Học cách ứng xử có văn hóa

(QT) - Lâu lắm rồi tôi mới lại đi tàu chợ. Cảm giác đầu tiên của tôi là thất vọng vì mặc cho xã hội có nhiều thay đổi nhưng đường sắt Việt Nam vẫn y như 15, 20 năm về trước nếu không muốn nói là kém hơn bởi những toa tàu chắc chắn cũ kỹ hơn. Tôi không hiểu sao nhà ga cứ thỏa sức bán vé bất kể chuyến tàu đó đã chật như nêm. Vậy nên tàu đến, từ những ô cửa con con nhìn ra là cả một biển người chen lấn xô đẩy nhau. Nhà tàu lại mặc định xem bất cứ nơi đâu trên hành trình tàu đi qua đều là bãi rác. Nếu bạn lỡ ăn một cái bánh, sau khi bóc vỏ và tìm quanh toa tàu, thậm chí là len lỏi đi sang toa khác, bạn cũng không thể nào tìm được nơi để bỏ rác.

Minh họa: LÊ NGỌC DUY

Đương nhiên, bao nhiêu rác đều được tuồn qua cửa sổ đang mở lồng lộng gió kia, chỉ thương những nơi có đường ray xe lửa đi qua phải chịu đựng vô vàn thứ rác rưởi này. Điều đáng nói là mặc dù hành khách trên tàu có hơn 80% là sinh viên nhưng nhiều người có hành vi mất lịch sự, ảnh hưởng đến những người khác cùng đi trên chuyến tàu. Dù tàu chật như nêm, có nhiều em bé không có chỗ ngồi, nhiều người lớn tuổi đứng nêm chân nhưng đám thanh niên trước mặt tôi vẫn xoay xở để đặt được một cái vali làm bàn, soạn bia ra uống và cười nói oang oang hơn ở nhà. Chưa hết, sau khi vừa uống bia, vừa nói tục xem chừng thấy nhạt nhẽo quá nên đám thanh niên lại châm thuốc hút. Khói thuốc mù mịt, ngột ngạt trong toa tàu vốn đã thiếu không khí khiến mấy em bé khóc thét lên. Một vài người bắt đầu ho sù sụ. Mặc kệ, những thanh niên kia vẫn tiếp tục nhả khói. Một người lớn tuổi nhắc: "Cháu tắt thuốc đi, nhiều người sắp chết ngột rồi" thì nhận được câu trả lời: "Cháu mà không hút thuốc là cháu cũng chết, mà cháu thì còn trẻ lắm". Nói rồi, cả đám cười hô hố hưởng ứng. Trước sự khó chịu ra mặt và phàn nàn của nhiều người, mấy thanh niên đó vẫn tiếp tục hút thuốc, mặt mũi vênh lên đầy thách thức. Những người còn lại ngao ngán lắc đầu. Vậy mà cũng chính những thanh niên ấy, trong cuộc nhậu đã nói với nhau rằng nước mình nghèo nên không có cái gì ra hồn. Đúng là nước mình còn nghèo thật nhưng có những thứ không ra hồn không hẳn vì nghèo mà phần lớn do ý thức của mỗi người. Đến nhiều quán ăn, nếu khách nhìn xuống sàn thì dù có đói mấy cũng hết muốn ăn. Sàn nhà ngập giấy lau khiến người nhìn vô thức liên tưởng đến cái nhà vệ sinh công cộng (mặc dù chủ quán đã cẩn thận để dưới mỗi bàn một cái sọt đựng rác). Vào quán internet được vài phút, tôi đã vội trả máy để đi ra mặc dù vẫn còn việc phải làm bởi không chịu nổi những câu nói tục tĩu của các game thủ trẻ măng. Hay như trên chuyến tàu chợ này, chính cách hành xử của những thanh niên đó cũng khiến nhiều người bất bình. Các bạn coi nơi công cộng như nhà mình, cười nói oang oang, khạc nhổ bừa bãi và khi có ai đó góp ý hay tỏ thái độ khó chịu thì hoặc đòi gây lộn hoặc vênh váo thách thức… Ứng xửcóvăn hóa nơi công cộng là nếp sống văn minh cần được mọi người coi trọng, nhất là giới trẻ. Tuy nhiện, hiện đang tồn tại một bộ phận không nhỏ trong giới trẻ có cách hành xử thiếu văn hóa. Ðây hoàn toàn là những biểu hiện của nếp sống xa lạ, sai trái, đi ngược với truyền thống đạo đức, văn hóa của dân tộc. Hiện tượng các bạn trẻ, thậm chí là học sinh THPT văng tục, chửi thề; ngang nhiên vi phạm luật lệ giao thông; có thái độ không đúng mực với người lớn tuổi; hành động thiếu văn hóa nơi công cộng... còn khá phổ biến. Vì thế, việc giáo dục hành vi ứng xử có văn hóa cho giới trẻ cần được quan tâm đúng mức. Chúng ta cần có những biện pháp thích hợp nhân rộng, tuyên dương những hành vi ứng xử đẹp, vừa phù hợp với văn hóa, đạo đức truyền thống của người Việt Nam, vừa phù hợp với các chuẩn mực của xã hội hiện đại. Tổ chức các diễn đàn thanh niên nói về lối sống đẹp, sống có ích, sống có văn hóa; kịp thời điều chỉnh những hành vi ứng xử thiếu văn hóa nảy sinh trong những mối quan hệ xã hội. Bên cạnh đó, bản thân mỗi người cũng phải tự học hỏi và tiếp thu ý kiến của người khác để hành xử văn hóa nơi công cộng. LÊ THÚY HẰNG