Khó khăn trong việc giúp người cận nghèo tham gia bảo hiểm y tế

(QT) - Người cận nghèo là một trong những đối tượng được Nhà nước hỗ trợ về bảo hiểm y tế (BHYT) nhằm đảm bảo an sinh xã hội, giúp họ giảm bớt gánh nặng chi phí điều trị khi không may bị ốm đau. Tuy nhiên, quá trình triển khai trên địa bàn tỉnh Quảng Trị vẫn còn gặp không ít khó khăn, bất cập. Hiện nay người cận nghèo trên địa bàn tỉnh khi tham gia BHYT ngoài việc được Nhà nước hỗ trợ 70% mệnh giá thẻ theo Quyết định số 797/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, thì người dân còn được hưởng lợi từ Dự án hỗ trợ y tế các tỉnh Bắc Trung bộ hỗ trợ thêm từ 5-10%, như vậy, số tiền mà người cận nghèo tham gia chỉ từ 20- 25%. Với số tiền đóng góp nhỏ nhưng qua đó giúp người dân được tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe có chất lượng. “Mỗi lần đau ốm, tôi đến bệnh viện điều trị thì người có bảo hiểm hay không đều được bác sĩ chăm sóc, điều trị như nhau hết. Nếu không có bảo hiểm thì chắc gia đình tôi sẽ khó lo liệu được vì bệnh của tôi thường xuyên phải đi bệnh viện điều trị, trong khi gia đình còn khó khăn lắm”, chị Nguyễn Thị Thanh, trú tại thôn Hội Yên, xã Hải Quế, Hải Lăng chia sẻ.

Tham gia BHYT giúp người dân tiếp cận dịch vụ y tế có chất lượng

Lợi ích là vậy nhưng thực tế hiện nay không ít người cận nghèo trên địa bàn tỉnh vẫn thờ ơ, không mặn mà với việc tham gia BHYT. Tính đến cuối tháng 8/2014, toàn tỉnh đã huy động mới được hơn 12.000 người cận nghèo thuộc diện Dự án hỗ trợ y tế các tỉnh Bắc Trung bộ hỗ trợ, chỉ đạt gần 47% so với chỉ tiêu đề ra. Nhìn nhận một cách khách quan thì việc người cận nghèo trên địa bàn chưa quan tâm đến chính sách BHYT xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó công tác tuyên truyền phổ biến, quán triệt vận động thực hiện Luật BHYT trong toàn dân chưa thường xuyên, liên tục dẫn đến một bộ phận không nhỏ chưa nhận thức đầy đủ về ý nghĩa, tầm quan trọng của BHYT đối với cuộc sống bản thân, gia đình. Công tác truyền thông phần lớn trông chờ vào các đại lý và chỉ dừng lại ở một chừng mực nhất định, chưa đầy đủ để tất cả người dân thấu hiểu quyền, nghĩa vụ của mình trong việc tham gia BHYT. Một bất cập khác dẫn đến việc tỷ lệ người cận nghèo tham gia BHYT thấp đó là từ chính mạng lưới đại lý, bởi so với yêu cầu chung thì số lượng đại lý hiện nay trên địa bàn tỉnh còn ít, hoạt động chưa phát huy hiệu quả cao do hầu hết những người làm đại lý là cán bộ đang công tác tại xã, phường, thị trấn và phải kiêm nhiệm nhiều việc nên có ít thời gian dành cho công tác tuyên truyền, vận động người cận nghèo tham gia. Ngoài ra, nhiều địa phương thường xuyên thay đổi đại lý, việc trang bị những kiến thức cần thiết và cơ bản chưa kịp thời, một số đại lý thu chưa nắm hết các quy định, Luật BHYT nên khó thuyết phục được người dân tham gia. Chị Trần Thị Mỹ Duyên, đại lý BHYT xã Hải Quế, Hải Lăng cho biết: “Chúng tôi cũng thường xuyên tuyên truyền người dân tham gia BHYT nhưng một số người dân vẫn còn thờ ơ với việc này. Mặt khác, bản thân tôi phụ trách nhiều việc nên ít có thời gian đi từng hộ gia đình để tuyên truyền cho người dân hiểu và mức hỗ trợ hiện tại cho đại lý quá thấp, không đủ tiền xăng xe đi lại”. Theo Quyết định số 705/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, từ năm 2013, đối tượng cận nghèo vừa thoát nghèo được hỗ trợ 100% mức mua thẻ BHYT trong 5 năm. Đây là chính sách vừa thể hiện sự quan tâm của Nhà nước trong việc bảo đảm an sinh xã hội, vừa là một trong những giải pháp thực hiện chiến lược giảm nghèo bền vững, tạo sự yên tâm cho người cận nghèo trong chăm sóc sức khỏe. Thế nhưng, quá trình triển khai đã và đang gặp phải một số khó khăn, bất cập, cơ bản là việc xác định tách bóc và thống kê các đối tượng người cận nghèo thuộc diện hưởng lợi chính sách theo Quyết định này từ năm 2008 tại một số địa phương chậm hoàn tất. Trong khi đó, sự vào cuộc của các cấp chính quyền địa phương chưa thực sự sát sao, một số đơn vị chưa xây dựng được hệ thống cơ sở dữ liệu chung, việc lưu trữ danh sách của người nghèo từ những năm trước về các nhóm đối tượng để cấp thẻ bảo hiểm, phân loại các nhóm đối tượng thuộc hộ gia đình cận nghèo được ngân sách nhà nước hỗ trợ 70% và 100% mức đóng BHYT chưa rõ ràng, thống nhất, thủ tục còn rườm rà... Ông Hồ Sĩ Nam, Phó Giám đốc phụ trách BHXH tỉnh cho biết: “Để giúp người cận nghèo tham gia mua bảo hiểm y tế, theo tôi cần có sự vào cuộc một cách quyết liệt của cả hệ thống chính trị xã, phường thị trấn, đặc biệt là việc quan tâm, đẩy mạnh hơn nữa mạng lưới đại lý ở cấp cơ sở”. Để giải quyết những vướng mắc, bất cập nhằm duy trì và nâng cao tỷ lệ người cận nghèo tham gia BHYT, nhất là khi Dự án hỗ trợ y tế các tỉnh Bắc Trung bộ hỗ trợ kinh phí mua thẻ BHYT cho người cận nghèo giảm dần, đòi hỏi thời gian tới các cấp chính quyền, cơ quan, ban, ngành liên quan cần tăng cường truyền thông và tiếp thị xã hội về BHYT với nhiều hình thức thích hợp, hiệu quả. Trong đó phải tích cực đẩy mạnh việc phối hợp UBND huyện, thị xã, thành phố và các phòng chức năng chuyên môn cấp huyện hoàn thành việc trích xuất, xác định rõ đối tượng hưởng lợi theo Quyết định số 705/QĐ-TTg. Đồng thời, UBND các huyện, thị xã, thành phố cần có sự nỗ lực và chỉ đạo một cách quyết liệt để cùng với các ngành chức năng củng cố và phát triển thêm mạng lưới đại lý bảo hiểm nhằm tuyên truyền giúp người tham gia BHYT cận nghèo hiểu được những chính sách của Nhà nước dành cho họ trong việc chăm sóc sức khỏe bản thân, gia đình cũng như cộng đồng. Mặt khác, ngành Y tế tiếp tục tăng cường năng lực về trang thiết bị, năng lực về chuyên môn, thái độ phục vụ của đội ngũ y, bác sĩ tuyến cơ sở… Thạc sĩ, bác sĩ Mai Năm, Phó Giám đốc Sở Y tế cho biết: “Trong thời gian tới, ngành Y tế tiếp tục nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, đặc biệt là tại tuyến cơ sở. Tăng cường chuyển giao, đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng, đồng thời phối hợp với Ban quản lý Dự án hỗ trợ y tế các tỉnh Bắc Trung bộ mở rộng đại lý bán BHYT để họ tuyên truyền vận động người dân, đặc biệt là người cận nghèo tham gia BHYT”. Thiết nghĩ, để hướng tới BHYT toàn dân, bên cạnh Dự án hỗ trợ y tế các tỉnh Bắc Trung bộ hỗ trợ cải thiện, tăng khả năng tiếp cận và sử dụng dịch vụ y tế của người dân khó khăn về kinh tế, thì cần có sự quan tâm vào cuộc quyết liệt của tất cả các cấp, các ngành liên quan. Có như thế mới đẩy mạnh được việc người cận nghèo tham gia BHYT như mong muốn, góp phần thực hiện lộ trình BHYT toàn dân trên địa bàn Quảng Trị. Bài, ảnh: THÁI DƯƠNG