
{title}
{publish}
{head}
(QT) - Bao đời nay, đồng bào Pa Kô ở đại ngàn Trường Sơn luôn sống hòa mình vào thiên nhiên. Chính vì vậy, họ có nhiều phong tục văn hóa đặc sắc, trong đó có ẩm thực. Bên cạnh những món ăn truyền thống thì món cá nướng gói (kăn chék) mang nhiều ý nghĩa trong cuộc sống đời thường của người Pa Kô.
![]() |
Thưởng thức kăn chék bên bờ suối |
Sau những giờ lao động vất vả, đồng bào Pa Kô thường xuống sông, suối bắt tôm, cá về chế biến các món ăn ngon và sinh hoạt văn hóa văn nghệ. Món cá nướng gói được chế biến từ những loại cá nhỏ sinh sống ở môi trường tự nhiên. Trong đó, cá bống được ưu tiên lựa chọn để làm món này. Theo Giả Thư (76 tuổi) ở thôn Vực Leng, xã Tà Rụt - là người nắm được bí quyết chế biến cá nướng gói do người xưa truyền - để có được món cá nướng gói đúng vị của nó, cần chuẩn bị nguyên liệu là cá bống (có thể dùng thêm một số loại cá khác), lá chuối và gia vị như: gừng, kiệu, sả, ớt xanh, ớt đỏ, muối, bột ngọt. Rửa sạch cá để sau đó bỏ tất cả gia vị vào cá trộn đều chừng 5 - 7 phút. Lá chuối được rửa sạch, hơ qua lửa cho lá dẻo lại để dễ gói cá. Xếp lá chuối theo hình chữ thập, nhiều lớp lá sẽ tốt, giúp cho cá nướng gói thấm vị hơn khi nướng, sau đó, gói cá thật chặt. Nướng cá nướng gói trên than sau khi đã đốt củi, không nướng bằng lửa ngọn vì sẽ nhanh làm cháy lá chuối và cá không chín đều. Trong quá trình nướng cần khơi cho than đỏ đủ nóng duy trì trong vòng hơn 30 phút (tùy theo lượng cá gói nướng). Để mong có được kết quả món ăn như ý, ngày xưa khi vừa đưa cá vào than nướng, đồng bào Pa Kô thường cử một người phụ nữ lớn tuổi, nắm được bí quyết làm cá nướng gói đọc câu thần chú ngắn “Kư đôông ula ipe cha chắq” (Đi đâu cũng có tình thương yêu, tình đoàn kết). Khi cá có mùi thơm đặc trưng của cá, gừng, kiệu, sả, ớt hòa quyện thì hoàn tất khâu nướng. Món cá nướng gói khi ăn có vị thơm, ngọt bùi tổng hợp gồm: vị ngọt của cá sông, suối, vị cay của ớt, gừng, vị cay và đắng nhẹ của kiệu. Khi ăn, cá nướng gói thường đi kèm với cơm nếp và rượu được chế biến từ men lá. “Chúng tôi thường hướng dẫn lại cho các cháu gái trong bản cách làm món cá nướng gói cũng như ý nghĩa của món ăn để giữ gìn bản sắc văn hóa ẩm thực dân tộc mình, trở thành những phụ nữ đảm đang, giữ “lửa” ấm gia đình, nhất là trong khâu chế biến thức ăn”, Giả Thư chia sẻ.
Truyền thuyết kể rằng, món cá nướng gói có nguồn gốc từ lâu đời khi đồng bào Pa Kô lập làng đầu tiên, sống tách riêng với người Tà Ôi ở huyện Ta Ôi nước bạn Lào. Món này do bà Kăn Chék, một người phụ nữ độc thân và là thầy mo có uy tín sáng tạo nên. Bà dựa vào truyền thuyết Muun Ta Man - một loài ong tò vò chăm chỉ xây tổ bằng đất ở trong nhà gần gũi với người. Hằng ngày, Muun Ta Man bắt các loại côn trùng nhỏ tha vào tổ và ru chúng liên tục trong suốt quá trình, chu kì biến dạng, biến thể từ các côn trùng thành con ong. Mỗi lần nhìn thấy Muun Ta Man, bà Kăn Chék nghĩ rằng, bà không chồng, không con cũng không sao nếu bà sống tốt với mọi người thì ai cũng là con cháu của mình như Muun Ta Man vậy. Về già, bà không còn sức đào bới, hái lượm để tìm kiếm cái ăn hằng ngày nên thường xuống sông, suối gần nhà để xúc các loại cá nhỏ về ăn. Dần dần, bà nghĩ cần phải nghĩ ra một món ăn để lưu truyền cho đời sau. Đó chính là món ăn mang tên kăn chék được con cháu của người Pa Kô gìn giữ và phát huy đến hôm nay. Nghệ nhân ưu tú, cán bộ văn hóa xã Tà Rụt Kray Sức cho biết: “Cá nướng gói là món ăn truyền thống của đồng bào Pa Kô. Việc gói cá trộn đều với các gia vị vào trong lá chuối, phía trên cùng túm gọn, cột bằng dây thân cây chuối tượng trưng cho tình cảm mật thiết, tấm lòng chịu thương, chịu khó, tỏ lòng biết ơn với bà Kăn Chék, người có công sáng tạo ra món ăn ý nghĩa này. Cá nướng gói còn là sự kết tinh của tình đoàn kết, mối quan hệ chặt chẽ giữa nội, ngoại, các làng anh em gần xa. Do đó, trải qua bao biến thiên của lịch sử, đến nay mỗi dịp lễ, ngày hội hằng năm của đồng bào Pa Kô, nhà nữ thường đi nhà nam bằng cá nướng gói hoặc tiếp khách quý nhất mới mời món ngon này. Hiện có những thôn, bản của người Pa Kô vẫn còn dùng món cá nướng gói để cúng thần bà, thần bổn mạng của phụ nữ”.
Thưởng thức cá nướng gói với khung cảnh hữu tình, xung quanh là núi rừng xanh thẳm, đâu đây mái nhà sàn nhấp nhô, tiếng nước sông, suối trong lành chảy róc rách, cùng hòa mình vào những điệu nhạc dân ca Pa Kô… khách được mời món ngon sẽ lưu luyến mãi không rời.
Kô Kăn Sương
Người Pa Kô ở miền Tây Quảng Trị có rất nhiều món ăn truyền thống mang hương vị đặc trưng thể hiện sự gắn kết giữa con người với thiên nhiên. Trong đó, Târ lốq ...
Khi còn thơ bé, tôi đã biết đến món Đổi A-lỗq (cơm nếp ống tre) của người Pa Kô qua những lần được bố đưa về thăm quê nội ở thôn A Liêng, xã Tà Rụt, huyện ...
Aar veh cân đưh là món cháo đặc sản được lưu giữ qua nhiều đời của người Pa Kô. Đây là món ăn thường được nấu chủ yếu vào các dịp lễ, tết hay những lúc nhà có ...
Quãng thời gian từ tháng 2 - 3 âm lịch hằng năm là mùa ngư dân vùng bãi ngang giong thuyền vượt sóng ra biển đánh bắt cá trích. Và, trong ký ức của con dân ...
Đời sống tâm linh của người Vân Kiều và Pa Kô ở Quảng Trị rất phong phú và có nhiều nét đặc trưng. Qua thời gian các dân tộc thiểu số biết chọn lọc, bài trừ ...
Người Pa Kô ở miền Tây Quảng Trị có nhiều lễ hội, lễ tục rất độc đáo, trong đó có lễ tục tạ ơn thần núi hay còn gọi là nối dây ân linh thần núi.
Những món ngon ngày Tết là một phần không thể thiếu trong khung cảnh sum họp của nhiều gia đình. Bên cạnh yếu tố tâm linh thể hiện ở sự hiện diện đủ màu sắc ...
Những ngày này, khi mùa xuân đang về, đồng bào Vân Kiều, Pa Kô đang hối hả hoàn thành nốt những công việc còn lại của năm cũ để đón một cái Tết thật ấm áp, vui ...
QTO - Mỗi năm, khi những cơn gió nồm nam bắt đầu thổi rì rào trên mặt biển, làng chài quê tôi lại rộn ràng bước vào mùa cá cơm. Người ta bảo, chỉ cần nghe...
Mới đây, Liên đoàn bóng đá châu Á (AFC) đã thông báo thời điểm diễn ra lễ bốc thăm cho vòng loại Cúp C1 nữ châu Á 2025/2026. Được biết, buổi lễ được diễn ra lúc 15h00 (giờ địa...
(QT) - Nhân kỷ niệm 60 năm Ngày truyền thống Bộ đội Biên phòng 3/3 (1959-2019), 30 năm Ngày Biên phòng toàn dân 3/3 (1989-2019), hôm nay 20.2.2019, huyện Vĩnh Linh tổ chức...
QĐND Online - Ở lượt trận thứ hai bảng A giải U22 Đông Nam Á 2019, chiến thắng 4-0 trước U22 Đông Timor giúp đội tuyển U22 Việt Nam chắc chắn giành quyền lọt vào bán kết. Thầy...
(QT) – Hôm nay 19.2.2019 (nhằm ngày 15/1 âm lịch) làng Trung An và làng Thâm Khê, xã Hải Khê, huyện Hải Lăng tổ chức lễ cầu mùa và hội vật truyền thống đầu năm Kỷ Hợi 2019. Đây...
(QT) - UBND TP.Hà Nội phối hợp với Tổng Công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines) vừa tổ chức Lễ hội Bơi chải thuyền rồng Hà Nội mở rộng năm 2019 tại Hồ Tây. Quảng Trị là...
(Infonet) - Đã không có một trận đấu đơn giản cho U22 Việt Nam trong ngày ra quân tại giải U22 ĐNÁ 2019 và phải nhờ đến hai cầu thủ vào sân từ ghế dự bị, đội mới có được chiến...
(QT) – Sáng nay 17.2.2019, tại Đồn Biên phòng Cửa khẩu cảng Cửa Việt (huyện Gio Linh) đã diễn ra giải đấu giao hữu bóng chuyền nam nhân dịp chào mừng 60 năm Ngày truyền thống...