Để đưa hoạt động khoa học và công nghệ phục vụ có hiệu quả phát triển kinh tế- xã hội của tỉnh

(QT) - Năm 2014, hoạt động khoa học và công nghệ (KH&CN) tỉnh Quảng Trị đạt được những kết quả rõ nét trên nhiều lĩnh vực, khẳng định vai trò, vị trí và đóng góp của KH&CN trong sự phát triển KT-XH của tỉnh. Công tác tham mưu xây dựng các văn bản phục vụ công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành hoạt động KH&CN trên địa bàn tỉnh được thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả. Sở KH&CN đã tham mưu UBND tỉnh trình HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết số 08/2014/NQ-HĐND ngày 25/7/2014 của HĐND tỉnh về phát triển KH&CN tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2015- 2020 và nhiều văn bản phục vụ công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành của UBND tỉnh trên các lĩnh vực hoạt động KH&CN.

Quỹ Phát triển KH&CN hỗ trợ cho các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm có thế mạnh trên địa bàn

Năm 2014, tỉnh thực hiện 21 đề tài độc lập cấp tỉnh và 13 đề tài, dự án cấp trung ương. Kết quả các nhiệm vụ KH&CN đã tập trung giải quyết những vấn đề thực tiễn của các đơn vị, địa phương; góp phần cung cấp luận cứ khoa học và thực tiễn, ứng dụng các tiến bộ KH&CN, các giải pháp hữu ích trong hoạt động của các đơn vị, địa phương. Kết quả điều tra cơ bản xây dựng cơ sở dữ liệu về tài nguyên khoáng sản và nước dưới đất làm luận cứ khoa học cho quy hoạch khai thác và sử dụng hợp lý tài nguyên, bảo vệ môi trường trong chiến lược phát triển KT-XH tỉnh Quảng Trị. Trên lĩnh vực nghiên cứu thực nghiệm, các mô hình ứng dụng KH&CN trong lĩnh vực nông nghiệp đã đem lại hiệu quả kinh tế rõ rệt, nâng cao năng suất, chất lượng cây trồng, vật nuôi góp phần tích cực trong việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, bổ sung các giống cây, con mới, phù hợp với địa phương, đem lại hiệu quả cao. Tiêu biểu như mô hình: “Thôn ứng dụng tiến bộ KH&CN” tại các huyện Cam Lộ, Vĩnh Linh, Triệu Phong; mô hình cung cấp thông tin KH&CN cho các xã thuộc Chương trình Nông thôn miền núi... đã giúp cho người dân ứng dụng tiến bộ KHCN mới vào sản xuất và đời sống. Một số đề tài, dự án đã tập trung vào việc ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý công việc, khai thác thông tin, góp phần phát triển KT-XH của tỉnh như đề tài: “Xây dựng hệ thống thông tin phục vụ quản lý nhà nước về KH&CN cấp huyện và hỗ trợ ứng dụng, chuyển giao KH&CN trên địa bàn tỉnh Quảng Trị”; “Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý kế hoạch công việc”; “Cổng thông tin dịch vụ hành chính công trực tuyến” huyện Triệu Phong... Các mô hình sản xuất chế phẩm sinh học, ứng dụng để xử lý các phế phụ phẩm nông nghiệp đã giúp các hộ dân xử lý được các phế phụ phẩm nông nghiệp để sản xuất phân hữu cơ sinh học bón cho các loại cây trồng; mô hình sản xuất giống, nuôi trồng, chế biến và tiêu thụ nấm ăn, nấm dược liệu... đã đem lại nhiều kết quả rõ nét. Trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, các nhiệm vụ tập trung vào việc xây dựng các luận cứ khoa học cho việc hoạch định các chủ trương, chính sách của tỉnh như: chính sách thu hút và giữ chân nhân lực trình độ cao cho một số ngành KT-XH của tỉnh Quảng Trị; phát triển nguồn nhân lực công nghệ thông tin phục vụ công nghiệp phần mềm tỉnh; dự báo nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực của tỉnh; khai thác tài nguyên thông tin đối ngoại tỉnh Quảng Trị phục vụ cho phát triển của tỉnh… Công tác quản lý nhà nước về tiêu chuẩn đo lường chất lượng, sở hữu trí tuệ, an toàn bức xạ hạt nhân được triển khai toàn diện, đồng bộ, đóng góp tích cực trong việc từng bước nâng cao chất lượng sản phẩm hàng hoá, chống gian lận trong thương mại, hạn chế việc sản xuất và tiêu thụ hàng giả, hàng kém chất lượng, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; hỗ trợ tích cực cho các doanh nghiệp (DN) đổi mới công nghệ, nâng cao hiệu quả sản xuất, xây dựng, xác lập và phát triển thương hiệu, tăng khả năng cạnh tranh của các DN Quảng Trị trên thị trường. Chương trình Nâng cao năng suất và chất lượng hàng hoá của DN tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2011- 2015, định hướng đến năm 2020 hỗ trợ kịp thời cho DN nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, hạ chi phí sản xuất, tăng năng lực cạnh tranh hàng hóa, xây dựng thương hiệu, quảng bá hình ảnh, đảm bảo điều kiện hội nhập kinh tế có hiệu quả. Công tác sở hữu trí tuệ, an toàn bức xạ hạt nhân được đẩy mạnh và đạt hiệu quả. Đã tư vấn cho 8 đơn vị đăng ký xác lập quyền sởhữu công nghiệp. Phối hợp với các cơ quan hữu quan ở trung ương và địa phương tiến hành các hoạt động hỗ trợ xác lập chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu tập thể cho các loại nông sản chủ lực như: cà phê chè vùng Hướng Hoá, hạt tiêu Quảng Trị, hạt ném vùng cát Hải Lăng… Đặc biệt, kết quả dự án Quản lý và phát triển chỉ dẫn địa lý “Quảng Trị” cho sản phẩm tiêu của tỉnh Quảng Trị đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm hạt tiêu nổi tiếng Hoạt động quản lý công nghệ và Quỹ phát triển KHCN đã hỗ trợ tích cực cho DN đổi mới công nghệ, nâng cao hiệu quả sản xuất. Năm 2014, toàn tỉnh có 7 DN được hỗ trợ đổi mới, ứng dụng tiến bộ KH&CN, nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ và xác lập quyền sở hữu công nghiệp; 4 DN được vay vốn từ Quỹ Phát triển KH&CN; thẩm định công nghệ 17 dự án đầu tư trên địa bàn; hướng dẫn cho hơn 60 DN thành lập Quỹ phát triển KH&CN của DN. Đặc biệt, Sở KH&CN đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Chỉ thị số 05/CT-UBND ngày 9/5/2014 về tăng cường công tác thẩm định công nghệ các dự án đầu tư trên địa bàn tỉnh nhằm hỗ trợ DN thẩm định công nghệ các dự án đầu tư đạt hiệu quả cao. Công tác thanh tra chuyên ngành cũng đạt những kết quả nhất định. Thanh tra chuyên ngành về đo lường, chất lượng sản phẩm, hàng hóa; thanh tra phương tiện đo nhóm 2 và an toàn bức xạ của thiết bị X-Quang y tế tại 29 đơn vị, tư vấn và triển khai kiểm tra vềthủtục cấp phép X - quang cho 10 đơn vị; thanh tra về an toàn điện trên địa bàn tỉnh... Qua các đợt kiểm tra, thanh tra đã phát hiện và có biện pháp xử lý thích hợp đối với những trường hợp vi phạm; ngăn chặn nạn hàng giả, hàng kém chất lượng, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đồng thời tuyên truyền, phổ biến pháp luật về đo lường, chất lượng trong sản xuất, kinh doanh. Công tác triển khai áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn TCVN ISO 9001:2008 vào các cơ quan hành chính nhà nước trên địa bàn tỉnh ngày càng được mở rộng, góp phần nâng cao hiệu quả của công tác cải cách hành chính. Đến nay, đã có 44 cơ quan hành chính trên địa bàn tỉnh đã thực hiện áp dụng hệ thống quản lý chất lượng vào hoạt động. Sở đã tham mưu UBND tỉnh xây dựng và ban hành kế hoạch áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn TCVN ISO 9001:2008 vào hoạt động của UBND phường, xã, thị trấn giai đoạn 2015-2020. Hoạt động hợp tác quốc tế về KH&CN tiếp tục được đẩy mạnh và đạt nhiều kết quả quan trọng. Kết quả hợp tác về nhiệm vụ “Điều tra, đánh giá tổng hợp các điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên, môi trường, KT-XH và xây dựng cơ sở dữ liệu khoa học và công nghệ phục vụ phát triển bền vững tỉnh Salavan, nước CHDCND Lào” đã cung cấp các luận cứ khoa học phục vụ phát triển KT-XH, bảo vệ môi trường; hỗ trợ ứng dụng tiến bộ KH&CN; đào tạo, tập huấn, trang bị cơ sở vật chất, thiết bị KH&CN… góp phần phát triển KT-XH cho tỉnh Salavan. Sở KH&CN tỉnh đã ký kết hợp tác với phân hiệu Trường Đại học Kasetsart tỉnh Charlemphrakiat Sakon Nakhon, Thái Lan về khảo sát, nghiên cứu về ứng dụng tiến bộ KH&CN giữa hai đơn vị. Phối hợp với đối tác Nhật Bản triển khai thử nghiệm ứng dụng đèn LED cho 2 tàu cá đánh bắt xa bờ tại Quảng Trị. Ngoài ra, công tác xây dựng cơ sở hạtầng kỹ thuật cho hoạt động KH&CN của tỉnh được nâng cấp, bộ máy tổ chức từng bước được kiện toàn và đi vào hoạt động hiệu quả. Hệ thống chuẩn và trang thiết bị đo lường thử nghiệm được tăng cường. Phòng thử nghiệm vật liệu xây dựng và cơ học đất, hoá sinh đủ khả năng hoạt động đạt chất lượng tốt. Phòng kỹ thuật nuôi cấy mô tế bào thực vật đáp ứng cơ bản yêu cầu nhân giống, bảo quản nguồn gen cây trồng của địa phương. Trung tâm Nấm Cam Lộ đã xây dựng hệ thống nhà xưởng, phòng thí nghiệm, nguyên vật liệu sản xuất bịch nấm, nguồn giống và dây chuyền thiết bị sản xuất nấm hiện đại. Đã tiến hành khởi công xây dựng công trình Trung tâm Phát triển Công nghệ sinh học... Bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động KH&CN năm 2014 vẫn còn nhiều hạn chế. Tiềm lực KH&CN của tỉnh tuy đã được nâng cao thêm một bước nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu các vấn đề đặt ra. Công tác nghiên cứu, triển khai ứng dụng các kỹ thuật tiến bộ mới còn chậm, chưa trở thành nhân tố chủ yếu trong tăng trưởng kinh tế của tỉnh; nhiều mô hình ứng dụng KH&CN đạt hiệu quả cao trong nghiên cứu thực nghiêm song chậm được nhân rộng và phát huy hiệu quả trong thực tế. Nhiệm vụ đổi mới công nghệ trong DN của tỉnh chuyển biến chậm, các DN chưa xây dựng được lộ trình đổi mới công nghệ và nâng cao chất lượng sản phẩm. Chưa hình thành được thị trường KH&CN trên địa bàn tỉnh. Khả năng cạnh tranh, hội nhập các sản phẩm chủ yếu của tỉnh thiếu ổn định. Kinh phí đầu tư cho KH&CN còn thấp... Để đưa hoạt động KH&CN phục vụ có hiệu quả phát triển KT-XH của tỉnh, hoạt động KH&CN năm 2015 tập trung vào một số nhiệm vụ và giải pháp: Tham mưu HĐND và UBND tỉnh ban hành các văn bản quy phạm pháp luật phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành, quản lý hoạt động KH&CN trên địa bàn tỉnh như: Nghị quyết của HĐND tỉnh về chính sách hỗ trợ ứng dụng và nhân rộng các kết quả KH&CN trên địa bàn tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2016- 2020, Quy chế Quản lý nhà nước về công nghệ và Quy định quản lý nhiệm vụ KH&CN trên địa bàn tỉnh... Đẩy mạnh xây dựng và tổ chức thực hiện các chương trình đề tài, dự án KH&CN trên các ngành, lĩnh vực. Chú trọng triển khai ứng dụng KH&CN về nông thôn, miền núi và các DN trên địa bàn. Tiếp tục thực hiện chương trình nâng cao năng suất và chất lượng, sản phẩm, hàng hóa của DN tỉnh giai đoạn 2011- 2015, định hướng đến năm 2020. Tiếp tục hỗ trợ DN đổi mới công nghệ, ứng dụng tiến bộ KH&CN; phát triển tài sản trí tuệ, xây dựng thương hiệu, đặc biệt các sản phẩm đặc sản, truyền thống của địa phương. Triển khai thực hiện kế hoạch triển khai áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn TCVN ISO 9001:2008 vào các cơ quan hành chính nhà nước trên địa bàn tỉnh, chú trọng triển khai Quy chế phối hợp thực hiện cơ chế một cửa về kiểm tra chất lượng; vệ sinh, an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu vào Khu Kinh tế- Thương mại đặc biệt Lao Bảo và Kế hoạch áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn TCVN ISO 9001:2008 vào hoạt động của UBND phường, xã, thị trấn giai đoạn 2015-2020 theo lộ trình. Mở rộng quan hệ hợp tác KH&CN với các đơn vị trong và ngoài tỉnh. Tổ chức triển khai thực hiện các nhiệm vụ hợp tác quốc tế về KH&CN. Tăng cường các hoạt động kiểm tra, thanh tra về chất lượng sản phẩm, hàng hóa; các gian lận về đo lường; chống xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ... Đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật về KH&CN; về kết quả, thành tựu KH&CN... Đảng và Nhà nước ta khẳng định phát triển KH&CN là quốc sách hàng đầu, là nền tảng và động lực đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước. Hy vọng với sự quan tâm tỉnh và Bộ KH&CN; sự phối hợp của các ngành, các cấp; sự cố gắng của đội ngũ cán bộ KH&CN, ngành KH&CN tỉnh sẽ gặt hái được nhiều thành tựu hơn nữa trong năm 2015 và những năm tiếp theo. Bài, ảnh: VÕ THÁI HÒA