Khai thác hải sản xa bờ, cần thực hiện nghiêm các quy định để phát triển bền vững

(QT) - Sự kiện Ủy ban châu Âu (EC) áp dụng biện pháp cảnh báo thẻ vàng đối với sản phẩm hải sản xuất khẩu của Việt Nam là lời cảnh báo đối với hoạt động khai thác hải sản xa bờ Việt Nam nói chung và tỉnh Quảng Trị nói riêng nếu muốn phát triển bền vững cần phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định.

Tuân thủ nghiêm các quy định sẽ giúp hoạt động khai thác hải sản phát triển bền vững

Ngày 23/10/2017, Ủy ban châu Âu (EC) thông báo áp dụng biện pháp cảnh báo bằng thẻ vàng đối với sản phẩm hải sản xuất khẩu của Việt Nam. Nguyên nhân là do ngành khai thác hải sản của Việt Nam vi phạm các nguyên tắc IUU về khai thác hải sản hợp pháp, bền vững, có khai báo. Việc bị phạt thẻ vàng làm phát sinh thêm thời gian, chi phí kiểm tra khi hàng thủy sản của Việt Nam xuất vào thị trường của EU. Khi phạt thẻ vàng, EC đưa ra 9 khuyến nghị Việt Nam cần phải thực hiện ngay trong 6 tháng (từ ngày 23/10/2017 đến ngày 23/4/2018). Tuy nhiên, do việc thực hiện các khuyến nghị chưa được cải thiện, EC quyết định kéo dài áp dụng thẻ vàng đến tháng 1/2019.

Sau khi EC thông báo áp dụng biện pháp cảnh báo bằng thẻ vàng, ngày 13/12/2017, Thủ tướng Chính phủ đã kịp thời ban hành Chỉ thị số 45/CT-TTg về một số nhiệm vụ, giải pháp cấp bách để khắc phục cảnh báo của EC. Trong đó, chỉ đạo các bộ, ngành, đơn vị Trung ương và các địa phương ven biển thực hiện nhiều giải pháp để khắc phục những cảnh báo của EC. Thực hiện Chỉ thị số 45 của Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh Quảng Trị đã kịp thời ban hành văn bản số 6608/UBND-NN ngày 29/12/2017 về triển khai một số nhiệm vụ cấp bách để khắc phục cảnh báo của Ủy ban châu Âu về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo theo quy định, đồng thời ban hành Kế hoạch số 313/KHUBND ngày 25/1/2018 về việc thanh tra, kiểm tra và kiểm soát nghề cá trên địa bàn Quảng Trị năm 2018.

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, toàn tỉnh hiện có hơn 2.800 tàu thuyền với tổng công suất 69.480 CV, trong đó tàu khai thác xa bờ hơn 170 chiếc; đã thành lập 111 tổ khai thác với hơn 500 tàu; sản lượng khai thác hằng năm đạt trên 25.000 tấn, với giá trị kinh tế lớn. Để thực hiện các văn bản chỉ đạo của Chính phủ và UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và PTNT phối hợp với các huyện ven biển và lực lượng Bộ đội Biên phòng đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tập huấn hướng dẫn ngư dân, thuyền trưởng, tổ trưởng tổ đội sản xuất trên biển, đồng thời triển khai các biện pháp phòng ngừa các tàu vi phạm khai thác hải sản trên vùng biển nước ngoài, Hiệp định Hợp tác nghề cá Việt Nam - Trung Quốc. Trong đó, đã tổ chức 4 lớp tập huấn cho các thuyền trưởng, chủ tàu có công suất trên 20CV, đặc biệt là khối tàu xa bờ của tỉnh và lãnh đạo chính quyền địa phương, lực lượng công an các xã Trung Giang, Gio Hải, Gio Việt, Triệu An, các thị trấn Cửa Tùng, Cửa Việt với số lượng hơn 200 học viên. Nội dung tập huấn, hướng dẫn về quản lý hoạt động khai thác thủy sản của các tổ chức, cá nhân Việt Nam trên các vùng biển, đặc biệt là quản lý tàu cá Việt Nam hoạt động trên vùng biển nước ngoài trên tinh thần các văn bản chỉ đạo của Chính phủ và UBND tỉnh. Đồng thời giới thiệu chương trình chống các hoạt động đánh bắt hải sản bất hợp pháp, không có báo cáo và không được quản lý theo IUU và quy định về chứng nhận hàng nhập khẩu vào EU. Bên cạnh đó, phát 1.000 tờ rơi cho các chủ tàu, thuyền trưởng, cán bộ địa phương, các đồn, trạm kiểm soát Biên phòng, Ban quản lý Cảng cá và các tổ đội sản xuất trên biển để tuyên truyền về các quy định theo tinh thần Chỉ thị số 45/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Cùng với hoạt động truyên truyền, các lực lượng chức năng tăng cường công tác giám sát hoạt động khai thác hải sản xa bờ như hướng dẫn các tàu thuyền phải bật máy thông tin có tích hợp định vị vệ tinh, báo cáo vị trí và liên lạc về Trạm Quản lý Thông tin, Chi cục Thủy sản. Đối với các tàu có lắp đặt thiết bị Movimar, yêu cầu bật thiết bị 24/24 giờ để Trung tâm Quan sát tàu cá, Cục Kiểm ngư theo dõi vị trí hoạt động. Để hoạt động khai thác hải sản đi vào nền nếp, các lực lượng chức năng như Biên phòng, Công an, Cảnh sát biển và Cục Kiểm ngư đã phối hợp tuần tra, kiểm soát và xử lý nghiêm các vi phạm, đồng thời ngăn chặn các tàu cá có dấu hiệu vi phạm vùng biển nước ngoài. Từ đầu năm 2018 đến nay, các lực lượng chức năng đã thực hiện 14 lượt tuần tra biển, kiểm tra hơn 400 lượt tàu thuyền, xử lý 9 vụ vi phạm, xử phạt 20 triệu đồng, tịch thu 5 bộ xung điện đánh cá trái phép. Ngoài ra, các lực lượng chức năng đã và đang thực hiện tích cực những công việc do mình phụ trách như tổ chức xác nhận hàng thủy sản tại các cảng cá; kiểm tra, kiểm soát tàu thuyền ra vào cảng cá; điều tra, xác minh, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân môi giới, tổ chức đưa tàu cá và ngư dân Quảng Trị đi khai thác trái phép ở vùng biển nước ngoài; thành lập, kiện toàn Văn phòng kiểm soát nghề cá; đẩy mạnh tuyên truyền đến ngư dân…

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Văn Huân, để thực hiện tốt các nội dung chỉ đạo tại Chỉ thị số 45/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ và các văn bản của UBND tỉnh, trong thời gian tới Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tiếp tục phối hợp với các cơ quan, lực lượng chức năng thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao nhằm đưa hoạt động khai thác hải sản đi vào nền nếp và phát triển bền vững, đặc biệt là khai thác hải sản xa bờ, góp phần cùng cả nước tháo gỡ thẻ vàng do EC đang áp dụng. Tuy nhiên, yếu tố quyết định vẫn là sự tự giác chấp hành của ngư dân trên cơ sở các hướng dẫn của ngành chức năng. Thực tế cho thấy, nhiều nước trên thế giới sau bị thẻ vàng, thực hiện các khuyến nghị không tốt dẫn đến bị áp dụng thẻ đỏ, lúc này các sản phẩm hải sản sẽ không được xuất khẩu vào châu Âu, làm ảnh hưởng đến hình ảnh của quốc gia và thiệt hại đến nền kinh tế biển và hơn ai hết, ngư dân là người thiệt hại trực tiếp.

Lê Minh