Khó khăn trong đào tạo nghề sau phân luồng học sinh

QTO - Căn cứ Quyết định số 522/QĐ - TTg, ngày 14/5/2018 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án “Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018 - 2025”, ngày 8/5/2019, UBND tỉnh Quảng Trị ban hành Kế hoạch số 1967/KH - UBND để thực hiện đề án này trên địa bàn tỉnh. Quá trình triển khai thực hiện, các trường đào tạo nghề, trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên (GDNN - GDTX) đã tích cực phối hợp với phòng giáo dục & đào tạo (GD&ĐT) cấp huyện tổ chức tuyên truyền định hướng nghề nghiệp cho học sinh sau tốt nghiệp trung học cơ sở (THCS) nên chất lượng, số lượng phân luồng học sinh được nâng lên; một số trung tâm GDNN - GDTX đã liên kết với các trường nghề trong và ngoài tỉnh tạo mọi điều kiện cho học sinh vừa học văn hóa vừa học nghề. Tuy vậy, tỉ lệ học sinh sau khi tốt nghiệp THCS không học tiếp bậc trung học phổ thông (THPT) lựa chọn học nghề chỉ đạt khoảng 10%.

Một lớp đào tạo nghề sửa chữa động cơ ô tô ở Trường Cao đẳng kỹ thuật Quảng Trị - Ảnh: N.V​

Giám đốc Sở GD&ĐT Lê Thị Hương cho biết, mặc dù có nhiều chủ trương và giải pháp từ trung ương đến địa phương nhưng việc đào tạo nghề sau phân luồng học sinh THPT vẫn gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân là do công tác tuyên truyền định hướng nghề nghiệp cho học sinh của các ngành, địa phương chưa mạnh mẽ, trong lúc đó nhà trường, giáo viên chưa có kinh nghiệm về vấn đề này. Hệ thống trường đào tạo nghề chưa liên kết chặt chẽ với các doanh nghiệp (DN) để họ tuyển dụng học viên sau khi các em tốt nghiệp trường nghề vào làm việc. Nhận thức của phụ huynh luôn muốn con em mình sau khi học xong THCS tiếp tục học lên THPT và vào đại học mặc dù học lực của các em khó học lên các bậc học cao hơn.

Nếu như công tác đào tạo nghề tốt, ra trường có việc làm thì học sinh, phụ huynh sẽ thay đổi nhận thức trong vấn đề phân luồng học sinh từ sớm để các em lựa chọn học nghề. Sở GD&ĐT cũng đã phối hợp với Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tổ chức Hội thảo “Đổi mới, nâng cao chất lượng công tác giáo dục hướng nghiệp, phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông và định hướng GDNN trước xu thế của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0” cũng như nhiều hoạt động khác góp phần đào tạo nguồn nhân lực cho các khu, cụm công nghiệp và các khu kinh tế của tỉnh nhưng tỉ lệ học sinh học xong THCS vào học nghề khó đạt được như kế hoạch.

Giám đốc Sở GD&ĐT đề nghị tỉnh cần có nghị quyết chuyên đề về phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông. Các trường, trung tâm đào tạo nghề của tỉnh cần bám sát định hướng phát triển công nghiệp và các ngành nghề của tỉnh để xây dựng chiến lược đào tạo nghề rõ ràng từ chương trình học, tiếp cận với sự phát triển của khoa học công nghệ cũng như liên kết với DN để khi học viên ra trường đáp ứng được yêu cầu sử dụng lao động, có việc làm.

Ông Trần Vĩnh Thắng, cán bộ Trường Cao đẳng Kỹ thuật Quảng Trị chia sẻ, thời gian qua, Trường Trung cấp Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Quảng Trị (nay là Trường Cao đẳng Kỹ thuật Quảng Trị) có nhiều cố gắng trong đào tạo nghề cho học sinh sau phân luồng. Công tác đào tạo nghề của trường đã gắn với nhu cầu tuyển dụng lao động của DN nên giải quyết việc làm cho học viên sau khi tốt nghiệp khá tốt. Tuy nhiên, cái khó nhất hiện nay là phụ huynh, học sinh, nhà trường chưa nhận thức đầy đủ về phân luồng học sinh nên khi trường tổ chức tuyên truyền về học nghề thì rất ít học sinh, phụ huynh tham gia. Thậm chí có trường vẫn cho giáo viên cử học sinh có học lực tốt đến dự, trong khi nhu cầu đào tạo nghề cho học sinh sau phân luồng thường là học sinh có học lực không cao, gia đình có hoàn cảnh khó khăn mới định hướng cho các em đi học nghề.

Liên quan đến công tác đào tạo nghề cho xã hội nói chung, trong đó có đào tạo nghề sau phân luồng cho học sinh nói riêng, Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Phan Văn Linh cho biết, xuất phát từ yêu cầu thực tiễn của công tác đào tạo nguồn nhân lực trên địa bàn, những năm qua, công tác rà soát, sắp xếp và phát triển mạng lưới cơ sở GDNN luôn được tỉnh coi trọng.

Đến nay, toàn tỉnh có 26 cơ sở GDNN, trong đó có 2 trường cao đẳng, 2 trường trung cấp, 9 trung tâm GDNN-GDTX và 13 đơn vị, DN tham gia hoạt động GDNN. Chất lượng và hiệu quả đào tạo GDNN có những chuyển biến tích cực và đạt được những kết quả đáng kể. Đào tạo nghề từng bước chuyển từ hướng “cung” sang hướng “cầu”, đào tạo lao động có trình độ tay nghề cao đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực cho phát triển kinh tế- xã hội của tỉnh và xu thế hội nhập.

Tuy nhiên, lĩnh vực này còn gặp nhiều khó khăn như ngân sách địa phương hạn chế, nguồn vốn hỗ trợ từ ngân sách trung ương để tổ chức các hoạt động GDNN còn hạn hẹp nên việc bồi dưỡng kỹ năng nghề cho đội ngũ giáo viên, giảng viên, việc tư vấn tuyển sinh, hướng nghiệp cho học sinh, sinh viên, đầu tư mua sắm cơ sở vật chất chưa theo kịp với yêu cầu.

Việc triển khai chính sách xã hội hóa về dạy nghề chưa đồng bộ, tỉ trọng đào tạo nghề theo phương thức xã hội hóa còn đạt tỉ lệ thấp. Phần lớn các trung tâm GDNN- GDTX sau khi sáp nhập vẫn còn giữ nguyên hiện trạng cơ sở vật chất của 3 trung tâm cũ mà chưa tập trung về một địa điểm nên khó khăn trong việc chỉ đạo, quản lý, điều hành thực hiện nhiệm vụ được giao. Không ít trang thiết bị dạy học, cơ sở vật chất của một số trung tâm đã xuống cấp, hư hỏng ảnh hưởng đến công tác quản lý, giảng dạy. Sau khi sáp nhập, cơ cấu đội ngũ giáo viên chưa hợp lý, thừa giáo viên dạy văn hóa nhưng lại thiếu giáo viên đào tạo nghề.

Cũng theo ông Phan Văn Linh, thời gian tới, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội chỉ đạo các cơ sở GDNN chú trọng tăng cường liên kết đào tạo theo đơn đặt hàng với các DN để tạo việc làm cho học viên. Đa dạng hóa nguồn lực đầu tư nâng cao năng lực của cơ sở GDNN sau khi được tổ chức, sắp xếp lại, đặc biệt là Trường Cao đẳng Kỹ thuật Quảng Trị, các trường có ngành, nghề trọng điểm theo các cấp độ, một số trung tâm GDNN - GDTX cấp huyện. Phối hợp với Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh, Sở Công thương và các địa phương tổ chức khảo sát tình hình sử dụng lao động tại các DN trong và ngoài tỉnh. Xây dựng kế hoạch tổ chức hội nghị ký kết giữa các cơ sở GDNN và DN trong công tác đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho lao động. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong lĩnh vực GDNN để nâng cao chất lượng đào tạo nghề nghiệp cũng như giải quyết việc làm cho học viên sau khi tốt nghiệp.

Nguyễn Vinh