Cồn Cỏ, giấc mơ về một “thiên đường du lịch”

(QT) - Nằm ở cửa ngõ phía Nam của vịnh Bắc Bộ thuộc tỉnh Quảng Trị, đảo Cồn Cỏ có ý nghĩa chiến lược trọng yếu trong mối quan hệ kinh tế - lãnh thổ và quốc phòng - an ninh của đất nước. Đồng thời do nằm trong khu vực miền Trung, nơi giao nhau của các tuyến giao thông quan trọng Bắc - Nam và đặc biệt là tuyến Hành lang kinh tế Đông - Tây qua Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo nối Việt Nam với Lào, Đông Bắc Thái Lan, Myanmar... nên Cồn Cỏ có lợi thế lớn về mặt vị trí địa lý. Cồn Cỏ là một đảo có hệ sinh thái rừng và biển đa dạng, phong phú. Được hình thành bởi hoạt động kiến tạo của núi lửa giữa biển khơi, Cồn Cỏ có giá trị về địa chất và sinh thái cảnh quan như một bảo tàng thiên nhiên với các thềm đá ba dan độc đáo dọc bờ biển, các bãi tắm nhỏ hoang sơ được tạo thành từ vụn san hô, sò điệp, cát... nước biển trong, nhiệt độ nước biển ổn định (không tháng nào xuống dưới 21 0 C) cho phép mùa tắm kéo dài. Hệ sinh thái rừng nhiệt đới 3 tầng trên đảo là hệ sinh thái rừng khá hiếm của đảo núi lửa ở Việt Nam được gìn giữ và bảo vệ tốt. Khí hậu trên đảo trong lành, mát mẻ, không bị ô nhiễm. Cồn Cỏ nằm trong khu vực biển có hệ tài nguyên đa dạng và phong phú thuộc ngư trường Con Hổ, rộng gần 9.000 km 2 . Đây là khu vực hội tụ của các loại hải sản Bắc và Nam vịnh Bắc Bộ. Tại đây đã thống kê được khoảng 224 loài cá biển khơi trong tổng số khoảng 960 loài cá phân bố ở vùng vịnh Bắc Bộ. Các loài hải sản có giá trị kinh tế cao như cá mú, cá ngừ, cua, ghẹ, mực, tôm hùm... Ngoài ra còn có 113 loài san hô cứng, 56 loài rong biển, 46 loài động vật đáy, 20 loài giáp xác, 87 loài cá rạn san hô, 164 loài thực vật phù du, 68 loài động vật phù du và các loài quý hiếm như cá heo, 1 họ vích (Chelonidae), 1 họ quản đồng và 1 họ rùa da (Dermochelyidae). Cồn Cỏ hội tụ đầy đủ các hệ sinh thái tiêu biểu của một vùng biển nhiệt đới với tính đa dạng sinh học cao và còn tương đối nguyên vẹn so với các vùng biển khác của Việt Nam. Rạn san hô ở Cồn Cỏ được đánh giá là đang trong tình trạng rất tốt, độ phủ cao, đa dạng về thành phần loài và còn tương đối nguyên vẹn chỉ sau Phú Quốc, Côn Đảo và Hòn Mun.

Một góc đảo Cồn Cỏ

Năm 2009, UBND tỉnh Quảng Trị quyết định thành lập Khu Bảo tồn biển đảo Cồn Cỏ với tổng diện tích 4.532 ha theo loại hình bảo tồn loài, sinh vật cảnh gồm hệ sinh thái rạn san hô và các loài động, thực vật biển quý hiếm. Cồn Cỏ cũng là địa điểm có nhiều di tích trận địa gắn liền với những chiến công hiển hách của lực lượng vũ trang đảo Cồn Cỏ trong kháng chiến chống Mỹ. Tất cả những tiềm năng lợi thế trên là “tài sản” quý giá, làm bệ phóng vững chắc để Cồn Cỏ trở thành “thiên đường du lịch” trong tương lai gần. Trong chiến lược phát triển, Cồn Cỏ đã được quy hoạch trở thành đảo du lịch nhằm thúc đẩy sự phát triển kinh tế- xã hội, gắn với củng cố quốc phòng, an ninh. Bởi vậy, thời gian qua huyện đảo Cồn Cỏ đã quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội; quy hoạch chung xây dựng và quy hoạch chi tiết du lịch huyện đảo Cồn Cỏ, xây dựng đề án quy hoạch, kế hoạch phát triển du lịch huyện đảo Cồn Cỏ đến năm 2015 và định hướng đến năm 2020 nhằm đưa ra các quan điểm, mục tiêu, định hướng, chương trình kế hoạch kêu gọi đầu tư khai thác tiềm năng thế mạnh để phát triển du lịch, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh huyện đảo Cồn Cỏ . Đến nay bên cạnh việc rà soát bổ sung quy hoạch tổng thể kinh tế-xã hội, huyện đã hoàn thành quy hoạch chung xây dựng, quy hoạch chi tiết du lịch; quy hoạch sử dụng đất; quy hoạch chi tiết khu trung tâm hành chính - dân cư. Trong quá trình triển khai các đề án quy hoạch, huyện đã tranh thủ được sự tham gia tư vấn của các chuyên gia nước ngoài, tư vấn chuyên ngành của các bộ, ngành chức năng, sự tham gia nghiên cứu của các nhà chuyên môn, các nhà khoa học của các trường đại học lớn trong cả nước và các cơ quan quân sự địa phương. Huyện đảo Cồn Cỏ cũng xác định được phương hướng phát triển du lịch chủ yếu trong 2 giai đoạn sắp tới là 2015-2020 (giai đoạn phát triển); giai đoạn hoàn thiện (sau 2020) với các mục tiêu chính như: Tập trung xây dựng Cồn Cỏ thành một điểm du lịch, trước hết và chủ yếu là du lịch sinh thái biển - đảo, du lịch nghỉ dưỡng chất lượng cao. Xuất phát từ những đặc điểm và tiềm năng hướng phát triển du lịch Cồn Cỏ mang sắc thái riêng, tạo ra sản phẩm du lịch phong phú đa dạng, tập trung vào các loại hình nổi bật sau: Du lịch tắm, nghỉ dưỡng biển gắn với các hoạt động thể thao dưới nước (bơi lặn, chèo thuyền)...; du lịch ẩm thực thưởng thức các đặc sản biển miền Trung: tôm, cua, ghẹ, cá, mực…; du lịch sinh thái (tham quan du ngoạn quanh đảo, dạo đường mòn trong vùng, nghiên cứu về các giá trị tự nhiên) gắn với du lịch tuần trăng mật, câu cá, câu mực... ; du lịch thể thao biển, nghiên cứu hải dương học, lặn biển, đi thuyền đáy kính xem san hô, du lịch hội nghị, vui chơi có thưởng… nhằm tăng khả năng khai thác số lượng khách lớn, có khả năng chi trả cao, tăng thời hạn lưu trú của du khách; du lịch lịch sử, giáo dục truyền thống, thăm các di tích lịch sử, các địa danh nổi tiếng trong kháng chiến chống Mỹ. Ngoài ra, mục tiêu phát triển du lịch đảo Cồn Cỏ còn hướng đến kết hợp với các điểm du lịch trên địa bàn tỉnh và trong khu vực để tạo thành sản phẩm du lịch liên hoàn. Theo đó, huyện cũng đã tính đến phát triển các dịch vụ, các ngành nghề bổ trợ cho du lịch như: Ăn uống, giải khát, hàng lưu niệm, nuôi trồng và khai thác thuỷ hải sản… với các sản phẩm được cung cấp trực tiếp từ người dân trên đảo. Để từng bước thúc đẩy phát triển du lịch, thời gian qua huyện đảo Cồn Cỏ đã tập trung nguồn lực xây dựng cơ sở hạ tầng, vật chất kỹ thuật như hoàn thành các tuyến đường dân sinh; các tuyến đường giao thông chủ đạo như tuyến đường chạy quanh đảo dài 5 km, tuyến T2, N5, T1B trong khu trung tâm hành chính. Xây dựng 1 trạm cấp điện tập trung bằng động cơ diezel có tổng công suất 132 KVA-0,4 KV với 2 máy công suất 66 KVA. Đã hoàn thành xây dựng và đưa vào sử dụng hệ thống thu gom nước tập trung. Hệ thống thông tin liên lạc đã được đầu tư cơ bản. Với những điều kiện trên, đảo Cồn Cỏ đã bước đầu thu hút được khách đến tham quan. Tính từ năm 2011 đến 2014 đã có trên 6.500 lượt khách đến thăm đảo, tuy nhiên lượng khách du lịch vẫn còn chiếm tỷ lệ thấp, chủ yếu được tổ chức tự phát . Bên cạnh những điều kiện thuận lợi sẵn có, đảo Cồn Cỏ cũng còn nhiều khó khăn, thách thức trong việc thúc đẩy nhanh phát triển du lịch. Trong số nhiều khó khăn thì có 3 khó khăn cơ bản nhất cần được quan tâm, giải quyết trước mắt. Đó là cần đầu tư xây dựng hệ thống điện lưới ổn định; nâng cấp, đầu tư mới các phương tiện vận tại hiện đại hơn; đẩy mạnh đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu phục vụ hoạt động du lịch. Đây là các yếu tố quan trọng, tiên quyết để đẩy nhanh hơn nữa việc hiện thực hóa biến Cồn Cỏ thành đảo du lịch trong thời gian tới. Ngoài ra, yếu tố quan trọng nữa là huyện đảo Cồn Cỏ cần được tạo điều kiện thuận lợi về một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm tạo hành lang pháp lý và tiền đề cho phát triển du lịch. Cần làm tốt công tác quảng bá, xúc tiến đầu tư để từng bước hình thành và phát triển dịch vụ, du lịch huyện đảo. Phối hợp với cấp có thẩm quyền xây dựng quy chế đầu tư, quản lý và đón khách du lịch đến tham quan đảo Cồn Cỏ. Nếu được giải quyết sớm những vấn đề đặt ra trên thì tin rằng, du lịch đảo Cồn Cỏ sẽ sớm gặt hái được thành công. Bài, ảnh: ĐỨC VIỆT