Chung tay bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng

(QT) - Việt Nam là một trong những nước có tỉ lệ người dân sử dụng internet cao nhất, chiếm hơn 50% dân số, trong đó lứa tuổi sử dụng internet nhiều nhất là thanh, thiếu niên. Việc học tập, vui chơi giải trí trên mạng đang trở nên phổ biến, thế giới trên mạng cung cấp nhiều thông tin lý thú, bổ ích, là sự kết nối không giới hạn của những con người ở nhiều quốc gia, dân tộc. Nhưng môi trường mạng tồn tại nhiều nguy cơ đối với trẻ em, trong lúc hiện nay cả nhà trường, gia đình và bản thân các em đều lúng túng, chưa biết kỹ năng tự bảo vệ trên môi trường mạng. Trước những đòi hỏi cấp bách đó, mới đây ngày 9/5/2017 Chính phủ ban hành Nghị định 56 quy định chi tiết một số điều của Luật Trẻ em, trong đó Chương IV nêu rõ trách nhiệm bảo vệ trẻ em trong môi trường mạng.

Trẻ em tiếp cận với Internet rất sớm. Ảnh: Internet

Để bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng vấn đề quan trọng là tăng cường tuyên truyền, giáo dục cho các bậc phụ huynh, trẻ em và người giáo dục, chăm sóc trẻ em cùng các đơn vị có liên quan thấy rõ những lợi ích cũng như tác động tiêu cực của môi trường mạng. Cha mẹ, giáo viên, người chăm sóc trẻ em có trách nhiệm giáo dục kiến thức, hướng dẫn an toàn cho trẻ khi tham gia môi trường trên mạng. Bản thân các em cũng có trách nhiệm trong việc học tập, rèn luyện kỹ năng tự bảo vệ mình khi tham gia môi trường mạng. Cần thấy rõ các loại tội phạm truyền thống đang có xu hướng chuyển sang hoạt động công nghệ cao trên mạng. Chúng sử dụng mạng xã hội, diễn đàn internet, nhắn tin trực tuyến để phạm tội ngày càng tinh vi. Với cách này, tội phạm không cần lộ diện, không tốn nhiều công sức mà vẫn đạt được mục đích. Nhiều trẻ em gái vì tin tưởng, ngây thơ theo lời dụ dỗ của những người mới quen trên mạng mà bị xâm hại tình dục, để lại những hậu quả nặng nề.

Cùng với công tác giáo dục, cần phải có giải pháp ngăn chặn những thông tin không có lợi cho trẻ em. Hướng dẫn cho các em chỉ vào những trang có ích cho việc học tập, tìm hiểu kiến thức hoặc vui chơi giải trí lành mạnh. Hiện nay trên mạng có rất nhiều thông tin, hình ảnh, bên cạnh những cái tốt đẹp vẫn có không ít thông tin, hình ảnh xấu, phản cảm, không phù hợp với tâm lý, lứa tuổi thiếu niên, nhi đồng cần phải tránh. Lứa tuổi của các em luôn tò mò, muốn tìm hiểu, khám phá cái mới nhưng thế giới mạng đầy rẫy những điều thị phi, phản giáo dục vì thế cần được định hướng. Nghị định 56 của Chính phủ cũng quy định doanh nghiệp kinh doanh, cung cấp dịch vụ trên môi trường mạng phải cảnh báo hoặc gỡ bỏ thông tin, dịch vụ gây hại cho trẻ em, thông tin, dịch vụ giả mạo, xuyên tạc, xâm hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của trẻ em. Ngăn chặn những thông tin gây hại cho trẻ em theo quy định của pháp luật.

Thời gian qua nhiều phụ huynh than phiền con em của họ nghiện các trò chơi điện tử trên mạng, ảnh hưởng đến sức khỏe, chểnh mảng việc học tập nhưng chưa có biện pháp để khắc phục. Về vấn đề này, Nghị định 56 của Chính phủ có quy định: “Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trò chơi điện tử trên môi trường mạng phải có công cụ kiểm soát thời gian, bảo vệ trẻ em khỏi tình trạng lạm dụng, nghiện trò chơi điện tử”; “Tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân hoạt động cung cấp dịch vụ trên môi trường mạng phải xây dựng hoặc sử dụng, phổ biến phần mềm, các công cụ bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng”; ngăn chặn thông tin độc hại, hình ảnh khiêu dâm...

Để bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng một vấn đề quan trọng nữa là cha mẹ, người thân nên hạn chế việc đưa hình ảnh, thông tin riêng tư, bí mật cá nhân, tình trạng sức khỏe, tài sản, nơi ở, quê quán, trường lớp của các em lên mạng. Nhiều đối tượng sử dụng các trang mạng để làm quen, lôi kéo, dụ dỗ hoặc ép buộc trẻ em tham gia vào hoạt động vi phạm pháp luật như mại dâm, sử dụng, mua bán chất ma túy, trộm cắp hoặc ép buộc trẻ để thực hiện hành vi xâm hại. Một số phụ huynh thường xuyên đăng tải hình ảnh con cái lên mạng xã hội mà không lường được con em mình có thể trở thành mục tiêu của loại tội phạm này.

Thời gian qua trên mạng xã hội Facebook xuất hiện thông điệp cảnh báo cần được phụ huynh tham khảo: “Đừng đăng bất cứ điều gì về con bạn lên Facebook vì rất có thể bạn không chỉ cung cấp hình ảnh con bạn cho một kẻ buôn bán trẻ em mà bạn còn đưa cho hắn tên và vị trí chính xác nơi con bạn đang học”. Theo lời cảnh báo này, kẻ xấu đã lần ra dấu vết của một bé gái chỉ từ việc kết bạn trên Facebook với mẹ của bé. Trong ngày đầu tiên đi học, khi người mẹ chụp ảnh con gái và đăng lên Facebook. Bức ảnh sau đó đã bị kẻ xấu lưu vào điện thoại và gửi đến 60 người đàn ông trưởng thành khác trên toàn thế giới. Các phương tiện thông tin đại chúng, các trang mạng xã hội và những người có quan hệ gần gũi với trẻ em, khi đưa hình ảnh của trẻ lên mạng phải xin phép cha mẹ các cháu nếu đồng ý mới đưa lên. Trường hợp tùy tiện đưa hình ảnh có thể bị xử phạt theo quy định của pháp luật. Việc đưa hình ảnh các em bị xâm hại tình dục, bị bắt cóc hoặc tảo hôn, đánh nhau… lên báo chí hoặc các trang mạng chỉ gây tò mò mà không có tác dụng giáo dục, có thể ảnh hưởng xấu đến đời tư của các em sau này vì thế cần loại bỏ, chỉ nên sử dụng hình ảnh minh họa.

Ở một khía cạnh khác, một số học sinh ở Quảng Trị nghiện chơi game, lập tài khoản ảo, làm quen qua Facebook, đặt vấn đề mượn tiền, nạp card, hoặc trộm tài khoản Facebook rồi giả danh mời nạn nhân hợp tác đầu tư... để chiếm đoạt tiền của người khác lên tới hàng chục, hàng trăm triệu đồng, Tòa án nhân dân tỉnh đã đưa ra xét xử có em bị tù 2 năm, có em bị phạt tù tới 9 năm. Đây là nỗi đau của một số gia đình, vì thế cha mẹ cần cảnh giác khi con cái tham gia môi trường mạng có những biểu hiện bất thường.

Bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng là công việc khó khăn vì thế cần có sự chung tay của toàn xã hội. Gần gũi nhất là cha mẹ, anh em, bạn bè, các thầy cô giáo; các ban ngành, đoàn thể và các chế tài, quy định của pháp luật. Cần thực hiện đồng bộ các giải pháp để hướng tới mục tiêu: Mọi trẻ em phải được hưởng lợi ích từ sử dụng internet mà không có nguy cơ; các hình thức xâm hại trong môi trường mạng đối với trẻ em phải được phát hiện và hỗ trợ phù hợp với chuẩn mực quốc gia và quốc tế.

Phước An