Để mầm măng cứng cáp thành tre

QTO - Trong rất nhiều ngày kỷ niệm của tháng 5 năm nay có một ngày đặc biệt, đó là ngày Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh sẽ kỷ niệm tròn 80 năm thành lập, 15/5 (1941-2021).

Rất nhiều lần đi công tác ở Pác Bó (Cao Bằng), tôi thường ghé vào khu mộ của liệt sĩ Kim Đồng (Nông Văn Dền) dâng hương và nghĩ về những anh hùng tuổi nhỏ. Lịch sử của đất nước ta đã bắt đầu bằng câu chuyện thần thoại về một anh hùng thiếu nhi có tên là Phù Đổng, nghe lời kêu gọi phò vua cứu nước, đã ăn đến “bảy nong cơm ba nong cà/uống một hơi nước cạn đà khúc sông” để kịp lớn mà cưỡi ngựa sắt, mặc giáp sắt ra trận đánh tan giặc Ân. Câu chuyện Phù Đổng là huyền thoại, nhưng lịch sử đất nước lại luôn có những câu chuyện thật về những anh hùng thiếu niên như thế.

Thế kỷ 13, câu chuyện Trần Quốc Toản tay không bóp nát quả cam, rồi lập đội quân dưới lá cờ thêu dòng chữ: “Phá cường địch, báo hoàng ân” (Phá giặc mạnh, đền ơn Vua) của thời nhà Trần đã gieo vào bao nhiêu thế hệ thiếu nhi niềm kiêu hãnh và tự hào.

Và đội viên thiếu niên Nông Văn Dền trở thành đội trưởng đầu tiên của Đội Nhi đồng Cứu quốc vào ngày 15/5/1941, cùng các bạn trong đội làm nhiệm vụ giao liên, đưa đón Việt Minh và chuyển thư từ. Trong một lần đi liên lạc, phát hiện có quân Pháp đang tới địa điểm cán bộ họp, Kim Đồng đã đánh lạc hướng để các bạn đưa cán bộ về nơi an toàn. Khi đang chạy qua suối, quân Pháp đuổi theo không kịp liền nổ súng. Kim Đồng ngã xuống ngay bên bờ suối Lê Nin (Cao Bằng) ngày 15 tháng 2 năm 1943, khi vừa tròn 14 tuổi.

Bây giờ, chắc không một bạn nhỏ nào lại không không đọc những cuốn sách được in từ một nhà xuất bản của thiếu nhi mang tên người anh hùng nhỏ tuổi ấy: NXB Kim Đồng.

Tám mươi năm qua, Đội TNTP đã xứng đáng với “Tuổi nhỏ làm việc nhỏ”. Việc nhỏ nhưng đóng góp không hề nhỏ: Phong trào “Kế hoạch nhỏ” (1958) để tiết kiệm làm ra của cải vật chất xây dựng Nhà máy nhựa Thiếu niên Tiền phong (năm 1959 đi vào hoạt động), ngay sau ngày đất nước thống nhất là việc đóng góp để làm nên Đoàn tàu lửa “Thiếu niên tiền phong” chạy trên đường sắt Thống Nhất (1979), Khách sạn Khăn quàng đỏ (1987)... và hàng nghìn công trình khác ở các địa phương tạo nên những cơ sở vật chất văn hóa cho thiếu nhi và xã hội. Phong trào xây dựng Hợp tác xã Măng non, lập các quỹ “Vì bạn nghèo”, “Hỗ trợ tài năng trẻ”, quỹ Vừ A Dính, Đôrêmon, Giải thưởng Kim Đồng... thu hút hàng tỉ đồng nhằm giúp đỡ rất nhiều bạn có hoàn cảnh khó khăn có thêm điều kiện sinh hoạt và học tập, hòa nhập với cộng đồng. Các phong trào “Nói lời hay, làm việc tốt, phấn đấu trở thành con ngoan, trò giỏi, đội viên tốt, Cháu ngoan Bác Hồ”; “Hành quân theo bước chân những người anh hùng”, “Về với cội nguồn”, “Vì điểm tựa tiền tiêu”, “Áo lụa tặng bà”, “Địa chỉ nghĩa tình”... đã thu hút hàng triệu em tham gia. HTX Măng non Duy Viên ở Vĩnh Linh, Quảng Trị trong kháng chiến cũng đã được nhiều người biết đến.

Những hoạt động, những phong trào ấy, cùng với sự phát triển của xã hội có thể sẽ phát huy theo một hình thức khác, nhưng tinh thần hy sinh, tình yêu Tổ quốc vẫn luôn được thắp lên trong mỗi thiếu nhi. Không phải ngẫu nhiên mà huy hiệu đội viên có hình một búp măng. Măng là tuổi thơ của những cây tre bền bỉ và cứng cáp. Chúng ta lớn lên ai cũng từng trải qua thời măng non như thế. Cây măng để lớn thành tre, là nhờ sự che chở của những thân tre lớp trước. Để những thiếu nhi hôm nay thành công dân rường cột Tổ quốc ngày mai cũng cần sự che chắn, nâng niu cho măng ngày một lớn. Sự che chở ấy không phải là chăm bẵm bảo bọc một cách thái quá mà trước hết hãy trao cho các em những kỹ năng sống, kỹ năng sinh tồn để tự bảo vệ mình. Hướng cho các em biết yêu quê hương, đất nước từ những điều bình dị nhất, để “trẻ em không chỉ “như búp trên cành, biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan” mà còn là người chủ tương lai của đất nước, một lực lượng “tuy tuổi còn nhỏ cũng có thể làm những việc ích nước, lợi dân” như Bác Hồ từng nói.

Lê Đức Dục