Khu kinh tế Đông Nam Quảng Trị, cơ hội lớn để phát triển mạnh mẽ

(QT) - Trong Kết luận của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tại buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Quảng Trị đầu năm 2010, về vấn đề giải quyết một số kiến nghị của tỉnh, Thủ tướng đã đồng ý bổ sung Khu kinh tế Đông Nam Quảng Trị (KTT ĐNQT) vào Quy hoạch phát triển các khu kinh tế của cả nước. Về việc đưa nguồn khí đốt khai thác ở ngoài khơi Quảng Trị vào xử lý, chế biến tại KKT ĐN, Chính phủ giao Bộ Công thương, Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam căn cứ định hướng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo số 282/TB-VPCP ngày 9/9/2009 của Văn phòng Chính phủ để triển khai. Như vậy KKT ĐNQT đã chính thức được đưa vào quy hoạch tổng thể KKT cả nước, mở ra cơ hội lớn để phát triển mạnh mẽ nền kinh tế của tỉnh.

	Có thể nói việc quy hoạch, đầu tư xây dựng cảng biển Mỹ Thuỷ có tác động tạo động lực phát triển KKT ĐNQT, tăng sức hấp dẫn với các nhà đầu tư, đáp ứng nhu cầu phát triển các cơ sở kinh tế, công nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Trị và các tỉnh lân cận. Mặt khác, đây là cơ hội giải quyết việc làm, tạo thu nhập ổn định cho hàng vạn lao động trong các ngành dịch vụ hàng hải, góp phần đẩy mạnh xuất nhập khẩu, mở rộng quan hệ kinh tế quốc tế với các nước trên thế giới...

Kể từ khi Quảng Trị khởi phát Dự án cảng nước sâu Mỹ Thủy và KKT ĐNQT đến nay, đã có nhiều dư luận quan tâm xung quanh các dự án này. Tuy nhiên, điều gặp gỡ chung mà nhiều người nghĩ đến là vị trí địa lý thuận lợi của Quảng Trị. Với địa bàn có Quốc lộ 1 giao với Quốc lộ 9, nằm trên Hành lang kinh tế Đông - Tây (EWEC), Quảng Trị là đầu cầu về phía Việt Nam của tuyến đường xuyên Á lý tưởng nối với Nam Lào, Đông Bắc Thái Lan, Myanmar đi qua cửa khẩu quốc tế Lao Bảo đến các tỉnh miền Trung Việt Nam. Từ vị trí đắc địa này, trong chuyến thăm và làm việc mới đây, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh: “Quảng Trị cần tính toán để tham gia kết nối vào chuỗi giá trị gia tăng liên hoàn này”. Thủ tướng giao các Bộ, ngành liên quan có kế hoạch hỗ trợ và thúc đẩy Quảng Trị phát triển kinh tế - xã hội, hợp tác đầu tư, nâng cấp kết cấu hạ tầng ngày càng mạnh mẽ. Theo dự án, KKT ĐNQT là dải đất ven biển gồm một số xã, thị trấn ven biển thuộc các huyện Hải Lăng, Triệu Phong…có tổng vốn đầu tư 30 nghìn tỉ đồng, được xây dựng theo hai giai đoạn: giai đoạn 1 từ nay đến năm 2020 trên diện tích 15.000 ha, giai đoạn 2 từ sau năm 2020 sẽ phát triển lên diện tích 23.460 ha. Còn quy hoạch cảng biển Mỹ Thuỷ thuộc địa bàn 2 xã Hải An, Hải Khê, huyện Hải Lăng, phạm vi phục vụ trong tỉnh, các tỉnh Trung Trung Bộ, cả nước và các nước nằm trên Hành lang kinh tế Đông - Tây. Phương án được chọn là cảng đào sâu vào trong đất liền với diện tích khoảng 1.000 ha, tổng kinh phí đầu tư khoảng 20 nghìn tỷ đồng. Tại đây, sẽ hình thành một khu kinh tế đa ngành, đa lĩnh vực, trong đó trọng tâm là dịch vụ cảng biển, công nghiệp đóng và sửa chữa tàu biển, công nghiệp vật liệu xây dựng gắn với lợi thế nguồn nguyên liệu tại chỗ; công nghiệp dựa trên tiềm năng khí đốt mới được xác định là có trữ lượng lớn trên vùng biển Quảng Trị và các ngành công nghiệp khác gắn với việc khai thác cảng biển. Để chuẩn bị cho việc quy hoạch, xây dựng các dự án, tỉnh đã triển khai nhiều hoạt động, tổ chức hội nghị thông qua các dự án, hội thảo khoa học thu hút các chuyên gia đầu ngành trong nước, xác lập cơ sở khoa học về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và môi trường cho việc xây dựng KKT ĐNQT. Một con đường nối từ Quốc lộ 1 về Mỹ Thủy cũng đã được khởi công xây dựng. Cùng với sự ủng hộ của Chính phủ và các Bộ, ngành Trung ương, sau khi tiếp nhận thông tin về dự án xây dựng cảng Mỹ Thủy và KKT ĐNQT, nhiều nhà đầu tư, doanh nghiệp lớn cho biết sẵn sàng đầu tư vào đây với các dự án lớn, như nhà máy đóng tàu của Vinashin, nhiệt điện của EVN, của các tập đoàn Hồng Kông. Nhiều doanh nghiệp từ Thái Lan, Lào đã phát tín hiệu sẽ chọn Mỹ Thủy làm nơi vận chuyển hàng hóa, bởi cự ly vận chuyển hàng hóa gần hơn ra Ấn Độ Dương, có ưu điểm cận kề với tuyến đường xuyên Á của EWEC. Có thể nói việc quy hoạch, đầu tư xây dựng cảng biển Mỹ Thuỷ có tác động tạo động lực phát triển KKT ĐNQT, tăng sức hấp dẫn với các nhà đầu tư, đáp ứng nhu cầu phát triển các cơ sở kinh tế, công nghiệp trên địa bàn tỉnh và các tỉnh lân cận. Mặt khác, đây là cơ hội giải quyết việc làm, tạo thu nhập ổn định cho hàng vạn lao động trong các ngành dịch vụ hàng hải, góp phần đẩy mạnh xuất nhập khẩu, mở rộng quan hệ kinh tế quốc tế với các nước trên thế giới... Vấn đề đặt ra hiện nay là phương pháp, lộ trình thực hiện các dự án. Kinh nghiệm xây dựng các KKT trong nước là các KKT đều sử dụng các chính sách ưu đãi về giá thuê đất và thuế quan để thu hút đầu tư. Tuy nhiên các chính sách này không khác những chính sách KKT tại các nước trong khu vực, vì vậy phần nào dẫn đến tình trạng thu hút đầu tư không cao. Để thu hút đầu tư, KKT ĐNQT khi xây dựng các chính sách ưu đãi đầu tư cần có điểm mới để khẳng định lợi thế cạnh tranh so với các KKT khác trong khu vực. Kế tiếp là biết tìm tạo nguồn vốn để phát triển hạ tầng ngoài nguồn ngân sách nhà nước vốn rất hạn chế bằng các hình thức thích hợp. Một vấn đề khó khăn hiện nay do tác động của khủng hoảng kinh tế toàn cầu, số doanh nghiệp đăng ký vào các KKT miền Trung giảm mạnh so với những năm trước, do vậy khi xây dựng KKT ĐNQT cần có bước đón đầu thu hút đầu tư hậu khủng hoảng tài chính toàn cầu. Ngoài ra cần khắc phục những hạn chế ở các KKT trong nước là nhiều dự án đầu tư có biểu hiện chiếm giữ đất gây bất bình đối với nhân dân địa phương; công tác đền bù, tái định cư và giải phóng mặt bằng chậm làm cho các nhà đầu tư lo ngại; hạ tầng về giao thông và viễn thông chưa đáp ứng yêu cầu của nhà đầu tư… Từ quy hoạch, hoàn thiện các thủ tục pháp lý đến kêu gọi vốn đầu tư xây dựng KKT ĐNQT và cảng biển Mỹ Thủy còn có một khoảng cách nhất định. Với sự ủng bộ của Chính phủ, các Bộ, ngành Trung ương, vấn đề còn lại là sự năng động sáng tạo của tỉnh trong việc quảng bá, kêu gọi đầu tư, tranh thủ các nguồn vốn, ưu tiên cho việc xây dựng kết cấu hạ tầng, đảm bảo khi có điều kiện có thể triển khai đồng loạt các dự án. Kinh nghiệm xây dựng các KKT trong nước thời gian qua là bài học quý để Quảng Trị có bước đi thích hợp trong việc xây dựng KKTĐN của tỉnh, tạo “cú hích” mạnh mẽ thúc đẩy kinh tế - xã hội tỉnh nhà phát triển ngay trong những thập niên đầu của thế kỷ XXI, vững bước trên con đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Phương Minh