Kỳ vọng khu “thương mại tự do kiểu mới” Lao Bảo-Densavan

Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của trung ương, thời gian qua, tỉnh Quảng Trị tích cực phối hợp với tỉnh Savannakhet (Lào) triển khai nhiều giải pháp thúc đẩy thực hiện Đề án thí điểm “Xây dựng Khu kinh tế thương mại xuyên biên giới (KTTTMXBG) chung Lao Bảo-Densavan”.Kỳ vọng, một khi đề án được hiện thực sẽ khai thác tối đa lợi thế tỉnh “đầu cầu” của EWEC về phía Việt Nam, tăng cường và thắt chặt tình đoàn kết hữu nghị, tạo động lực thúc đẩy hợp tác và phát triển KT-XH hai tỉnh Quảng Trị và Savannakhet nói riêng và hai nước Việt Nam-Lào nói chung.

Hội thảo Khu kinh tế thương mại xuyên biên giới chung Lao Bảo-Densavan -Ảnh: T.NGUYÊN

Nhiều giải pháp thiết thực

Sau một thời gian chuẩn bị tích cực, ngày 15/3/2024, tại thị trấn Lao Bảo, huyện Hướng Hóa, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Quảng Trị và Ủy ban chính quyền tỉnh Savannakhet (Lào) tổ chức Hội thảo “Khu KTTMXBG chung Lao Bảo-Densavan: Từ ý tưởng đến hiện thực”.

Tại hội thảo, các đại biểu đánh giá cao chủ trương của hai chính phủ về xây dựng đề án, đồng thời tập trung làm rõ tính khả thi và đề xuất các cơ chế, chính sách ưu đãi tạo thuận lợi cho doanh nghiệp đầu tư, kinh doanh tại Khu KTTMXBG, giới thiệu mô hình khu thương mại tự do, khu phi thuế quan; giới thiệu về tiềm năng, thế mạnh, cơ hội đầu tư nhằm thu hút mạnh mẽ các nguồn lực để đầu tư vào Khu KTTMĐB Lao Bảo và Khu TMBG Densavan như: Cần có cách tiếp cận và giải pháp mới định hướng xây dựng khu KTTMXBG như một hình mẫu phát triển mới căn bản và thực chất là cần thiết và tất yếu. Xây dựng Khu KTTMXBG mang tính tổng thể, gắn kết với các dự án chiến lược khác như sân bay, cảng biển, đô thị Đông Hà, định hướng tới hình mẫu “khu thương mại tự do” kiểu mới. Có cơ chế thu hút doanh nghiệp “đầu đàn” trong từng lĩnh vực để hình thành sự liên kết, đầu tư.

Nghiên cứu tập trung vào phát triển công nghiệp chế biến, xây dựng khu kinh tế xanh. Hai tỉnh Quảng Trị và Savannakhet cần tính toán nội dung liên kết, quy hoạch hai khu vực Lao Bảo và Densavan để phân bố các ngành kinh tế nhằm thu hút đầu tư, tạo giao thông kết nối hạ tầng, đào tạo nguồn nhân lực chung, thị trường lao động chung và cơ chế chính sách chung.

Có chính sách khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi nhằm thu hút đầu tư vào các ngành, nghề ưu tiên phát triển của Khu KTTMXBG, xây dựng theo hướng xanh-tri thức-bền vững, áp dụng phương thức quản lý tiên tiến, hình thành môi trường sống văn minh, hiện đại, chất lượng cao; đảm bảo an sinh xã hội, giữ vững ổn định chính trị-xã hội tại Khu KTTMXBG.

Nghiên cứu tiếp tục áp dụng mô hình kiểm tra “một cửa, một điểm dừng” với các quy định mới, đơn giản hóa thủ tục hải quan và kiểm tra, kiểm soát hàng hóa, phương tiện vận tải nhằm tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho các hoạt động thương mại quốc tế, xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu, có sự kết nối thông tin giữa các bộ phận chức năng ở khu vực cửa khẩu.

Bảo tàng truyền thống Liên minh chiến đấu Việt -Lào tại Bản Đông - Ảnh: K.S

Về phía tỉnh Quảng Trị khẳng định chủ trương thí điểm triển khai xây dựng Khu KTTMXBG chung Lao Bảo-Densavan là chủ trương đúng đắn của lãnh đạo cấp cao hai nước Việt Nam và Lào, kỳ vọng với mô hình hợp tác mới giữa hai nước sẽ tạo ra không gian phát triển mới mang tính chất xuyên biên giới xứng tầm với mối quan hệ hữu nghị đặc biệt giữa hai Đảng và Nhân dân hai nước Việt Nam và Lào.

Lãnh đạo hai tỉnh Quảng Trị và Savannakhet đã thống nhất đề nghị các bộ, ngành hữu quan của hai nước tham mưu Chính phủ Việt Nam và Lào ký kết hiệp định về thí điểm xây dựng Khu KTTMXBG chung Lao Bảo-Densavan làm cơ sở pháp lý để tỉnh Quảng Trị và tỉnh Savannakhet có căn cứ xây dựng các quy chế phối hợp trong quản lý, vận hành Khu KTTMXBG chung. Đồng thời tiếp tục phối hợp các bộ, ngành liên quan của hai nước tham mưu Chính phủ ban hành các quy định, văn bản hướng dẫn để triển khai thực hiện.

Sớm triển khai thí điểm mô hình

Việc xây dựng và phát triển Khu KTTMXBG chung Lao Bảo-Densavan có ý nghĩa chiến lược trong thúc đẩy kết nối kinh tế Việt Nam-Lào, góp phần quan trọng thúc đẩy quan hệ hợp tác hữu nghị Việt Nam-Lào và bảo đảm quốc phòng-an ninh cho cả hai nước.

Những năm gần đây, cùng với hệ thống hạ tầng giao thông đang được hai nước Việt Nam và Lào quan tâm đầu tư và bước đầu phát huy tác dụng, các hoạt động đầu tư dọc theo tuyến Đường 9, nhất là tại huyện Sepon (nơi có Khu TMBG Densavan) đang có những chuyển động mới. Nhiều dự án có quy mô lớn đã được đầu tư, góp phần làm cho khối lượng và kim ngạch hàng hóa xuất nhập khẩu qua cặp cửa khẩu Lao Bảo-Densavan tăng nhanh.

Đề án nếu được triển khai sẽ tạo động lực thúc đẩy hợp tác và phát triển KT-XH hai tỉnh, lan tỏa đến sự phát triển kinh tế của hai nước Việt Nam-Lào. Từng bước xây dựng khu vực Lao Bảo-Densavan trở thành trung tâm hậu cần, trung chuyển hàng hóa của khu vực Đông Nam Á và các hành lang giao thông trong khu vực ASEAN, tiểu vùng sông Mekong (GMS), con đường tơ lụa kết nối Ấn Độ-ASEAN.

Hiện nay, Cảng nước sâu Mỹ Thủy và Cảng hàng không Quảng Trị đang được triển khai xây dựng, dự kiến cuối năm 2025, hai bến đầu tiên của Cảng Mỹ Thủy sẽ đi vào hoạt động, năm 2026 Cảng hàng không Quảng Trị sẽ đi vào vận hành, đây là các công trình hạ tầng kết nối quan trọng cho hoạt động của Khu KTTMXBG chung Lao Bảo-Densavan.

Việc xây dựng Khu KTTMBG chung Lao Bảo-Densavan trở thành trung tâm sản xuất, gia công, trung chuyển hàng hóa trên Hành lang kinh tế Đông-Tây, với các khu thương mại tự do, trung tâm logistics đi và đến các quốc gia thuộc Tiểu vùng Mekong mở rộng, kết nối với Trung Quốc qua đường sắt cao tốc Viêng Chăn-Côn Minh đến Cảng Mỹ Thủy (Quảng Trị), Cảng quốc tế Đà Nẵng là phù hợp xu thế và bối cảnh mới hiện nay.

Để thực hiện chủ trương của lãnh đạo cấp cao hai nước, trong những năm qua, tỉnh Quảng Trị đã tích cực phối hợp chặt chẽ với tỉnh Savannakhet và có nhiều phiên làm việc với Bộ Kế hoạch và Đầu tư Lào để thống nhất chủ trương và trao đổi các nội dung đề án và dự thảo Hiệp định giữa hai Chính phủ về thí điểm xây dựng Khu KTTMXBG chung Lao Bảo-Densavan. Phía Lào đã tham gia, thống nhất nội dung đề án và thống nhất chủ trương trình Chính phủ hai nước ký kết hiệp định để có cơ sở triển khai xây dựng Đề án thí điểm “Xây dựng Khu KTTMXBG chung Lao Bảo-Densavan”.

Từ ngày 15-16/10/2024, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm có chuyến thăm và làm việc tại tỉnh Quảng Trị. Dịp này, tỉnh đã có nhiều đề xuất với Tổng Bí thư chỉ đạo sớm triển khai mô hình Khu KTTMXBG chung Lao Bảo-Densavan để rút kinh nghiệm, có thể nhân rộng tại các địa phương khác trên tuyến biên giới Việt-Lào và các chính sách thúc đẩy phát triển KT-XH biên giới của hai tỉnh Quảng Trị và tỉnh Savannakhet nói riêng, hai nước Việt-Lào nói chung.

Về vấn đề này, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có văn bản chỉ đạo Văn phòng Trung ương Đảng nghiên cứu, trao đổi với các cơ quan liên quan tham mưu Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng các đề xuất của tỉnh, đặc biệt là sớm triển khai thí điểm mô hình Khu KTTMXBG chung Lao Bảo-Densavan.

Kỳ vọng, với sự quan tâm chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, sự vào cuộc của hệ thống chính trị từ trung ương đến địa phương, Khu KTTMXBG chung Lao Bảo-Densavan sẽ sớm đi vào vận hành và hoạt động có hiệu quả theo hình mẫu “khu thương mại tự do” kiểu mới, đó là hình thành các trung tâm logistics “thế hệ mới” quốc tế, khu công nghiệp “phát triển xanh” gắn liền với đô thị thông minh, sáng tạo, đưa hai tỉnh Quảng Trị-Savannakhet ngày càng phát triển bền vững.

Kô Kăn Sương