Nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường

Môi trường là điều kiện, nền tảng, yếu tố tiên quyết cho phát triển bền vững KT- XH. Bảo vệ môi trường (BVMT) là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội, trong đó các cấp chính quyền địa phương, doanh nghiệp, cộng đồng và người dân có vai trò quan trọng. Với quan điểm BVMT phải lấy bảo vệ sức khỏe của Nhân dân làm mục tiêu hàng đầu, những năm qua, công tác quản lý nhà nước về BVMT được tỉnh Quảng Trị đặc biệt chú trọng thực hiện. Trong đó ưu tiên chủ động phòng ngừa và kiểm soát ô nhiễm, tập trung giải quyết các vấn đề môi trường trọng điểm, cấp bách, khắc phục ô nhiễm, suy thoái, cải thiện chất lượng môi trường.

Cuối tháng 10/2023, Chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Hưng chủ trì cuộc họp để giải quyết vụ việc liên quan đến tình trạng ô nhiễm nguồn nước trên sông Sa Lung, huyện Vĩnh Linh. Con sông này có vai trò tưới tiêu, điều tiết nguồn nước, sản xuất và sinh hoạt cho người dân trên địa bàn các xã Vĩnh Thủy, Vĩnh Lâm, Vĩnh Sơn; vùng thượng nguồn cấp nước phục vụ sinh hoạt cho thị trấn Bến Quan và một phần khu dân cư xã Vĩnh Hà với lưu lượng 2.000 m3 / ngày đêm.

Từ tháng 4/2023, theo phản ánh của người dân, nguồn nước bị ô nhiễm nghiêm trọng do các hoạt động sản xuất công nghiệp của các nhà máy, trang trại chăn nuôi khu vực dọc hai bên sông khiến hàng trăm hộ nuôi tôm bị ảnh hưởng. Ngành chức năng đã xử lý vi phạm về lĩnh vực môi trường đối với các doanh nghiệp liên quan. Các doanh nghiệp cũng đã có những giải pháp khắc phục, sửa chữa hệ thống xử lý môi trường.

Tại cuộc họp, Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh, tình trạng ô nhiễm môi trường nước trên sông Sa Lung xảy ra trong thời gian dài, nhưng việc đề xuất xử lý của các ngành, địa phương còn chậm, không xử lý triệt để gây bức xúc trong Nhân dân là trách nhiệm quản lý nhà nước của các ngành và địa phương đối với cộng đồng và sinh kế của người dân. Chính vì vậy, yêu cầu các ngành, địa phương cần phải nghiêm túc kiểm điểm. Từ vụ việc này, vấn đề tăng cường quản lý nhà nước về BVMT đòi hỏi các ngành, địa phương quan tâm thực hiện hiệu quả hơn nữa.

Phải khẳng định rằng, trong những năm qua, tỉnh đã chú trọng xây dựng, ban hành các chiến lược, kế hoạch, chính sách về BVMT. Trong đó tập trung vào công tác thông tin, tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức về BVMT trong các tầng lớp nhân dân. Công tác kiểm tra, giám sát vận hành thử nghiệm các công trình, biện pháp BVMT trước khi cơ sở sản xuất kinh doanh đi vào hoạt động chính thức được chú trọng thực hiện. Ngành chức năng và các địa phương từng bước khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường cục bộ trên địa bàn, tập trung đầu tư xử lý vấn đề ô nhiễm môi trường tại các bãi rác tập trung của các địa phương...

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc như nhiều cơ sở gây ô nhiễm thuộc đối tượng công ích đã hết thời hạn xử lý triệt để ô nhiễm môi trường (bãi rác, bệnh viện, chợ, kho thuốc bảo vệ thực vật tồn lưu...) nhưng vẫn chưa được bố trí kinh phí để thực hiện. Lượng chất thải rắn sinh hoạt chỉ được xử lý bằng hình thức chôn lấp, chưa triệt để dẫn đến nhiều bãi chôn lấp quá tải.

Trên địa bàn tỉnh có 14 cụm công nghiệp (CCN) đang hoạt động nhưng chưa có CCN nào được đầu tư hệ thống xử lý nước thải, quan trắc tự động. Theo kết quả rà soát chỉ tiêu môi trường trong xây dựng nông thôn mới, hiện chưa có xã, huyện đạt tiêu chí môi trường theo Bộ tiêu chí giai đoạn 2021-2025.

Thực hiện Quyết định số 450/QĐ-TTg ngày 13/4/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, ngày 20/10/2023, UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch thực hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. Trong đó đề ra 6 giải pháp trọng tâm gồm: Đổi mới tư duy của các cấp, các ngành, nâng cao nhận thức, ý thức BVMT của doanh nghiệp, cộng đồng và người dân; hoàn thiện tổ chức bộ máy, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong BVMT; tăng cường thực thi chính sách, pháp luật về BVMT; huy động đầu tư từ xã hội, tăng dần chi ngân sách, nâng cao tính hiệu quả trong sử dụng nguồn lực về BVMT; ứng dụng mạnh mẽ khoa học và công nghệ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, xây dựng hạ tầng kỹ thuật, mạng lưới quan trắc và cơ sở dữ liệu về môi trường; đẩy mạnh hợp tác quốc tế về BVMT trong bối cảnh hội nhập sâu rộng của nền kinh tế.

Đây chính là tiền đề quan trọng nhằm tập trung giải quyết các vấn đề trọng điểm, cấp bách về môi trường trên địa bàn tỉnh, nâng cao hơn nữa vai trò, trách nhiệm của các cấp, ngành, tổ chức, đoàn thể, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trong công tác BVMT. Phấn đấu đạt mục tiêu đến năm 2030, tỉnh Quảng Trị ngăn chặn được xu hướng gia tăng ô nhiễm, suy thoái môi trường; giải quyết các vấn đề môi trường cấp bách; từng bước cải thiện, phục hồi chất lượng môi trường; ngăn chặn sự suy giảm đa dạng sinh học; góp phần nâng cao năng lực chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu; bảo đảm an ninh môi trường, xây dựng và phát triển các mô hình kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh, các-bon thấp...

Cùng với việc tăng cường công tác tuyên truyền, vận động các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân tham gia BVMT, thời gian tới, ngành chức năng cần thường xuyên thanh tra, kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm vi phạm về BVMT trong sản xuất, kinh doanh, dịch vụ theo quy định.

Chủ động theo dõi, giám sát hoạt động xả thải của các cơ sở sản xuất, nhất là các cơ sở có nguy cơ ô nhiễm môi trường cao, tổ chức lấy mẫu đột xuất khi phát hiện có dấu hiệu xả thải trái phép, buộc lắp đặt thiết bị quan trắc liên tục tự động đối với các cơ sở vi phạm nhiều lần hành vi xả thải vượt quy chuẩn kỹ thuật môi trường.

Quản lý chặt chẽ công tác BVMT ngay trong giai đoạn nghiên cứu tiền khả thi đầu tư xây dựng, đề xuất chủ trương đầu tư, đề nghị chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy định pháp luật. Tiếp tục quan tâm công tác BVMT tại khu công nghiệp, CCN, làng nghề, đảm bảo các khu công nghiệp, CCN, làng nghề đang hoạt động và đầu tư mới phải đáp ứng các yêu cầu BVMT theo quy định. Thực hiện tốt BVMT nông thôn, khu vực ven biển, thu gom rác thải nông thôn, xử lý bao bì thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng, xử lý chất thải chăn nuôi, hoạt động kinh doanh, du lịch ven biển.

Bảo Bình