Báo động tình trạng tội phạm và vi phạm pháp luật ở lứa tuổi chưa thành niên

Cùng với sự phát triển kinh tế, xã hội, tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật trên địa bàn huyện Hải Lăng nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp, đặc biệt là sự vi phạm pháp luật ở lứa tuổi chưa thành niên đáng báo động. Thực trạng này cần sự vào cuộc của các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể và toàn xã hội để ngăn chặn, quản lý, giáo dục đối tượng chưa thành niên vi phạm pháp luật.

Công an huyện Hải Lăng tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật trong lứa tuổi học sinh -Ảnh: D.T

Theo thống kê của Công an huyện Hải Lăng, từ năm 2023 đến tháng 10 năm 2024, trên địa bàn huyện xảy ra 9 vụ/16 đối tượng là người chưa thành niên phạm tội. Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện đã khởi tố 9 vụ/12 bị can để điều tra, trong đó có 5 bị can phạm tội rất nghiêm trọng, 1 bị can phạm tội đặc biệt nghiêm trọng. Ngoài ra, công an huyện đã phát hiện, xử lý hành chính 10 đối tượng thực hiện hành vi trộm cắp, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, 4 đối tượng sử dụng trái phép chất ma túy.

Số đối tượng này chủ yếu là nhóm tội phạm xâm phạm sở hữu (5 vụ, chiếm 55,6%), cố ý gây thương tích (2 vụ, chiếm 22,2%) và xâm hại tình dục (2 vụ, chiếm 22,2%). Độ tuổi thực hiện hành vi phạm tội chủ yếu ở nhóm tuổi từ 16 đến dưới 18 (13 đối tượng, chiếm 81,3%). Có 1 đối tượng thực hiện hành vi phạm tội đã có tiền án.

Bên cạnh đó, tình trạng người chưa thành niên vi phạm Luật Trật tự giao thông đường bộ cũng có chiều hướng gia tăng. Trong đó có 3 vụ do người chưa thành niên điều khiển phương tiện gây tai nạn giao thông làm 2 người chết, 3 người bị thương; 170 trường hợp vi phạm quy định khi tham gia giao thông đường bộ, chủ yếu là không đội mũ bảo hiểm, điều khiển phương tiện chưa đủ tuổi quy định...

Người chưa thành niên phạm tội xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Đây là độ tuổi cần được giáo dục về nhận thức, ý thức, trong đó có ý thức chấp hành pháp luật.

Giai đoạn này trẻ phát triển nhanh về thể chất nhưng tâm sinh lý có nhiều bất ổn, thiếu kỹ năng kiểm soát cảm xúc dẫn đến thực hiện những hành vi có tính chất bột phát, dễ bị kích động, thiếu sự điều khiển của lý trí, không quan tâm và không nhận thức trước được hậu quả pháp lý mà mình phải đối diện.

Điển hình như vụ “Cố ý gây thương tích” xảy ra tại khu vực cầu Nhùng, thuộc thôn Thượng Xá, xã Hải Thượng, huyện Hải Lăng vào ngày 1/6/2024. Chỉ vì mâu thuẫn cá nhân, V.L. (sinh năm 2007), trú tại thôn Thượng Xá đã có hành vi dùng dao đâm vào người N.T. (trú tại thôn Mai Đàn, xã Hải Lâm, huyện Hải Lăng) khiến T. bị thương phải đưa đi cấp cứu tại bệnh viện.

Quá trình điều tra các vụ án do người chưa thành niên phạm tội cho thấy số đối tượng lêu lỏng, nghỉ học chiếm tỉ lệ cao. Những đối tượng này không được giáo dục hằng ngày trong nhà trường nên chưa nhận thức được hoặc nhận thức không đầy đủ về mức độ, tính chất nguy hiểm của hành vi vi phạm pháp luật.

Như vụ “Hiếp dâm” xảy ra vào ngày 3/10/2023 tại xã Hải Trường, huyện Hải Lăng. Đối tượng L.T.V. (sinh năm 2009), trú tại thôn Mỵ Trường, xã Hải Trường, có bố mất sớm, mẹ bỏ đi, đối tượng ở với bà nội, chỉ học đến lớp 4 rồi nghỉ.

Do tiếp xúc với môi trường không lành mạnh trên không gian mạng dẫn đến thực hiện hành vi phạm tội. Số đối tượng còn lại mặc dù đang ngồi trên ghế nhà trường nhưng thuộc trường hợp cá biệt, thiếu sự quản lý, giáo dục từ nhà trường và gia đình, chịu ảnh hưởng của môi trường bạo lực, không lành mạnh trên mạng xã hội.

Với vai trò cơ quan thường trực Ban chỉ đạo phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội và xây dựng phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc huyện (138&1523), Công an huyện Hải Lăng đã nỗ lực trong tham mưu UBND huyện, Ban chỉ đạo 138&1523 huyện chỉ đạo triển khai các biện pháp phòng chống tội phạm và vi phạm pháp luật đối với nhóm đối tượng thanh thiếu niên. Trong đó tập trung vào các đối tượng chậm tiến, nghỉ học, có tiền án, tiền sự.

Đẩy mạnh đổi mới nội dung, phương pháp tuyên truyền, giáo dục pháp luật, chú trọng nhóm đối tượng dễ bị tác động bởi môi trường bạo lực, thiếu lành mạnh, những đối tượng có hoàn cảnh éo le, yếu thế trong xã hội, dễ bị xâm phạm và dễ phát sinh nguyên nhân, điều kiện phạm tội nhằm nâng cao ý thức cảnh giác trước âm mưu, thủ đoạn phạm tội, vi phạm pháp luật và kỹ năng phòng, tránh các tệ nạn xã hội như cờ bạc, ma tuý.

Lực lượng công an xã xây dựng và củng cố hoạt động của 30 mô hình phòng, chống tội phạm trong thanh thiếu niên, tập trung ở các cơ sở giáo dục và tổ chức cơ sở đoàn. Đồng thời tăng cường công tác quản lý, áp dụng biện pháp hành chính đưa vào cơ sở giáo dưỡng, giáo dục tại xã, thị trấn đối với đối tượng chưa thành niên có dấu hiệu vi phạm pháp luật.

Các vụ án liên quan đến người chưa thành niên phạm tội trên địa bàn huyện Hải Lăng đều có đặc điểm chung là thiếu hiểu biết pháp luật, vì vậy, bên cạnh sự vào cuộc tích cực của lực lượng công an, rất sự phối hợp của các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể trong việc đẩy mạnh các hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong lứa tuổi thanh thiếu niên.

Đặc biệt, các trường học cần đẩy mạnh sinh hoạt chuyên đề, xây dựng kỹ năng giải quyết tình huống phức tạp, sử dụng mạng xã hội an toàn, lành mạnh; phối hợp chặt chẽ với gia đình trong giám sát, giáo dục con em để kịp thời phát hiện, ngăn chặn các điều kiện, khả năng phạm tội, vi phạm pháp luật trong lứa tuổi chưa thành niên.

Diệu Thúy