Cần tiếp tục nâng cao nhận thức của người dân về phòng, chống tác hại thuốc lá

Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, hút thuốc lá gây ra những tác hại khôn lường đến sức khỏe, tạo gánh nặng lên kinh tế cho gia đình và xã hội. Do đó, việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức về phòng, chống tác hại của thuốc lá (PCTHCTL) để bảo vệ sức khỏe cho bản thân mỗi người dân và cộng đồng là rất cần thiết.

Tập huấn về phòng, chống tác hại của thuốc lá cho hội viên nông dân - Ảnh: T.L

Ông Nguyễn Thái Sơn, thị xã Quảng Trị có thâm niên hút thuốc lá trên 10 năm nay. Chia sẻ với chúng tôi, ông Sơn cho biết: “Hút thuốc lá đã trở thành một thói không thể thiếu trong cuộc sống hằng ngày của tôi. Vẫn biết hút thuốc lá trong thời gian dài sẽ đem lại nhiều bất lợi cho sức khỏe nhưng tôi chưa cai thuốc thành công?!”.

Ngoài ảnh hưởng đến sức khỏe của bản thân, chính khói thuốc lá do ông nhả ra cũng gây tác hại đối với sức khỏe những người xung quanh, điều này ông biết không? - Chúng tôi thắc mắc.

Ông Sơn chia sẻ: “Qua các phương tiện thông tin đại chúng, internet, tôi cũng hiểu phần nào những THCTL cũng như tác hại khói thuốc với mọi người xung quanh. Bản thân tôi do hút thuốc lâu năm, khó từ bỏ, trong nhà có các cháu nhỏ nên tôi thường ra sân hoặc đi làm tôi hút thuốc”.

Hút thuốc lá từ lâu đã trở thành thói quen khó từ bỏ của không ít người trong xã hội, nhất là những người cao tuổi. Tuy nhiên, với những tác hại mà thuốc lá gây ra đối với sức khỏe cộng đồng thì việc từ bỏ thói quen này là việc làm hết sức cần thiết.

Thông tin từ Quỹ PCTHCTL cho biết, hút thuốc lá là nguyên nhân dẫn tới 8 triệu ca tử vong mỗi năm trên thế giới (trong đó có khoảng 1 triệu ca tử vong do hút thuốc thụ động). Trong khói thuốc lá chứa 7.000 hợp chất độc hại, 69 hợp chất gây ung thư. Với chất nicotine trong thuốc lá sẽ gây nghiện, ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ.

Khói thuốc gây nên những tác động nghiêm trọng tới trẻ trong suốt giai đoạn từ khi thụ thai, thơ ấu và thanh thiếu niên. Đặc biệt, với trẻ em và thanh niên, nếu sử dụng thuốc lá sớm sẽ gây nghiện sớm, khó cai hơn, làm ảnh hưởng sớm đến sức khỏe, sự phát triển não bộ, ảnh hưởng đến khả năng học tập, lao động và chất lượng giống nòi.

Phụ nữ có thai hút thuốc lá hoặc hít phải khói thuốc dẫn đến nhiều nguy cơ như: sảy thai, giảm 20-30% cân nặng của trẻ khi sinh hoặc gây sinh non.

Theo thống kê của Quỹ PCTHCTL, hiện nay tỉ lệ sử dụng thuốc lá ở người trên 15 tuổi đã giảm từ 22,5% năm 2015, xuống 21,7% năm 2020, trong đó nam giới giảm từ 45,3% năm 2015, xuống 42,3% năm 2020.

Trong lứa tuổi học sinh từ 13-15 tuổi, tỉ lệ sử dụng thuốc lá có giảm từ 3,5% năm 2014, xuống 2,7% năm 2022, trong đó nam giới giảm từ 6,3%, xuống 4%, nữ giới tăng nhẹ từ 0,1% năm 2015, lên 0,2% năm 2020.

Cùng với đó, tỉ lệ tiếp xúc thụ động với khói thuốc lá (hút thuốc lá thụ động) tại các địa điểm công cộng cũng giảm đáng kể như: tại nơi làm việc giảm từ 42,6%, xuống 30,9%; tại nhà giảm từ 59,9%, xuống 56%; tại nhà hàng giảm từ 80,7%, xuống 78,1%; tại quán bar/cà phê/trà giảm từ 89,1%, xuống 86,2%.

Tuy nhiên, theo đánh giá của nhiều tổ chức trên thế giới, Việt Nam vẫn là một trong 15 nước có số lượng nam giới trưởng thành hút thuốc lá nhiều nhất trên thế giới và mức giảm vẫn chưa đạt được mục tiêu đề ra trong Chiến lược PCTHCTL đến năm 2020.

Một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn tới việc tỉ lệ hút thuốc lá ở Việt Nam còn cao và giảm chậm là do thuế thuốc lá còn rất thấp. Giá thuốc lá rẻ là nguyên nhân làm tăng khả năng tiếp cận và mua thuốc lá của thanh thiếu niên và người thu nhập thấp.

Cùng với sự phát triển của xã hội, trên thị trường hiện nay ngày càng xuất hiện nhiều các sản phẩm thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Bên cạnh đó, do việc thực thi các quy định pháp luật, xử lý vi phạm còn yếu dẫn đến các hành vi vi phạm liên quan đến bán thuốc lá, quảng cáo hay khuyến mại thuốc lá, hút thuốc lá tại nơi có quy định cấm vẫn còn phổ biến.

Trò chuyện với chúng tôi, ông Sơn chia sẻ thêm: “Giá thuốc lá khá rẻ nên chúng tôi dễ dàng mua những loại thuốc lá bình dân để sử dụng. Bên cạnh đó, mặc dù tôi cũng nghe nhiều về thực hiện Luật PCTHCTL, tuy nhiên, các chế tài xử phạt đối với người hút thuốc lá chưa triển khai nên chúng tôi chủ quan, còn tự do hút thuốc lá”.

Từ thực tế đó cho thấy, việc thực hiện nghiêm Luật PCTHCTL là rất cần thiết, nhất là đối với trẻ em và thanh thiếu niên. Các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác nắm bắt, quản lý, xử lý các vi phạm liên quan. Có chế tài xử lý nghiêm những cơ sở kinh doanh quảng cáo, khuyến mại, tiếp thị thuốc lá trực tiếp tới người tiêu dùng với mọi hình thức.

Để tăng cường thực thi Luật PCTHCTL, nâng cao nhận thức của cộng đồng về THCTL, lợi ích của môi trường không khói thuốc lá, các cấp, ngành, đoàn thể và địa phương cần tiếp tục phối hợp với ngành y tế, đẩy mạnh tuyên truyền Luật PCTHCTL.

Vận động cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, đoàn viên, thanh niên ký cam kết không hút thuốc lá.

Những người đang hút thuốc hãy suy nghĩ bỏ thuốc vì trách nhiệm với gia đình và cộng đồng, từ đó góp phần vào việc xây dựng môi trường trong lành không khói thuốc nhằm bảo đảm sức khỏe cho bản thân, gia đình và cộng đồng.

T.L