Quản lý, khai thác, sử dụng hiệu quả tài nguyên khoáng sản

(QT) - “Khoáng sản là tài nguyên không tái tạo cần được bảo vệ, khai thác hợp lý. Tài nguyên khoáng sản trong tỉnh là một trong những nguồn lực quan trọng, cần được điều tra, thăm dò, đánh giá trữ lượng và có quy hoạch, kế hoạch quản lý, khai thác, sử dụng hợp lý, hiệu quả, tiết kiệm, đảm bảo cho sự phát triển bền vững của tỉnh” - Đó là quan điểm cơ bản được đề ra trong Chương trình hành động của Tỉnh ủy Quảng Trị thực hiện Nghị quyết số 02- NQ/TW ngày 25/4/2011 của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược khoáng sản và công nghiệp khai khoáng đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.

Chương trình hành động của Tỉnh ủy đề ra mục tiêu phấn đấu tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất công nghiệp khai khoáng bình quân giai đoạn 2012-2020 đạt 15,39%/năm. Để thực hiện đạt mục tiêu đề ra, trong quá trình quản lý, quy hoạch, khai thác, các ngành chức năng cần nghiên cứu, đề xuất với chính quyền hoàn thiện cơ chế quản lý hoạt động khoáng sản, nhằm đảm bảo tài nguyên khoáng sản được sử dụng hợp lý, có hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững; giảm thiểu tác động đến môi trường, nâng cao tỉ trọng đóng góp của tài nguyên khoáng sản cho ngân sách nhà nước. Mặt khác, có chính sách kêu gọi liên doanh, liên kết đối với các doanh nghiệp trong và ngoài nước có tiềm lực về tài chính, công nghệ hiện đại để thăm dò, khai thác, chế biến sâu và sử dụng hiệu quả tài nguyên khoáng sản trên địa bàn.

Theo tài liệu điều tra đã được công bố, tài nguyên khoáng sản của tỉnh Quảng Trị tương đối đa dạng về chủng loại nhưng có trữ lượng không lớn và chất lượng không cao. Trên khắp lãnh thổ của tỉnh đều có khoáng sản phân bố với khoảng 137 mỏ, khu mỏ khoáng sản và điểm quặng, có một số loại nguyên liệu có quy mô đáng chú ý để phát triển kinh tế như sa khoáng ti tan, cát thủy tinh, đá, cát sỏi xây dựng, than bùn, vàng và khoáng sản làm nguyên liệu sản xuất xi măng như đá vôi, sét, phụ gia xi măng. Hiện nay có một số đơn vị đang thăm dò, khai thác khoáng sản như khai thác ti tan, vàng, đá xây dựng và đá vôi xi măng, cát sỏi, một số doanh nghiệp đã chú trọng đầu tư chế biến sâu như sản xuất que hàn, Ilmenite hoàn nguyên, Zicon siêu mịn, chế biến phân hữu cơ vi sinh…Công nghiệp khai khoáng những năm qua đã đem lại hiệu quả nhất định, góp phần vào việc phát triển cơ sở hạ tầng và ngành công nghiệp của tỉnh. Công tác quản lý nhà nước về hoạt động khoáng sản trên địa bàn tỉnh đã được các cấp ủy đảng, chính quyền cùng với ngành chức năng quan tâm chỉ đạo, tuyên truyền, phổ biến Luật Khoáng sản; xây dựng các quy hoạch có liên quan đến quản lý, khai thác, sử dụng các nguồn tài nguyên, khoáng sản của địa phương. Nhận thức về bảo vệ tài nguyên khoáng sản của cán bộ, đảng viên và người dân đã được nâng lên. Các hoạt động thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản ngày càng đi vào nền nếp, cơ bản tuân thủ các quy định của pháp luật về khoáng sản. Các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động khoáng sản hầu hết đã lập hồ sơ xin cấp có thẩm quyền cấp phép theo quy định của pháp luật, ưu tiên các dự án khai thác gắn với đầu tư chế biến, đặc biệt là các dự án có chế biến sâu để tạo ra các sản phẩm có giá trị kinh tế cao. Hoạt động khai thác khoáng sản đã có bước phát triển, góp phần giải quyết nhu cầu nguyên liệu trong tỉnh cũng như các tỉnh lân cận và xuất khẩu, đồng thời giải quyết được việc làm cho nhiều lao động địa phương. Tuy nhiên tồn tại, hạn chế trong công nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn tỉnh hiện nay là đa số các dự án có quy mô nhỏ, công nghệ ở mức trung bình. Tình trạng khai thác trái phép vàng, cát sỏi, sét gạch ngói vẫn còn xảy ra nhưng việc kiểm tra, đẩy đuổi hiệu quả chưa cao. Sự hiểu biết pháp luật về khoáng sản trong một bộ phận nhân dân còn hạn chế, ý thức chấp hành pháp luật của một số tổ chức, cá nhân chưa nghiêm. Trách nhiệm quản lý bảo vệ tài nguyên khoáng sản cấp cơ sở có nơi còn buông lỏng. Công tác xây dựng quy hoạch khoáng sản trên địa bàn tỉnh tiến hành còn chậm, chất lượng chưa cao. Công tác hậu kiểm sau khi được cấp phép khai thác khoáng sản và công tác thanh tra, kiểm tra chưa kịp thời và thường xuyên, xử lý vi phạm trong kiểm tra không triệt để, kém hiệu quả dẫn đến công tác bảo vệ môi trường, an toàn lao động, thực hiện nghĩa vụ tài chính trong hoạt động khoáng sản của các tổ chức, cá nhân được cấp giấy phép chưa được chấp hành nghiêm…Thực trạng đó đặt ra vấn đề cần có giải pháp khắc phục, đưa hoạt động quản lý, khai thác khoáng sản đi vào nền nếp. Để thực hiện chiến lược khoáng sản và phát triển công nghiệp khai khoáng, trong thời gian tới cần tăng cường quản lý nhà nước về khoáng sản; rà soát các quy hoạch đã được phê duyệt, xây dựng quy hoạch khoáng sản để định hướng phát triển ngành công nghiệp khai khoáng, bảo đảm sử dụng hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu trước mắt và lâu dài. Hoàn thành công tác xây dựng quy hoạch khoáng sản trên địa bàn tỉnh nhằm xác định đầy đủ tiềm năng của các loại khoáng sản, làm cơ sở khai thác nguồn tài nguyên khoáng sản hợp lý phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Ban hành các quy định thuộc thẩm quyền để giải quyết hài hòa quyền lợi của nhà nước, nhà đầu tư và nhân dân trong hoạt động khoáng sản; quy định thống nhất, rõ ràng về nghĩa vụ và trách nhiệm nhà đầu tư trong hoạt động khoáng sản với việc khôi phục, bảo vệ môi trường. Chú trọng công tác quản lý hoạt động khoáng sản; kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc thi hành pháp luật về khoáng sản; phát hiện, ngăn chặn và xử lý nghiêm, kịp thời các trường hợp khai thác, vận chuyển khoáng sản trái phép trên địa bàn. Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng, vai trògiám sát của mặt trận và các đoàn thể chính trị - xã hội đối với các hoạt động khoáng sản tại địa phương; đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật về khoáng sản dưới nhiều hình thức và phương pháp phù hợp nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của cán bộ, đảng viên, nhân dân, đặc biệt là các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực khoáng sản. Chương trình hành động của Tỉnh ủy đề ra mục tiêu phấn đấu tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất công nghiệp khai khoáng bình quân giai đoạn 2012-2020 đạt 15,39%/năm. Để thực hiện đạt mục tiêu đề ra, trong quá trình quản lý, quy hoạch, khai thác, các ngành chức năng cần nghiên cứu, đề xuất với chính quyền hoàn thiện cơ chế quản lý hoạt động khoáng sản, nhằm đảm bảo tài nguyên khoáng sản được sử dụng hợp lý, có hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững; giảm thiểu tác động đến môi trường, nâng cao tỉ trọng đóng góp của tài nguyên khoáng sản cho ngân sách nhà nước. Mặt khác, có chính sách kêu gọi liên doanh, liên kết đối với các doanh nghiệp trong và ngoài nước có tiềm lực về tài chính, công nghệ hiện đại để thăm dò, khai thác, chế biến sâu và sử dụng hiệu quả tài nguyên khoáng sản trên địa bàn. PHƯƠNG MINH