Đẩy mạnh công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số

Với nhiều cách làm hay, phù hợp, công tác phổbiến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) cho đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) trên địa bàn tỉnh Quảng Trị thời gian qua có nhiều chuyển biến tích cực và đạt được những kết quả khả quan. Qua đó, góp phần thúc đẩy phát triển KT - XH của địa phương, hạn chế được tình trạng khiếu nại, khiếu kiện vượt cấp, bảo đảm trật tự an toàn xãhội, nâng cao trình độ dân trí và nhận thức pháp luật của người dân, đặc biệt là đồng bào DTTS.

Tuyên truyền viên pháp luật ở xã Hướng Hiệp, huyện Đakrông (thứ 4 từ trái qua) đang tuyên truyền pháp luật cho người dân ở địa phương - Ảnh: N.T

Xác định công tác tuyên truyền PBGDPL cho đồng bào DTTS là nhiệm vụ quan trọng, Sở Tư pháp tham mưu UBND tỉnh ban hành các văn bản chỉ đạo, điều hành việc thực hiện các nhiệm vụ này. Đồng thời, tăng cường phối hợp với các sở, ban, ngành, đơn vị, địa phương để xây dựng kế khoạch và triển khai các hình thức tuyên truyền phù hợp với từng vùng, đối tượng cụ thể. Điểm nhấn là trong công tác phối, kết hợp thực hiện có hiệu quả các đề án: “Phát huy vai trò của lực lượng quân đội nhân dân tham gia công tác PBGDPL, vận động Nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở giai đoạn 2021-2027”; “Xã hội hóa công tác PBGDPL và trợ giúp pháp lý”; “Nâng cao chất lượng công tác PBGDPL trong nhà trường”. Tại các địa phương, sự phối kết hợp trong công tác PBGDPL cũng được chú trọng, nổi bật như: Phòng Tư pháp huyện Hướng Hóa đã phối hợp với Phòng Giáo dục và Đào tạo, Huyện ủy tổ chức học tập chính trị, pháp luật cho đội ngũ giáo viên trên địa bàn huyện nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả giảng dạy, tuyên truyền pháp luật cho học sinh các cấp...

Thực hiện Tiểu dự án 1, Dự án 10 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, giai đoạn 2021-2024, Sở Tư pháp tổ chức hội nghị tập huấn bồi dưỡng kỹ năng nghiệp vụ PBGDPL, phát tài liệu tuyên truyền pháp luật cho đồng bào DTTS và miền núi 13 xã của hai huyện miền núi Hướng Hóa và Đakrông. Truyền thông về cơ sở tại địa bàn 3 xãcủa huyện Hướng Hóa và Đakrông (Tà Long, A Vao, A Dơi) nội dung phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống với 222 lượt người tham gia.

Phối hợp với Phòng Tư pháp huyện Đakrông, UBND xãTà Long tổchức truyền thông tuyên truyền, phổ biến pháp luật và ký kết giao ước thôn không có tảo hôn và hôn nhân cận huyết. Tham mưu UBND tỉnh ban hành kế hoạch triển khai thực hiện đề án “Nâng cao năng lực cho đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở giai đoạn 2024 - 2030” trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. Để chỉ đạo và triển khai thực hiện các nội dung của đề án, sở tổchức 5 hội nghị bồi dưỡng nghiệp vụ hòa giải, kiến thức pháp luật và kỹ năng hòa giải cho gần 420 hòa giải viên cơ sở của hai huyện Hướng Hóa và Vĩnh Linh.

Bên cạnh đó, phối hợp với các cơ quan thông tấn báo chí trung ương và địa phương tuyên truyền, phổ biến pháp luật trực tiếp đến người dân vùng đồng bào DTTS biên giới Việt - Lào về công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 trên địa bàn tỉnh; hỗ trợ hoạt động bình đẳng giới; bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới; Luật Du lịch gắn với bảo tồn giá trị văn hóa các DTTS vùng núi Quảng Trị; Chương trình “Hỗ trợ phát triển giáo dục mầm non vùng khó khăn giai đoạn 2022 - 2030”.

Sở cấp phát miễn phí350 quyển Bộ luật Hình sự năm 2015 cho 350 tổhòa giải trên địa bàn Hướng Hóa, Đakrông, Vĩnh Linh, Gio Linh, 819 quyển Luật Đất đai năm 2024 cho 819 hòa giải viên của các huyện Đakrông, Gio Linh, Hướng Hóa và Vĩnh Linh, tạo điều kiện thuận lợi cho đội ngũ hòa giải viên vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn trong công tác tra cứu văn bản luật phục vụ cho công tác hòa giải ở cơ sở.

Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh tổchức được 34 đợt truyền thông và tư vấn pháp luật về trợ giúp pháp lý tại cơ sở và đã thực hiện tư vấn tại chỗ219 vụ việc cho người dân có nhu cầu. Biên soạn, in ấn 950 cuốn sổ tay trợ giúp pháp lý để cấp phát cho các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng và tại các hội nghị tập huấn bồi dưỡng kiến thức trợ giúp pháp lý. Biên soạn, in ấn và phát hành 2.200 tờ gấp pháp luật và tài liệu với nội dung truyền thông các quy định về trợ giúp pháp lý.

Thông qua công tác tuyên truyền, PBGDPL đãgóp phần nâng cao nhận thức pháp luật, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về ý thức tôn trọng và tự giác chấp hành pháp luật của cán bộ và Nhân dân; trách nhiệm tự học tập, tìm hiểu pháp luật, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật ngày càng được nâng cao.

Đặc biệt, nhiều địa phương, cơ quan, đơn vị đãcó những cách làm hay, sáng tạo, lồng ghép giữa các cuộc hội nghị, giao ban, cuộc họp...để tuyên truyền, PBGDPL. Tiêu biểu, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh đã duy trì và phát huy hiệu quả của 5 mô hình tại các xã vùng biên trên địa bàn tỉnh gồm: Mô hình “Rung chuông vàng” và mô hình “MãQR-Code” do Đồn Biên phòng Thuận chủ trì nghiên cứu.

Mô hình “Mỗi ngày một điều luật” do Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo chủ trì nghiên cứu. Mô hình “Tiếng loa biên phòng” do Đồn Biên phòng Ba Nang chủ trì nghiên cứu. Mô hình “Móc khóa cung cấp số điện thoại đường dây nóng” do Đồn Biên phòng Hướng Lập chủ trì nghiên cứu. Các mô hình đã góp phần nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền và phổ biến cho nhiều đối tượng, giúp Nhân dân nắm bắt được chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước để thực hiện.

Để nâng cao chất lượng công tác PBGDPL vùng đồng bào DTTS và miền núi trên địa bàn tỉnh, theo Phó Giám đốc Sở Tư pháp Đào Thị Bình thì Bộ Tư pháp cần sửa đổi, bổ sung các quy định về phụ cấp định kỳ cho báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật. Chính sách ưu tiên sử dụng người biết tiếng DTTS, người có uy tín trong cộng đồng dân cư, già làng, trưởng bản, chức sắc, chức việc trong các tôn giáo ở vùng DTTS tham gia công tác PBGDPL.

Quy định riêng đối với báo cáo viên pháp luật cho người khuyết tật và cho người DTTS mà không biết hoặc khó khăn trong việc sử dụng tiếng phổ thông để động viên, khuyến khích đội ngũ này phát huy vai trò trong công tác PBGDPL. Hội đồng phối hợp PBGDPL Trung ương cần quan tâm hơn nữa công tác đào tạo nguồn lực cán bộ.

Cần có các giáo trình đào tạo chuyên nghiệp, trong đó chú trọng đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu kiến thức pháp luật và nghiệp vụ phổ biến, giáo dục pháp luật cho cán bộ chuyên trách, kiêm nhiệm, đội ngũ tuyên truyền viên, hòa giải viên và đội ngũ giáo viên dạy môn giáo dục công dân tại các trường học, trong đó có vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Ngọc Trang