Không thể thờ ơ

(QT) - Theo khảo sát của Công ty cổ phần Truyền thông và Công nghệ VieGrid và Báo điện tử VietNamnet, tỷ lệ lỗi chính tả trong 67.000 văn bản của 177 đơn vị tham gia khảo sát là 7,79%, cao hơn nhiều so với tiêu chuẩn quốc tế (0,1%) và tiêu chuẩn do các chuyên gia ngôn ngữ trong nước đưa ra (1%). Ở khu vực chính quyền địa phương, các cơ quan trực thuộc bộ, tỷ lệ mắc lỗi chính tả trong khâu ban hành văn bản cũng không thấp hơn là bao. Cụ thể, ở Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch, con số này là 7,47%; tại Cục Vệ sinh an toàn thực phẩm (Bộ Y tế), tỷ lệ văn bản mắc lỗi chính tả lên tới 38,46%.

Theo chuyên gia về ngôn ngữ, giải pháp hiệu quả cho vấn đề viết sai chính tả là học sinh phải được dạy nghiêm túc và kỹ lưỡng ngay từ nhỏ để có một cơ sở nền tảng vững chắc ngay từ những năm học đầu đời. Với nhiều người, giải pháp cho việc viết đúng chính tả lại là một cuốn từ điển Tiếng Việt gối đầu giường hoặc đọc thật nhiều sách. Viết đúng chính tả không chỉ là biểu hiện của một trình độ văn hoá nhất định, mà còn là biểu hiện của ý thức tôn trọng cộng đồng, của lòng yêu quý đối với tiếng nói của dân tộc. Chính vì vậy, việc gìn giữ, lưu truyền và phát huy sự trong sáng của Tiếng Việt là nhiệm vụ quan trọng mà biết bao thế hệ đi trước thực hiện một cách nghiêm túc và đầy trách nhiệm. Không thể vì sự dễ dãi, xuê xoa mà cho qua những lỗi chính tả, cũng không thể chấp nhận việc “bôi đen” Tiếng Việt bằng những từ viết sai rồi đương nhiên chấp nhận.

Rộng ra ngoài xã hội, chuyện sai lỗi chính tả bây giờ không còn là chuyện hiếm, có thể bắt gặp từ trong nhà ra ngoài phố, từ bảng hiệu quảng cáo, pa nô tuyên truyền cho đến tên danh nhân đặt cho đường phố. Mới đây, dư luận tại Quảng Nam xôn xao về việc phát hiện nhiều lỗi chính tả và sai sót khi trích dẫn thơ khắc trên đá tại công trình tượng đài Mẹ Việt Nam anh hùng tỉnh Quảng Nam. Lý do, theo lời giải thích của những người có trách nhiệm, là mặc dù được tuyển chọn theo một quy trình gắt gao nhưng trong quá trình thi công, công nhân đã khắc nhầm dẫn đến sai sót nói trên. Cứ cho đó là lỗi của công nhân, nhưng còn việc luận văn thạc sĩ, tiến sĩ cũng đầy rẫy lỗi chính tả, thậm chí bằng tốt nghiệp đại học cũng bị viết sai chính tả thì lỗi thuộc về ai? Nhiều người tặc lưỡi, việc viết sai chính tả phổ biến hiện nay đa số chỉ là sai lệch một con dấu, một vài chữ cái, điều đó không có gì ghê gớm cả, khi đọc rồi ai cũng sẽ hiểu…!? Cũng có người lý giải cho tình trạng trên là do phương ngữ của mỗi địa phương, ví dụ người miền Trung thì thường sai dấu hỏi ngã, miền Bắc thì phát âm không chuẩn về các chữ x và s, tr và ch…Nhưng có một thực tế mà không ai có thể phủ nhận là việc viết sai chính tả nguy hại ở chỗ việc sai đó lâu dần sẽ thành “thói thường”, khiến sai càng sai thêm và đến một lúc nào đó, nhiều người sẽ không còn phân biệt được đâu mới là viết đúng. Cứ thế, sự trong sáng của Tiếng Việt sẽ mai một dần. Đây không còn là chuyện nhỏ mà cần được chấn chỉnh càng sớm càng tốt. Lý do để làm điều đó? Hãy lắng nghe câu nói của một triết gia nổi tiếng người Áo: “Những giới hạn ngôn ngữ của tôi có nghĩa là những giới hạn thế giới của tôi” hay triết gia người Đức Martin Heidegger: “Ngôn ngữ là ngôi nhà của hữu thể”. Đơn giản vì ngôn ngữ không chỉ là những mã, cốt để làm nhiệm vụ truyền thông mà còn là văn hóa, là niềm tự hào của cả một dân tộc. Gìn giữ, lưu truyền và phát huy sự trong sáng của ngôn ngữ chính là nhiệm vụ của nhiều thế hệ nối tiếp nhau. Nhiều câu hỏi được đưa ra: Vì sao thế hệ 8x, 9x thường viết sai chính tả hơn các thế hệ trước như 6x, 7x? Hay thế hệ trẻ thời nay có điều kiện học tập hơn trước nhưng tại sao lại viết sai chính tả ngày càng nhiều? Chắc hẳn ai trong chúng ta cũng biết ngay ở bậc tiểu học, học sinh được dạy rất kỹ về môn ngữ pháp. Có lẽ đó cũng chính là lý do để một thầy giáo, cũng là nhà báo nổi tiếng ở thành phố Hồ Chí Minh trong lớp tập huấn về nghiệp vụ báo chí cho phóng viên báo Đảng miền Trung, ngay buổi đầu tiên đã phát cho cả lớp một cuốn sách nhỏ có tựa đề: Ngữ pháp dành cho học sinh tiểu học. Cầm cuốn sách trên tay, nhiều người ngớ ra khi thấy nội dung chỉ là những bài học về cấu trúc ngữ pháp đơn giản. Có người còn nghĩ thầy giáo chắc quá coi thường học sinh - là những phóng viên, biên tập viên của các tờ báo địa phương - nên sự tiếp nhận hết sức thờ ơ. Hiểu được suy nghĩ đó, thầy giáo liền đưa ra những “hạt sạn” mà mình phát hiện trên các tờ báo để minh chứng cho việc phóng viên, biên tập viên cần nắm vững cấu trúc ngữ pháp Tiếng Việt từ những bài học ở bậc tiểu học. Thầy giáo còn đưa ra con số thống kê báo chí và nhà xuất bản là những đơn vị hay mắc lỗi chính tả, có tỷ lệ lỗi trung bình lên tới 9,58%. Trước đây, một số tờ báo có đăng mục “nhặt sạn” hay “nhổ cỏ vườn văn”. Bài báo nào, tác giả nào viết sai chính tả hay văn phong, câu cú lộn xộn đều bị “bắt giò” rất kỹ. Ngày nay, chuyên mục “điểm báo” này không còn nhưng nhiều tờ báo, tạp chí vẫn mắc lỗi morat. Thông điệp mà thầy giáo đưa ra là bản thân mỗi phóng viên cần phải học-đọc nhiều hơn nữa để hạn chế tối đa những lỗi sai cơ bản về chính tả. Theo chuyên gia về ngôn ngữ, giải pháp hiệu quả cho vấn đề viết sai chính tả là học sinh phải được dạy nghiêm túc và kỹ lưỡng ngay từ nhỏ để có một cơ sở nền tảng vững chắc ngay từ những năm học đầu đời. Với nhiều người, giải pháp cho việc viết đúng chính tả lại là một cuốn từ điển Tiếng Việt gối đầu giường hoặc đọc thật nhiều sách. Viết đúng chính tả không chỉ là biểu hiện của một trình độ văn hoá nhất định, mà còn là biểu hiện của ý thức tôn trọng cộng đồng, của lòng yêu quý đối với tiếng nói của dân tộc. Chính vì vậy, việc gìn giữ, lưu truyền và phát huy sự trong sáng của Tiếng Việt là nhiệm vụ quan trọng mà biết bao thế hệ đi trước thực hiện một cách nghiêm túc và đầy trách nhiệm. Không thể vì sự dễ dãi, xuê xoa mà cho qua những lỗi chính tả, cũng không thể chấp nhận việc “bôi đen” Tiếng Việt bằng những từ viết sai rồi đương nhiên chấp nhận. HOÀI NAM