Bản Chùa “nói không” với tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống

Thôn Bản Chùa, xã Cam Tuyền, huyện Cam Lộ là nơi sinh sống lâu đời của đồng bào dân tộc Vân Kiều. Nơi đây, thiên nhiên đẹp hoang sơ, con người hiền hòa, chất phác, người dân “nói không” với những hủ tục trong hôn nhân. Để có được những kết quả đó là sự nỗ lực không ngừng nghỉ của chính quyền địa phương, các tổ chức đoàn thể cũng như sự tham gia tích cực của người dân, góp phần giữ vững môi trường sống bình yên, lành mạnh, an toàn cho phụ nữ và trẻ em (PN&TE).

Hội LHPN huyện Cam Lộ ra mắt Câu lạc bộ “Thủ lĩnh của sự thay đổi”tại thôn Bản Chùa, xã Cam Tuyền -Ảnh: T.A.M

Là thôn duy nhất trên địa bàn huyện Cam Lộ thực hiện Dự án 8 “Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em”, những năm qua, người dân thôn Bản Chùa luôn nhận được sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp, ngành về thực hiện các chủ trương, chính sách, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, góp phần nâng cao đời sống.

Với sự đồng hành, hỗ trợ của các cấp hội LHPN, từ năm 2022 đến nay, người dân thôn Bản Chùa được tham gia nhiều lớp tập huấn, hội thi như: nâng cao nhận thức về bình đẳng giới (BĐG) và tăng quyền năng cho phụ nữ, cho cán bộ thôn, hộ gia đình; nâng cao nhận thức về giới và BĐG cho trẻ em; kỹ năng tiếp cận thông tin truyền thông; phòng, chống bạo lực gia đình cho cán bộ, hội viên, phụ nữ, hội thi “Tìm hiểu pháp luật về phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống”, đồng thời, tham gia các hội thảo, hội nghị thuộc Dự án 8 do hội LHPN tỉnh, huyện tổ chức.

Hội LHPN huyện Cam Lộ tổ chức hội nghị đối thoại về các chính sách liên quan đến PN&TE để lắng nghe ý kiến của người dân, cũng như tăng cường sự vào cuộc của chính quyền địa phương vào giải quyết các vấn đề cấp thiết cho PN&TE. Nhờ triển khai tích cực các phong trào, các ban, ngành, đoàn thể tại địa phương đã góp phần giúp người dân có thêm nhận thức về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Bên cạnh đó, các mô hình can thiệp cộng đồng được các cấp hội thành lập đã đi vào vận hành nền nếp, bước đầu đem lại những tín hiệu tích cực tại cộng đồng.

Với sự tham gia của 30 thành viên, Câu lạc bộ “Thủ lĩnh của sự thay đổi” thôn Bản Chùa đã tạo ra sân chơi để các em được học hỏi nâng cao kiến thức, kỹ năng tự bảo vệ bản thân. Tham gia vào CLB, nhiều em trở nên tự tin, bản lĩnh để chia sẻ, tiên phong thay đổi nhận thức, xóa bỏ định kiến giới, dần xóa bỏ những thói quen tập tục lạc hậu, có hại trong đồng bào dân tộc.

Thông qua các buổi sinh hoạt, các em đã thẳng thắn trao đổi với nhau nhiều nội dung, lan tỏa truyền tải thông điệp ý nghĩa như: “Em chưa muốn lấy chồng’; “Cơ thể em là của em”... Tại những buổi sinh hoạt của CLB, các em được cấp phát các tài liệu như: sách, truyện truyền thông, thúc đẩy sự tham gia và lên tiếng của trẻ em vào các vấn đề nảy sinh tại địa phương.

Mô hình “Tổ truyền thông tại cộng đồng” có 7 thành viên tham gia, sinh hoạt mỗi tháng một lần, góp phần tuyên truyền và nâng cao nhận thức của người dân về BĐG và chung tay giải quyết các vấn đề cấp thiết đối với PN&TE. Bên cạnh đó, mô hình “Địa chỉ tin cậy cộng đồng” cũng được Hội LHPN huyện đầu tư, mua sắm trang thiết bị, trở thành chỗ dựa tinh thần cũng như kênh tuyên truyền hiệu quả giúp đồng bào DTTS ngày càng thêm văn minh, hiện đại.

Theo báo cáo của Hội LHPN xã Cam Tuyền, trước đây ở thôn Bản Chùa còn có 1 - 2 trường hợp tảo hôn nhưng những năm gần đây, người dân thôn Bản Chùa nói riêng, xã Cam Tuyền nói chung đã tự tin “nói không” với tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Với 101 hộ gồm 389 nhân khẩu, 100% là người đồng bào Vân Kiều, tỉ lệ hộ nghèo cao nhất huyện, nhưng những hủ tục về hôn nhân dường như từ lâu đã trở thành “quá khứ” đối với đồng bào DTTS thôn Bản Chùa.

Trong những năm trở lại đây, đời sống của bà con được nâng lên rõ rệt. Số hộ hội viên phụ nữ nghèo trong thôn giảm còn 8 hộ, trong đó chỉ còn 1 phụ nữ là chủ hộ nghèo. Chị Hồ Thị Bê, Chi hội Phụ nữ thôn Bản Chùa cho biết: “Với sự hỗ trợ của các dự án, trong đó, điển hình là Dự án 8, người dân thôn Bản Chùa được tiếp cận với những kiến thức, thông tin mới.

Nhờ đó, nhận thức của mỗi người dân được nâng lên. Ai cũng tự nhận thấy được những tác hại, tiêu cực của tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống và các vấn đề xã hội khác để mà tránh. Ai cũng muốn con cái mình được đến trường, được phát triển toàn diện”.

Để giữ gìn được sự bình yên cho làng bản là một quyết tâm, nỗ lực không nhỏ của chính quyền, các ban, ngành, sự phối hợp chặt chẽ giữa các tổ chức đoàn thể, sự cam kết tham gia, tinh thần đoàn kết, đồng lòng, đồng sức của người dân vì một môi trường tốt đẹp hơn cho PN&TE. “Bởi lẽ, chỉ khi người dân tự nhận ra, quyết tâm chung tay xây dựng thì mọi vấn đề đều được giải quyết”, chị Nguyễn Thị Thùy Thương, Chủ tịch Hội LHPN xã Cam Tuyền, huyện Cam Lộ nhấn mạnh.

Chị Thương cũng cho biết thêm, trong thời gian tới, để tiếp tục giữ vững những kết quả đạt được, Hội LHPN xã Cam Tuyền phối hợp với chính quyền xã và Chi hội Phụ nữ thôn Bản Chùa tiếp tục công tác tuyên truyền cho người dân hiểu rõ những hậu quả, hệ lụy của tảo hôn, từ đó, khắc phục những quan niệm lạc hậu để có sự lựa chọn đúng đắn, sáng suốt trong hôn nhân; tăng cường hỗ trợ hoạt động tư pháp, hộ tịch xã trong quản lý, cung cấp thông tin, tư vấn cho các đối tượng chuẩn bị kết hôn.

Thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn và khai sinh theo quy định của pháp luật về hộ tịch cho trẻ em; hỗ trợ trạm y tế xã trong việc cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em; đồng thời, tổ chức cho các hộ gia đình trên địa bàn ký cam kết thực hiện Luật Hôn nhân và Gia đình.

Lồng ghép nội dung tuyên truyền phòng ngừa tảo hôn với các hoạt động văn hóa - xã hội của cộng đồng và các công tác thường xuyên của chính quyền, đoàn thể. Chú trọng giải quyết việc làm, xóa đói giảm nghèo cho người dân trên địa bàn, góp phần ổn định kinh tế, xây dựng gia đình hạnh phúc, văn minh.

Trần Anh Minh