Người kể chuyện Bác Hồ ở Thái Lan

(QT) - Con đường vào di tích Nhà Bác Hồ ở bản Na-Chok, tỉnh Nakhon Phanom, Thái Lan mùi rơm rạ thoang thoảng dưới cái nắng gió lồng lộng. Ở đây vụ mùa của bà con vừa xong, ruộng đồng trơ cuống rạ. Rơm rãi dọc đường vương lên bờ rào dâm bụt. Bên ao nước hoa sen nở đầy, hương thơm nhè nhẹ len lõi vào tận ngôi nhà của Bác khiến du khách không khỏi nao lòng. Hơn 80 năm trước, tại ngôi nhà này, Bác Hồ đã có những tháng ngày sinh sống cùng Việt kiều để tìm đường cứu nước, cứu dân.

Cụ Tiêu thắp hương trên bàn thờ Bác Hồ

Trước lúc đến Thái Lan tôi gọi điện xin được hẹn gặp cụ Võ Trọng Tiêu, năm nay 89 tuổi, người quản lý di tích Nhà Bác Hồ tại bản Na- Chok. Ông cụ vui vẻ nhận lời tiếp tôi và hứa sẽ kể nhiều câu chuyện thú vị về Bác Hồ mà cụ chứng kiến khi được ở bên Bác. Cho đến khi được đối diện với cụ tôi vẫn chưa hết bồi hồi.Quê gốc của cụ Tiêu ở Nam Đàn, Nghệ An. Dù được sinh ra trên đất Thái Lan nhưng giọng nói của cụ vẫn mang nhiều âm sắc của người xứ Nghệ. Gia đình cụ hiện sinh sống trong khuôn viên di tích- nguyên là mảnh vườn của thân sinh cụ- ông Võ Trọng Đại, Việt kiều yêu nước, bạn thân của Bác Hồ. Cụ Tiêu có 9 người con, trong đó có 2 người về sinh sống, làm việc ở Nghệ An và Hà Nội. Nhiệm vụ hàng ngày của cụ Tiêu là giới thiệu cho du khách về di tích Nhà Bác Hồ ở Na- Chok. Rót nước chè xanh, têm vội đĩa trầu mời khách, cụ Tiêu kính cẩn thắp hương lên bàn thờ của Bác Hồ rồi bắt đầu câu chuyện. Những chuyện xoay quanh thời gian Bác Hồ sống trong gia đình cụ tại bản Na- chok để hoạt động yêu nước. Tháng 7-1928, đồng chí Nguyễn Ái Quốc đến Thái Lan tìm đường giải phóng dân tộc, lấy tên Thầu Chín, hoạt động trong phong trào Việt kiều yêu nước ở các tỉnh Udon Thaini, Phi Chit, Sakon Nakhon... trước khi về ở tại bản Na- Chock của tỉnh Nakhon Phanom. Ngay mới về, Bác cùng bà con dân bản dựng lên ngôi nhà gọi là nhà hợp tác để làm nơi sinh hoạt tập trung. Nhà được dựng ngay trong vườn ông Võ Trọng Đại, theo kiểu nhà trệt, vách ván. Phía trước sân nhà Bác tự tay trồng một cây khế ngọt và 2 cây dừa để mỗi lần nhìn vào cây cho đỡ nhớ quê hương. Hồi ấy cụ Tiêu mới là đứa bé lên 7-8 tuổi, con út trong gia đình được bố mẹ yêu quý. Thấy tình cảm trân trọng ông bà dành cho Bác, chú bé Tiêu hiểu rằng Bác là khách quý, bạn thân của bố mình. Cụ Tiêu kể trong ngôi nhà hợp tác rộng chừng 50 m2 , lúc nào cũng có 5 đến 7 hội viên sinh hoạt thường trực. Nhà được thiết kế có hai phòng khá kín đáo, phía giữa là lối đi nhỏ thông ra sau vườn cây. Bác Hồ không bao giờ ngủ trong hai phòng riêng biệt đó. Đêm đến, Bác thường kê tấm phản nằm giữa nhà. Đang kể say sưa, cụ quay sang hỏi tôi: "Cậu có biết hai phòng này Bác làm ra để có mục đích gì?" Tôi đang ngập ngừng thì cụ tiếp tục câu chuyện: "Thế rồi, sau một thời gian sinh sống ở Na- Chock, có hai hội viên của Bác gặp được những Việt kiều tâm đầu hợp ý nên họ se duyên cùng nhau. Bác dựng hai căn phòng lên để làm phòng cưới cho hai hội viên của mình. Trong những lúc khó khăn như vậy mà Bác vẫn quan tâm, chăm lo cho hội viên của mình từng việc làm thật ý nghĩa”. Những ngày ở trên đất Thái Lan, thời gian rãnh rỗi, Bác thường ra đồng giúp dân trồng lúa, trồng rau, bắt cá cải thiện cuộc sống. Có lần Bác đi bắt cá với mấy anh em chú bé Tiêu và các hội viên. Mọi người hì hục bắt rồi gửi vào oi đựng cá Bác mang bên người. Khi trở về Bác hỏi đố các chú, các cháu hôm nay Bác bắt được mấy con cá. Kính nể Bác nên tất cả đồng thanh: "Bác bắt được nhiều nhất". Bác ôn tồn nói: “Cứ đếm xem rồi biết, Bác chỉ bắt được ít cá thôi. Những con cá của Bác bắt được làm dấu bằng cách đã ngắt vây ở sau đuôi ”. Nghe vậy mọi người tham gia bắt cá hôm ấy đều trầm trồ thán phục. Bác nhắc nhở mọi người ở đâu, làm gì cũng phải biết lượng sức mình, không phải cái gì mình cũng hơn người khác, làm gì cũng phải rõ ràng, chu đáo ...Thông thường, sau buổi ra đồng làm ruộng, bắt cá, chiều về, Bác tổ chức chơi thể thao, đánh bóng chuyền với hội viên. Các cháu còn nhỏ là con các Việt kiều cũng được tham gia nhặt bóng, cháu nào hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ thường được Bác thưởng quà.... Bây giờ, di tích Nhà Bác Hồ ở bản Na - chok trở thành một địa điểm quan trọng. Sau một thời gian dài nhà bị hư hỏng, chính quyền tỉnh Nakhon Phanom cùng với bà con Việt kiều góp sức tôn tạo, phục dựng lại nhà theo đúng nguyên bản. Những vật dụng sinh hoạt mà Bác đã dùng như tấm phản, chiếc áo tơi ra đồng, bộ ấm chè trà, chiếc điếu cày, chiếc mâm dọn cơm, chiếc radio Việt kiều tặng Bác... cung được sưu tầm về. Ngắm nhìn ngôi nhà, khu vườn của Bác Hồ với hàng cau xanh, cây khế ngọt ở trước sân, hai cây dừa cao vút thân hình xù xì, mấy cây bưởi xoè tán cho trái nặng trĩu... tôi có cảm giác tất cả như vẫn còn mang hơi ấm của Người, như khung cảnh hữu tình ở làng Sen quê Bác. Ở phía sát phòng dành cho du khách ngồi nghỉ, làn điệu nhẹ nhàng của bài hát “Đêm nghe hát đò đưa nhớ Bác” (CD được “Khách sạn Hữu Nghị- thuộc Công ty cổ phần Du lịch Quảng Trị tặng) sâu lắng: “Đêm sông Lam dạt dào sông nước, vọng câu đò đưa. Tuổi ấu thơ Bác đã đi suốt chiều dài câu đò đưa. Tuổi ấu thơ Bác đã sống suốt chiều rộng câu dân ca. Rồi từ ấy... Bác tìm đường cứu nước non. Đêm quê hương nhớ Bác, lòng ta thêm ấm lòng, vườn nhà ngát hương cau, mái tranh quê xôn xao mấy tình đời..., khiến không ít du khách hôm ấy bùi ngùi, xúc động. Hàng năm, hàng vạn lượt khách du lịch trên thế giới đến với di tích Nhà Bác Hồ. Tỉnh Nakhon Phanom và Chính phủ Thái Lan đã xây dựng, phát triển bản Na- Chok trở thành điểm văn hoá- du lịch- lịch sử nhằm xây dựng và phát huy mối quan hệ hữu nghị Việt- Thái ngày càng bền vững. Hiện bản có hơn 150 gia đình Việt kiều sinh sống bằng nghề làm ruộng và buôn bán. Cùng với di tích Nhà của Bác, tại đây làng Hữu nghị Việt- Thái cũng được xây dựng, trở thành điểm thu hút rất đông khách du lịch của Thái Lan. Đang kể chuyên, cụ Võ Trọng Tiêu khoe: “Năm 1960, Bác Hồ mời tôi sang Hà Nội thăm chơi. Bác đã đích thân về Hải Phòng đón tôi lên Phủ Chủ tịch hàn huyên chuyện cũ. Lần đó, Bác dành nhiều thời gian hỏi chuyện bà con Việt kiều, Bác gửi lơi thăm hỏi động viên bà con, luôn hướng về quê cha đất tổ. Đó là lần đầu tiên cũng là lần cuối cùng tôi vinh dự được gặp Bác Hồ với tư cách là Chủ tịch nước Việt Nam” Suốt mấy chục năm nay cụ Tiêu đã tự nguyện tiếp đón, giới thiệu về di tích Nhà Bác Hồ cho du khách, từ khách đi lẻ đến các vị lãnh đạo cao cấp. Tuổi cao, sức lực giảm trông thấy từng ngày, nhưng cụ vẫn hết sức cố gắng vì một niềm vinh dự lớn, được kể chuyện về Bác Hồ kính yêu trên đất Thái Lan. Bài, ảnh: Lâm Quang Huy