Chỉ nhận thanh toán tiền mặt - coi chừng bị xử lý vì trốn thuế

Từ ngày 1/6, Nghị định số 70 của Chính phủ về việc triển khai áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối dữ liệu với cơ quan thuế đối với hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỉ đồng/năm trở lên có hiệu lực thi hành. Tuy nhiên, trước những yêu cầu mới về quản lý thuế, một số hộ kinh doanh từ chối thanh toán qua tài khoản ngân hàng. Thay vào đó, họ chỉ chấp nhận tiền mặt nhằm tránh phát sinh hóa đơn, tránh bị truy thu thuế dựa trên dữ liệu giao dịch.

Người dân thanh toán hóa đơn mua hàng theo hình thức quét mã QR tại một cơ sở kinh doanh trên địa bàn TP. Đông Hà -Ảnh: H.T

Chị Hoàng Thị Yến Linh, chủ một cửa hàng tạp hóa ở Phường 5, TP. Đông Hà chia sẻ, từ đầu tháng 6 đến nay, nhiều nhà cung cấp, phân phối hàng cho cửa hàng thông báo không nhận thanh toán tiền hàng theo hình thức chuyển khoản nữa mà chỉ nhận thanh toán bằng tiền mặt. Theo lý giải của các nhà cung cấp hàng hóa, việc ngừng nhận thanh toán theo hình thức chuyển khoản là do thay đổi quy định về thuế, các tài khoản cá nhân có tiền chuyển đến và tiền chuyển đi trên 1 tỉ đồng sẽ bị truy thu 1,5%.

“Tôi nghĩ việc chỉ nhận tiền mặt khiến nhà phân phối tự thu hẹp tệp khách hàng. Trong khi người tiêu dùng ngày càng ưu tiên thanh toán không tiền mặt vì sự nhanh chóng, tiện lợi và an toàn, thì bắt họ trả tiền mặt là một rào cản. Nhiều người sẽ chọn mua hàng ở chỗ khác vì cảm thấy bất tiện”, chị Linh nói.

Đối với hoạt động kinh doanh online, nhiều người cũng thay đổi cách nhận tiền, như: thay đổi tài khoản, không nhận đơn thu COD... Một số đơn vị kinh doanh chấp nhận chuyển khoản nhưng thông báo cộng thêm phí thuế hoặc giữ nguyên giá nếu khách trả tiền mặt. Được biết, hiện nay, hộ kinh doanh phần lớn đăng ký thuế theo phương pháp khoán.

Cá nhân, hộ kinh doanh có doanh thu từ 100 triệu đồng mỗi năm trở lên (từ năm 2026 là trên 200 triệu đồng/năm), bắt buộc phải đóng các loại thuế, phí, bao gồm: Lệ phí môn bài, thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân. Với việc quản lý chặt chẽ về hóa đơn, chứng từ điện tử, hộ kinh doanh lo ngại sẽ phải đóng thuế cao. Đồng thời thực tế cũng lúng túng chưa biết phải kê khai doanh thu, xuất hóa đơn, báo cáo thuế như thế nào nên đột ngột dừng nhận chuyển khoản để tránh bị phạt.

Theo tìm hiểu, hiện nay, tại Quảng Trị, số hộ kinh doanh “né thuế” chỉ là một vài trường hợp cá biệt, không phải hiện tượng rộng khắp bởi phần lớn các hộ kinh doanh trên địa bàn tỉnh vẫn chấp hành tốt quy định, pháp luật thuế.

Anh Hồ Thành Đ., chủ một cửa hàng bán lẻ các thiết bị điện tử tại đường Hùng Vương, TP. Đông Hà, chia sẻ: “Cửa hàng tôi vẫn thanh toán chuyển khoản bình thường. Bởi vì khi nhập hàng, tôi đã có hóa đơn đầu vào rõ ràng, khách hàng mua bán bất kỳ món hàng nào đều được tôi nhập vào phần mềm kế toán trên máy tính. Vì thế, khách hàng thanh toán bằng chuyển khoản hay tiền mặt không ảnh hưởng đến việc kê khai thuế của tôi”.

Theo quy định của pháp luật thuế hiện hành, doanh thu tính thuế giá trị gia tăng đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh là doanh thu bao gồm thuế (trường hợp thuộc diện chịu thuế) của toàn bộ tiền bán hàng, cung ứng dịch vụ mà hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được hưởng không phân biệt đã thu được tiền hay chưa thu được tiền.

Do vậy, việc chỉ nhận thanh toán bằng tiền mặt hoặc ghi nội dung chuyển khoản mập mờ để cơ quan chức năng gặp khó khăn khi xác định doanh thu không làm giảm nghĩa vụ thuế, mà ngược lại có thể trở thành dấu hiệu nghi ngờ cho hành vi che giấu doanh thu.

Mặt khác, việc cố tình che giấu doanh thu bằng hình thức thanh toán không minh bạch sẽ không làm giảm nghĩa vụ thuế mà khiến cơ sở kinh doanh đứng trước nguy cơ bị xử lý ấn định thuế, truy thu, xử phạt hành chính, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự nếu có dấu hiệu trốn thuế.

Theo thống kê, từ năm 2023 đến nay, trên địa bàn tỉnh có 451 hộ, cá nhân kinh doanh đã đăng ký và sử dụng thành công hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Riêng từ đầu năm 2025 đến nay, các đội thuế liên huyện đã hoàn thành công tác rà soát, xác định các hộ, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương thức khoán thuế thuộc trường hợp bắt buộc phải thực hiện hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền từ ngày 1/6/2025 để tiến hành cài đặt và hướng dẫn sử dụng. Tính đến ngày 31/5/2025, các đội thuế liên huyện đã hoàn thành hỗ trợ 100% đối tượng áp dụng theo quy định tại Nghị định số 70/2025/NĐ-CP.

Đội trưởng Đội Thuế liên huyện Đông Hà - Cam Lộ Nguyễn Văn Thảo cho rằng: “Các hộ, cá nhân kinh doanh cần hiểu đúng chính sách và thực hiện các quy định một cách chính xác, trung thực, đầy đủ và nộp hồ sơ thuế đúng hạn; chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực, đầy đủ của hồ sơ thuế theo quy định. Qua đó, góp phần tạo thị trường cạnh tranh lành mạnh, bền vững bảo vệ cả người bán và người mua một cách công bằng, văn minh, không có “đất sống” cho các hành vi gian lận thương mại”.

Cũng theo ông Thảo, thời gian tới, cán bộ, công chức của các đội thuế sẽ tiếp tục rà soát đối tượng, cập nhật, phân loại đầy đủ hộ, cá nhân kinh doanh thuộc diện áp dụng Nghị định số 70. Đồng thời đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, thành lập các tổ công tác lưu động hỗ trợ hộ kinh doanh đăng ký tài khoản, cài đặt ứng dụng nộp thuế điện tử TaxMobile...

Kết nối chặt chẽ với ngân hàng, UBND xã, phường để triển khai đồng bộ, theo dõi, đôn đốc tiến độ triển khai tại cơ sở, đặc biệt sẽ giám sát chặt chẽ tiến độ, hỗ trợ kịp thời, điều chỉnh phù hợp để đảm bảo 100% hộ kinh doanh, cá nhân thuộc diện đăng ký và thực hiện hiệu quả.

Thu Hạ