người bệnh đưa phiếu này cho thầy thuốc mỗi khi đi khám bệnh. Trong quá trình điều trị, thầy thuốc không được dùng các loại thuốc đã ghi trong sổ có tiền sử gây dị ứng và SPV cho người bệnh. Phải chú ý theo dõi người bệnh khi sử dụng các thuốc dễ gây dị ứng. Một điều quan trọng trong thông tư này là yêu cầu làm test lẩy da trước khi tiêm pennicilin, streptomycin cho người bệnh. Đây là hai loại thuốc có nguy cơ cao nhất gây dị ứng và SPV cho người sử dụng. Phải chuẩn bị sẵn hộp thuốc chống sốc và phương tiện cấp cứu (theo qui định) tại nơi có dùng thuốc như phòng khám, phòng phẫu thuật, phòng điều trị, xe tiêm chích. Bác sĩ, điều dưỡng, nữ hộ sinh cần nắm vững kiến thức và thực hành cấp cứu SPV theo phác đồ.
SPV - rủi ro ngay khi thử phản ứng
Tại các bệnh viện, vấn đề SPV được quan tâm hàng đầu khi sử dụng thuốc cho bệnh nhân. Nhiều quy định chuyên môn đã được ban hành để hạn chế đến mức thấp nhất tỉ lệ bệnh nhân bị tai biến SPV khi dùng thuốc và cấp cứu SPV được triển khai kịp thời. Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia y tế, SPV là một dạng phản ứng dị ứng cực kỳ nặng, tác động rất lớn trên cơ thể. SPV xảy ra rất nhanh, xảy ra ở liều dùng rất thấp và hầu như không thể dự báo trước. SPV xảy ra chỉ trong vòng vài giây, nếu không được xử trí kịp thời, người bệnh có thể tử vong. Điều đáng nói là SPV xảy ra ngay cả khi người bệnh được thử test, tức là được tiêm thuốc với một liều lượng rất nhỏ. Nhiều trường hợp bệnh nhân đã tử vong ngay sau khi làm test. Điều đó chứng tỏ SPV là một rủi ro bất khả kháng, nếu người bệnh có cơ địa mẫn cảm quá mức với thuốc được chọn khi sử dụng.
![]() |
Những loại thuốc hay gây ra SPV
Nhiều loại thuốc có thể gây nên SPV như: KS, vắc-xin và huyết thanh, một số vitamin tiêm tĩnh mạch, thuốc tê, thuốc chống viêm không steroid... Phản ứng thường xảy ra sau khi tiêm tĩnh mạch nhưng cũng có thể xảy ra khi dùng thuốc theo các đường khác như: tiêm bắp thịt, uống, nhỏ mắt, bôi ngoài da... Có một số loại thuốc hay một số chất cũng gây nên các triệu chứng lâm sàng của SPV nhưng không do nguyên nhân miễn dịch - dị ứng. Đó là các phản ứng dạng phản vệ do các chất đó vào trong cơ thể trực tiếp làm giải phóng đột ngột histamin như: các chất cản quang trong chụp X-quang, chất curare và những thuốc gây mê.
![]() |
SPV - Cần một sự hiểu biết và chia sẻ
SPV là một tai nạn, một rủi ro không mong muốn gặp phải trong quá trình dùng thuốc. Vì vậy, ta phải đặc biệt thận trọng trong sử dụng thuốc, nếu được chỉ nên dùng dạng thuốc uống, hết sức tránh dùng dạng thuốc tiêm. Hiện nay, vấn đề test (thử phản ứng trước khi tiêm thuốc KS) chỉ còn một số nước như: Việt Nam, Bruney quy định bắt buộc đối với một số thuốc nhất định. Do đó, đa số thuốc tiêm đều không bắt buộc phải test trước khi sử dụng cho người bệnh. Vấn đề là mỗi khi rủi ro xảy ra, dù đã tận tình cấp cứu song có một số trường hợp vẫn không qua khỏi do phản ứng dị ứng quá trầm trọng. Đó là nỗi đau của cả bệnh nhân, người thân của họ và của cả các nhân viên y tế. Không ai muốn điều đó xảy ra. Vấn đề test hay không test trước khi tiêm KS như phụ huynh của cháu bé bị tử vong nói ở đầu bài này đã đưa lên ở rất nhiều trang Web, thực ra không phải là lý do để đổ tội cho thầy thuốc. Rất nhiều người không may đã SPV ngay khi làm test. Vì vậy, muốn hay không muốn, SPV vẫn cứ là mối đe dọa bất cứ ai khi sử dụng bất cứ một loại thuốc nào…
ThS. LÊ QUỐC THỊNH
SPV là một trong những tai biến nghiêm trọng nhất mà việc dùng thuốc có thể gây ra. Tại các nước phát triển, tỷ lệ tử vong mỗi năm do SPV là 5-6 người/1 triệu dân. Ở Việt Nam, tuy Bộ Y tế không công bố số tử vong do SPV tại các bệnh viện nhưng theo ý kiến của các giáo sư đầu ngành, con số này phải đến hàng trăm trường hợp mỗi năm. Có người khi được tiêm thuốc KS như penicillin, streptomycin và một số KS khác, chỉ 1 - 2 phút sau là tím tái, co thắt khí quản, mạch nhanh, suy hô hấp và rồi trụy tim mạch, tụt huyết áp, hôn mê và nếu không được cấp cứu kịp thời sẽ tử vong. |
Hiện nay đang là thời điểm giao mùa, là điều kiện tốt cho các loại vi khuẩn, virus phát sinh và gây THANH NIÊN bệnh. Bên cạnh đó, COVID-19 vẫn đang diễn biến ...
Liên quan đến một vụ thuốc giả lớn vừa bị cơ quan chức năng phát hiện gần đây, mặc dù ngành y tế cho biết thuốc giả chưa xâm nhập vào các cơ sở khám chữa bệnh ...
SKĐS - Hai cháu bé ở Quảng Trị nhiễm vi khuẩn Burkhoderia Pseudomallei (vi khuẩn gây bệnh Whitmore) sau khi được điều trị tích cực tại Bệnh viện Trung ương Huế ...
Những năm gần, chữa bệnh bằng liệu pháp tự nhiên (không dùng thuốc) được nhiều người lựa chọn. Đây không chỉ là cách chữa bệnh bền vững, an toàn mà còn giúp ...
Chính quyền Tổng thống Joe Biden cho biết họ sẽ phát các liều thuốc cúm theo toa từ Kho dự trữ chiến lược quốc gia cho các tiểu bang khi mà tình trạng bệnh ...
Khi gia đình có trẻ em, một số vấn đề về sức khỏe có thể xảy ra bất ngờ. Không phải trường hợp nào cũng cần dùng thuốc hoặc đến bệnh viện. Tuy nhiên, có một số ...
Sởi là bệnh truyền nhiễm lây lan qua đường hô hấp nhưng hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Ở nước ta đã từng xảy ra những đợt dịch lớn. Từ cuối năm 2024 ...
Một trong các mục tiêu cụ thể của ngành Y tế Việt Nam năm 2023 là giảm tỉ lệ mắc bệnh, tử vong và tàn tật, khống chế các bệnh truyền nhiễm và các bệnh gây dịch ...
QTO - Vùng Cùa (gồm hai xã Cam Chính và Cam Nghĩa), huyện Cam Lộ, vốn nổi tiếng với hệ thống giếng cổ độc đáo được xây dựng cách đây hàng trăm năm. Tuy...
QTO - Chứa đựng yêu thương, bao dung và thấu cảm; cho đi những bài học về tinh thần vượt khó vươn lên, vượt qua mặc cảm cá nhân để sống một cuộc đời có ý...
(SK&ĐS) - Cây bầu còn gọi là bầu nậm, bầu đất, bầu canh, tên khoa học Lagenaria siceraria (Molina) Standl, thuộc họ bầu bí (Cururbitaceae). Là loại cây dây leo thân thảo,...
(SK&ĐS) -
(SK&ĐS) - Các chuyên gia thuộc Trường đại học Oxaca của Nhật Bản đang nghiên cứu tác dụng của trà xanh đối với virút gây bệnh cúm, kể cả cúm A/H1N1. Họ đã phát hiện ra tác...
(QT) - Gần 1.000 sinh viên nghèo được tiếp sức thông qua 8 chương trình "Tấm lòng quê hương - Tiếp sức đến trường" là gần 1.000 hoàn cảnh, thân phận, nỗi đau không hề giống...
(QT) - Đến Xí nghiệp Cấp thoát nước thị xã Quảng Trị, nhắc đến anh Nguyễn Thanh Hải, ai cũng tấm tắc khen ngợi về tấm gương người thợ vượt khó tự học vươn lên. Anh Nguyễn...
(SK&DS) - Hầu hết ở người cao tuổi (NCT) mọi chức năng của cơ thể đều bị suy giảm dần theo năm tháng, đặc biệt là hệ thống miễn dịch (hệ thống tạo kháng thể để chống lại...