Nâng cao chất lượng dân số vì sự phát triển bền vững

(QT) - Sau hơn nửa thế kỷ thực hiện công tác dân số - KHHGĐ, đặc biệt sau 10 năm thực hiện Chiến lược Dân số Việt Nam giai đoạn 2001-2010, 3 năm thực hiện Nghị quyết 06/2010/NQ- HĐND của HĐND tỉnh Quảng Trị về thực hiện chính sách dân số- KHHGĐ đến năm 2015, định hướng đến năm 2020, dưới sự chỉ đạo sâu sát của cấp ủy đảng, chính quyền, sự tham gia tích cực của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể và sự hưởng ứng mạnh mẽ của các tầng lớp nhân dân, chính sách dân số-KHHGĐ đã thực sự đi vào cuộc sống và đạt được những thành tựu quan trọng. Đó là nhận thức của toàn xã hội về công tác dân số - KHHGĐ đã có bước chuyển biến rõ rệt, quy mô gia đình có 2 con được chấp nhận ngày càng rộng rãi, tỷ lệ phát triển dân số tự nhiên giảm xuống còn 1,02% năm 2013, tỷ suất sinh giảm từ 14,4‰ năm 2010 xuống còn 13,2‰ năm 2013, bình quân giảm 0,4‰, tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên giảm từ 28,9% năm 2010 xuống còn 19,2% năm 2013, tỷ lệ các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ chấp nhận và sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại đạt 73% năm 2013. Đã có 551 thôn, bản, khu phố phát động xây dựng mô hình thôn, bản, khu phố không có người sinh con thứ 3 trở lên, chiếm 50,9% tổng số thôn, bản, khu phố trong toàn tỉnh. Trong đó có 160 thôn, bản, khu phố duy trì không sinh con thứ 3 trở lên, chiếm 28,9% tổng số thôn, bản, khu phố đã phát động.

Ban VHXH-HĐND tỉnh làm việc với Chi cục Dân số - KHHGĐ về tình hình thực hiện Nghị quyết 06/2010/ NQ - HĐND

Các mô hình, đề án, dự án nâng cao chất lượng dân số được triển khai một cách đồng bộ, bước đầu đã phát huy hiệu quả, góp phần thay đổi nhận thức của người dân về chất lượng dân số. Những thành tựu kể trên đã góp phần quan trọng vào công cuộc xóa đói giảm nghèo, tăng cơ hội đầu tư cho giáo dục, bảo vệ, chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em, cải thiện các dịch vụ xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống cho các tầng lớp nhân dân. Tuy nhiên, công tác dân số-KHHGĐ đang phải đối mặt với những khó khăn, thách thức cả về nội dung và điều kiện thực hiện, đó là mức sinh vẫn còn cao và rất khác biệt giữa các vùng, miền, tỷ lệ phát triển dân số tự nhiên, tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên giảm chậm và chưa thực sự vững chắc. Quảng Trị là một trong số không nhiều các tỉnh, thành phố trong toàn quốc chưa đạt mức sinh thay thế. Đặc biệt, vẫn còn một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên vi phạm chính sách dân số-KHHGĐ, gây tác động tiêu cực tới phong trào toàn dân thực hiện chính sách dân số-KHHGĐ...Trong khi đó kinh tế - xã hội ở Quảng Trị chưa phát triển, tình trạng đói nghèo còn cao, chất lượng dân số chưa được cải thiện đáng kể... Vì vậy, nếu không sớm đạt mức sinh thay thế và duy trì mức sinh thấp hợp lý sẽ phá vỡ những thành quả đã đạt được, cản trở sự phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân, làm chậm quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa và đặt Quảng Trị trước nguy cơ tụt hậu xa hơn. Để công tác dân số-KHHGĐ đạt được các mục tiêu đã đề ra, Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh đã và đang tích cực tham mưu cho Sở Y tế, UBND tỉnh triển khai tuyên truyền về các vấn đề “nóng” trong lĩnh vực dân số - KHHGĐ. Bên cạnh đó, Chi cục đã thực hiện các mô hình, đề án, dự án can thiệp tới các nhóm đối tượng khác nhau. Chiến dịch tăng cường tuyên truyền, vận động lồng ghép cung cấp dịch vụ SKSS/KHHGĐ tới các vùng sâu, vùng xa, vùng có mức sinh cao, vùng đông dân là nhằm đối phó với mức sinh cao. Về vấn đề vị thành niên, thanh niên, Chi cục thực hiện mô hình câu lạc bộ Tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân. Về vấn đề già hóa dân số, Chi cục thực hiện mô hình phát huy vai trò và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi dựa vào gia đình và cộng đồng. Về vấn đề nâng cao chất lượng dân số, Chi cục thực hiện Đề án Sàng lọc và chẩn đoán trước sinh và sơ sinh; Đề án can thiệp giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; Đề án kiểm soát dân số vùng biển, đảo và ven biển... Cần nhấn mạnh rằng quan điểm của Đảng và Nhà nước ta cũng như thực tiễn đã chứng minh qua hơn nửa thế kỷ thực hiện công tác dân số- KHHGĐ để đạt được mức sinh thay thế và duy trì mức sinh thấp hợp lý, ngoài sự nỗ lực của ngành Dân số còn phải có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, đó là sự đầu tư mạnh mẽ về nguồn lực cho công tác dân số - KHHGĐ từ tỉnh đến cơ sở, tăng cường cơ sở pháp lý, tính pháp quy về phạm vi, quy trình lồng ghép dân số trong hệ thống các ngành, lĩnh vực và các cấp; nâng cao kiến thức, kỹ năng cho cán bộ lãnh đạo, cán bộ thực hiện việc lồng ghép này. Phấn đấu đạt mức sinh thay thế, duy trì mức sinh thấp hợp lý để trong tương lai có một quy mô dân số phù hợp với diện tích, lãnh thổ, một cơ cấu dân số hợp lý nhất đảm bảo sự cân đối hài hòa giữa các độ tuổi, duy trì sự ổn định tương đối dân số trong độ tuổi lao động, kéo dài giai đoạn cơ cấu “dân số vàng”, làm chậm lại thời gian chuyển đổi từ giai đoạn “già hóa dân số” sang “dân số già”, tạo cơ hội phát triển các dịch vụ an sinh xã hội, phát huy việc chăm sóc sức khỏe người cao tuổi; tạo điều kiện thuận lợi để khống chế sự gia tăng tỷ số giới tính khi sinh góp phần vào sự phát triển bền vững của quê hương, đất nước. Bài, ảnh: VIỆT DŨNG