Để nông nghiệp phát triển theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và bền vững

(QT) - Với 381.467 ha đất nông nghiệp, chiếm 80,48% diện tích đất tự nhiên và dân số nông nghiệp chiếm 72%, trong đó 53,2% trong độ tuổi lao động, nông nghiệp Quảng Trị đã trở thành trụ đỡ quan trọng, đảm bảo cho nền kinh tế của tỉnh phát triển ổn định trong điều kiện khó khăn do khủng hoảng, suy thoái kinh tế toàn cầu. Trong những năm qua, nền nông nghiệp của tỉnh đã đạt được những bước tiến lớn, tăng trưởng đáng kể cả về năng suất, sản lượng và giá trị. Sản xuất nông nghiệp phát triển toàn diện, bảo đảm an ninh lương thực; một số sản phẩm có giá trị xuất khẩu như cao su, cà phê, hạt tiêu, tinh bột sắn... Tốc độ tăng trưởng bình quân ngành nông nghiệp giai đoạn 2005-2012 là 4%/năm đã góp phần quan trọng vào tăng trưởng chung của nền kinh tế, xây dựng nông thôn mới và nâng cao đời sống dân cư vùng nông thôn, tạo điều kiện thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn và áp dụng ngày càng rộng rãi khoa học, công nghệ, cơ giới hóa nông nghiệp làm tăng năng suất lao động, tái cơ cấu ngành nông nghiệp.

Chuyển giao kỹ thuật trồng nấm linh chi - Ảnh: HỒ CẦU

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, sự phát triển ngành nông nghiệp của tỉnh còn bộc lộ nhiều hạn chế như: Nông nghiệp phát triển thiếu quy hoạch, các hình thức tổ chức sản xuất ở nông thôn chưa đáp ứng yêu cầu mở rộng quy mô và hội tụ đủ các yếu tố để phát triển sản xuất hàng hóa có hiệu quả; phương thức sản xuất nhỏ lẻ, manh mún làm hạn chế quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá ngành nông nghiệp. Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội còn thấp, môi trường nông thôn bị ô nhiễm, năng lực ứng phó với thiên tai còn nhiều hạn chế. Nguồn lực đầu tư cho nông nghiệp tuy đã được quan tâm tăng cao hơn nhưng vẫn còn thiếu nhiều so với yêu cầu thực tế. Chưa có nhiều cơ chế, chính sách nhằm khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp. Để phát triển ngành nông nghiệp của tỉnh theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và bền vững, trước hết phải xây dựng quy hoạch phát triển nông nghiệp nằm chung trong chiến lược phát triển nông nghiệp cả nước và trong mối liên kết với các tỉnh vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung, đặc biệt là các nước trên tuyến Hành lang kinh tế Đông - Tây; đồng thời phải phù hợp với Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Quảng Trị đến năm 2020. Trong đó, xác định tái cơ cấu nền nông nghiệp phải đạt tiến độ nhanh hơn, mạnh hơn theo hướng phát triển nông nghiệp toàn diện, hiện đại, sản xuất hàng hóa lớn trên cơ sở tái cơ cấu ngành, cơ cấu sản phẩm hàng hóa nông nghiệp là vấn đề then chốt. Để làm được điều đó thì con người là nhân tố quyết định, vì vậy việc nâng cao vị thế người nông dân cần được đặt lên hàng đầu, nông dân là lực lượng chủ công trên mặt trận nông nghiệp và tham gia quyết định trong lưu thông, phân phối sản phẩm sản xuất nông nghiệp. Phát triển đội ngũ doanh nhân, nông gia giỏi ở khu vực nông thôn, đồng thời động viên, khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp, doanh nhân ở đô thị hướng về nông thôn; khuyến khích sử dụng, chuyển giao công nghệ cao của thế giới vào nông nghiệp. Để quy hoạch phát triển nông nghiệp của tỉnh đúng hướng, theo chúng tôi, thứ nhất là cần rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch sản xuất nông nghiệp phù hợp với yêu cầu tái cơ cấu nông nghiệp, phát triển thị trường hàng hóa nông nghiệp trong điều kiện hội nhập quốc tế và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Quy hoạch tổng thể, liên vùng phải đúng tầm, bảo đảm sự tương tác, hỗ trợ, khai thác và phát huy cao độ nguồn lực để đẩy mạnh phát triển các vùng kinh tế trọng điểm tạo động lực cho nền kinh tế, đồng thời hỗ trợ phát triển các vùng còn nhiều khó khăn. Nội dung then chốt trong công tác quy hoạch là chất lượng quy hoạch sử dụng đất - tư liệu sản xuất quan trọng nhất. Trên cơ sở quy hoạch, xác định cụ thể phương thức sử dụng phù hợp thực tế và tín hiệu thị trường, đem lại giá trị cao đối với từng loại đất. Thứ hai, nông nghiệp phải được tổ chức sản xuất hiện đại, tiên tiến, khoa học, liên kết, hợp tác nhằm nâng cao hiệu quả, khả năng cạnh tranh, tăng sản lượng và giá trị hàng hóa tiêu thụ trong nước và xuất khẩu để thu nhập và đời sống nông dân ngày một cao hơn. Thứ ba, đẩy nhanh việc chuyển giao, ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ hiện đại trong sản xuất, chế biến, bảo quản, tiêu thụ hàng hóa; ưu tiên ứng dụng công nghệ sinh học để tạo ra và chủ động được nhiều giống cây trồng, vật nuôi và quy trình sản xuất đạt năng suất, chất lượng, hiệu quả cao, tăng nhanh giá trị gia tăng trên mỗi đơn vị diện tích canh tác. Thứ tư, phát huy vai trò của quản lý nhà nước trong phát triển nông nghiệp, nhất là trong quy hoạch, xây dựng, ban hành cơ chế, chính sách và tổ chức thực hiện, tạo nên bước đột phá mới. Thứ năm, ưu tiên nguồn lực phát triển sản xuất, sớm đầu tư hoàn chỉnh hạ tầng thiết yếu như giao thông, thủy lợi và cần chú ý nhiều hơn đến phát triển hạ tầng xã hội. Coi trọng phát hiện, nhân rộng các mô hình tốt về hợp tác, liên kết trong đầu tư, sản xuất nông, lâm nghiệp và khai thác hải sản trên biển. LÊ THIỆN