Hiệu quả từ một nghị quyết về chính sách dân số- KHHGĐ

(QT) - Thực hiện Nghị quyết 47 - NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa IX) về “Tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chính sách dân số - KHHGĐ”, ngày 26/7/2006, Tỉnh ủy Quảng Trị đã ban hành Nghị quyết 03 - NQ/TU về “Công tác dân số - gia đình - trẻ em trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH”. Qua gần 10 năm thực hiện nghị quyết quan trọng này, công tác dân số - KHHGĐ trên địa bàn đã đạt được những kết quả tích cực. Thực hiện các mục tiêu của nghị quyết, cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận và đoàn thể các cấp trong tỉnh đã cụ thể hóa bằng các chỉ thị, kế hoạch, chương trình hành động, chính sách về công tác dân số - KHHGĐ, đồng thời tập trung chỉ đạo, triển khai thực hiện phù hợp với đặc điểm của từng địa phương, đơn vị. Qua đó, nhận thức về nhiệm vụ này của cả hệ thống chính trị, của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân đã có sự chuyển biến tích cực, đầy đủ hơn; việc thực hiện chính sách dân số - KHHGĐ không chỉ thuần túy là để giải quyết vấn đề quy mô dân số mà còn tác động đến nhiều mặt của cơ cấu dân số, phân bổ dân số và chất lượng dân số. Nổi bật là hệ thống cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản - kế hoạch hóa gia đình (CSSKSS - KHHGĐ) tiếp tục được mở rộng theo hướng đa dạng hóa trên nhiều kênh: Y tế nhà nước, y tế tư nhân, đội ngũ cán bộ cơ sở, kênh tiếp thị xã hội và từng bước mở rộng sang lĩnh vực mới là CSSKSS lồng ghép với phòng chống HIV/AIDS cho nhóm đối tượng thanh niên.

Thực hiện Nghị quyết 03 - NQ/TU của Tỉnh ủy, cơ cấu, chất lượng dân số đã có bước chuyển biến tích cực

Từ năm 2011 đến nay, bằng nhiều nguồn đầu tư khác nhau, ngành Y tế đã xây dựng, nâng cấp nhiều cơ sở dịch vụ và trang cấp thiết bị hiện đại, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ phục vụ công tác chăm sóc sức khỏe nói chung và CSSKSS - KHHGĐ nói riêng từ tuyến tỉnh đến cơ sở, đến nay có gần 80% trạm y tế cấp xã đủ điều kiện tự cung cấp dịch vụ CSSKSS - KHHGĐ. Duy trì có kết quả các chiến dịch truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ CSSKSS - KHHGĐ ở các địa bàn vùng sâu, vùng xa, bình quân hàng năm có hơn 20.000 lượt phụ nữ được khám, qua đó phát hiện bệnh và cung cấp thuốc điều trị cho gần 14.000 lượt người/năm; đến hết năm 2014, tỷ lệ người sử dụng các biện pháp tránh thai miễn phí giảm xuống còn 80% đối với địa bàn miền núi, vùng biển và 60% đối với khu vực đồng bằng, đô thị. Trên lĩnh vực nâng cao chất lượng dân số đã tập trung triển khai đồng bộ các mô hình, đề án. Đối với đề án sàng lọc trước sinh, sơ sinh được triển khai tại 141 xã, phường, thị trấn, đưa số bà mẹ mang thai được sàng lọc từ 1,5%, số trẻ sơ sinh được sàng lọc 6% năm 2011 lên 6% và 12% năm 2014. Đề án tư vấn, kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân bên cạnh được triển khai tại 30 xã, phường, thị trấn, qua đó xây dựng được 150 câu lạc bộ “Tiền hôn nhân”, thu hút trên 5.000 thanh niên tham gia; phối hợp với ngành GD - ĐT đưa nội dung chăm sóc SKSS vào giáo dục trong các trường THPT bằng hình thức sinh hoạt ngoại khóa, duy trì các điểm truyền thông tại trường Dân tộc nội trú huyện Đakrông, Hướng Hóa. Mô hình giảm tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống được tập trung triển khai tại 24 xã thuộc huyện Đakrông, Hướng Hóa đã cung cấp cho đồng bào dân tộc thiểu số các kiến thức cơ bản về CSSKSS - KHHGĐ. Mô hình “Tư vấn và chăm sóc người cao tuổi dựa vào cộng đồng” được triển khai và đạt được nhiều kết quả tại 12 xã, phường, thị trấn. Đề án kiểm soát dân số vùng biển, đảo và ven biển được thực hiện ở 30 xã, thị trấn đã nâng cao nhận thức cho người dân ở các địa phương này về công tác dân số - KHHGĐ. Đối với nhiệm vụ điều chỉnh quy mô dân số và thực hiện KHHGĐ, qua thực hiện Nghị quyết 03 - NQ/TU của Tỉnh ủy, tỷ suất sinh thô giảm từ 17,47‰ năm 2005 xuống còn 13,0‰ năm 2014; tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên giảm từ 24,3% năm 2005 xuống còn còn 18% năm 2014. Việc triển khai tốt các chính sách khuyến khích sử dụng các biện pháp KHHGĐ đã giúp nhiều đối tượng tiếp cận các dịch vụ một cách thuận lợi, an toàn và hiệu quả, tỷ lệ các cặp vợ chồng sử dụng các biện pháp KHHGĐ ngày càng tăng qua các năm. Về cơ cấu dân số, chất lượng dân số, với sự vào cuộc tích cực của các cơ quan chức năng trong tuyên truyền, vận động, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện pháp luật về dân số, nhất là dịch vụ chẩn đoán và lựa chọn giới tính thai nhi nên đã đạt được những kết quả tích cực bước đầu… Đạt được những kết quả trên, công tác thông tin, tuyên truyền được quan tâm đầu tư đa dạng về hình thức, phong phú, chất lượng về nội dung. Trong tổ chức thực hiện, các cấp, các ngành đã có nhiều sáng tạo trong xây dựng và phát triển các mô hình truyền thông phù hợp để tiếp cận với từng nhóm đối tượng như: “Gia đình nông dân 6 chuẩn mực”, các CLB “Dân số và phát triển”, “Tiền hôn nhân”… Đặc biệt mô hình khu dân cư không có người sinh con thứ 3 trở lên không ngừng được phát triển với 49% thôn, bản, khu phố trong toàn tỉnh tổ chức phát động thực hiện; hàng năm có khoảng 12% thôn, bản, khu phố duy trì không có người sinh con thứ 3 trở lên. Kịp thời phát hiện và nhân rộng những mô hình, điển hình tiên tiến, nhất là những đơn vị đi đầu trong việc thực hiện chính sách DS-KHHGĐ ở các địa bàn ven biển, miền núi có mức sinh cao; có những hình thức xử lý nghiêm túc, phê phán mạnh mẽ, tạo ra dư luận xã hội đối với những cá nhân, đơn vị có những tư tưởng lạc hậu, trái với quy định, chính sách về dân số. Nhiệm vụ kiện toàn tổ chức bộ máy và nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý công tác dân số - KHHGĐ ở các cấp thường xuyên được quan tâm, 100% cán bộ làm công tác dân số được đào tạo nghiệp vụ theo chuẩn của Bộ Y tế; hệ thống thông tin báo cáo chuyên ngành ngày càng được nâng cao chất lượng, tính chính xác. Các chính sách và nguồn lực đầu tư cho công tác dân số - KHHGĐ được tăng lên đáng kể từ nguồn kinh phí từ chương trình mục tiêu quốc gia và ngân sách địa phương, cơ bản đáp ứng được với yêu cầu nhiệm vụ công tác. Những kết quả qua gần 10 năm thực hiện Nghị quyết 03 - NQ/TU của Tỉnh ủy về “Công tác dân số - gia đình - trẻ em trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH” là điều kiện quan trọng để công tác dân số - KHHGĐ địa phương tiếp tục có bước phát triển mới để không ngừng nâng cao chất lượng cuộc sống của từng người, từng gia đình và thúc đẩy xã hội phát triển. Bài, ảnh: HUY QUÂN