Áp lực rèn luyện phóng viên thường trú trưởng thành

QTO - Giữa thời buổi cạnh tranh thông tin, phóng viên các cơ quan báo chí trên địa bàn tỉnh Quảng Trị luôn phải chịu những áp lực để không ngừng đổi mới, sáng tạo trong hoạt động nghề nghiệp, từ đó khẳng định vị trí, uy tín của mỗi nhà báo và từng cơ quan báo chí.

Phóng viên thường trú các cơ quan báo chí trên địa bàn tỉnh trong một lần tác nghiệp - Ảnh: NVCC

Phóng viên thường trú phải đa năng

Trao đổi về vấn đề này, nhà báo Hồ Hữu Chiến, phóng viên thường trú VTV8 tại Quảng Trị, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Phóng viên thường trú Quảng Trị cho hay: “Khác với phóng viên làm việc ở trụ sở chính thường được phân công theo dõi một hoặc một số lĩnh vực, phóng viên thường trú thì “ôm” hết. Hôm nay đi thực hiện đề tài về phòng, chống buôn lậu, ngày mai có thể phỏng vấn một nhạc sĩ, ngày khác tường thuật một phiên tòa... Chẳng phải chúng tôi giỏi giang gì đâu mà công việc của một phóng viên thường trú buộc mình phải thích nghi vừa nhanh nhạy trong phát hiện và triển khai đề tài vừa đa năng trong tác nghiệp, bởi nếu không biết thực hiện đủ các thể loại, đủ các chuyên mục thì hoặc là sụt giảm thu nhập, hoặc là bị phạt dài dài vì không đủ chỉ tiêu tin bài, bỏ sót sự kiện”.

Cũng theo anh Chiến, với kinh nghiệm gần 30 năm làm báo hình, thì những áp lực trong công việc là cách rèn luyện giúp mỗi phóng viên thường trú trưởng thành, bản lĩnh hơn. Đối với đặc thù báo hình phải có hình ảnh, âm thanh từ thực tế nên phóng viên phải có mặt tại hiện trường. Do vậy anh luôn coi trọng việc trực tiếp có mặt tại nơi diễn ra sự việc. Trong điều kiện bình thường thì không sao nhưng những lúc thiên tai thì đó là áp lực không nhỏ. Anh Chiến còn nhớ như in lần tác nghiệp trong trận lũ lịch sử năm 1999, khó khăn lắm mới đi cơ sở quay được hình ảnh, về dựng hình xong rồi thì phải mang băng theo xe (mưa lũ nên được cơ quan bố trí xe còn bình thường thì gửi xe khách) đưa vào Huế sao cho kịp giờ phát lên sóng truyền hình quốc gia. So với lũ năm 1999, trận lũ lịch sử năm 2020 công nghệ làm truyền hình hiện đại đã hỗ trợ rất nhiều nhưng áp lực lại thể hiện ở một dạng khác. Đó là các bản tin mưa lũ liên tục được cập nhật, điều này buộc phóng viên phải thường xuyên di chuyển để có mặt ở những hiện trường mưa lũ, trong khi điều kiện mưa lũ thì đi lại tác nghiệp không hề dễ dàng, chưa kể những rủi ro có thể xảy ra bất cứ lúc nào...

Nghề báo lắm vất vả, nguy hiểm nhưng với phụ nữ làm báo thì sự gian nan ấy càng nhân lên gấp bội. Với nhà báo Lê Thị Thanh Thủy, phóng viên thường trú Thông tấn xã Việt Nam tại Quảng Trị là một ví dụ. Do tính chất công việc, phóng viên Thông tấn xã Việt Nam thường trú tại tỉnh có một sự khác biệt - họ không chỉ đơn thuần là một phóng viên viết báo in, báo điện tử mà còn là phóng viên ảnh, phóng viên truyền hình... Tác nghiệp đa phương tiện, chị Thủy đảm đương rất nhiều việc, vừa phải đảm bảo có tin bài, vừa phải có những bức ảnh phản ánh sự kiện, lại vừa phải có tác phẩm truyền hình. Chị Thủy chia sẻ: “Tác nghiệp đa phương tiện là cơ hội để mình thể hiện bản lĩnh cũng như niềm đam mê với nghề báo. Tuy nhiên, đối với những sự kiện, sự việc quan trọng mà “độc lập tác chiến” là trở ngại không nhỏ, nhất là với phóng viên nữ. Trong nghề báo, việc “chớp” được những khoảnh khắc là cực kỳ quan trọng. Đối với tin, nếu không ghi chép được có thể để điện thoại trong túi ghi âm song giữa tác nghiệp ảnh và truyền hình thì có những lúc tôi bắt buộc phải chọn một, bởi không thể đang quay lại buông máy để chụp ảnh, đôi lúc muốn “vớt vát” một vài tấm ảnh thì lại phải nhờ đồng nghiệp trông máy quay giúp”.

Động lực từ những bài báo có hiệu ứng lan tỏa trong xã hội

Làm báo không chỉ phản ánh cái tốt mà còn điều tra vạch mặt cái xấu, phản ánh những mặt tiêu cực trong xã hội nên không chỉ tác nghiệp bị cản trở, gây khó khăn mà đôi khi còn bị đe dọa. Nhà báo Lâm Hưng Thơ, 8 năm công tác ở Báo Lao động với tư cách là phóng viên thường trú tại Quảng Trị, anh luôn cố gắng kế thừa, phát huy tinh thần làm việc, sự xông xáo, dấn thân của các thế hệ nhà báo đi trước và đã từng bước khẳng định sự trưởng thành của bản thân qua những loạt bài điều tra để lại dấu ấn như: “Cảnh sát giao thông Quảng Trị “bảo kê” xe chở gỗ quá tải trên Quốc lộ 9”; “Tuần tra biển khống “rút ruột” nhà nước hàng tỉ đồng”; “Lửa cháy” dưới chân núi Pa Nuoh”; “Giám đốc chiếm đất rừng làm trang trại”; “Ô nhiễm ở hạ lưu sông Đakrông”; “Gian dối cách ly, lợn nhập khẩu chạy thẳng về… lò mổ”…

Chia sẻ về những áp lực trong công việc, nhất là khi thực hiện những loạt bài điều tra, nhà báo Lâm Hưng Thơ cho biết: “Kỷ niệm đáng nhớ nhất với tôi là phóng sự điều tra đầu tay “Cảnh sát giao thông Quảng Trị “bảo kê” xe chở gỗ quá tải trên Quốc lộ 9” đăng Báo Lao động vào tháng 3/2014. Lúc bấy giờ, tôi chọn đề tài này vì hằng ngày trên đường từ nhà (ở huyện Hướng Hóa) về Đông Hà làm việc, tôi bắt gặp rất nhiều xe chở gỗ quá tải, trong đó ám ảnh nhất là lần đi đưa tin về một chiếc xe chở gỗ quá tải bị lật ở huyện Đakrông vào buổi tối hôm trước, đến sáng hôm sau, khi lực lượng chức năng thực hiện cẩu chiếc xe và bốc xếp đống gỗ bị lật giữa đường lên mới phát hiện bên dưới lớp gỗ có thi thể của một người đàn ông. Thì ra, lúc chiếc xe tải chở gỗ quá tải bị lật vào buổi tối đã đè lên người đàn ông đang đi bộ trên đường mà không ai hay biết. Tai nạn ấy khiến tôi liên tưởng tới những nguy hiểm rình rập khi xe quá khổ, quá tải hoạt động trên tuyến đường này. Từ đó tìm hiểu tôi thấy có một số báo đã viết bài phản ánh về việc xe quá khổ, quá tải hoạt động trên Quốc lộ 9 nhưng tình trạng này vẫn không được giải quyết dứt điểm, phải chăng có sự bảo kê, tiếp tay bên trong của cơ quan chức năng? Nghĩ vậy nên liên tục trong 2 tuần tôi đã tìm cách tiếp cận, theo dõi hoạt động tuần tra kiểm soát của các tổ cảnh sát giao thông thực hiện nhiệm vụ trên Quốc lộ 9 ghi lại rất nhiều video, hình ảnh “làm luật” nên có đầy đủ chứng cứ, tư liệu để thực hiện loạt phóng sự điều tra trên. Tuyến bài này sau đó đoạt giải B Giải Báo chí tỉnh Quảng Trị năm 2015.

Tuy nhiên, điều đáng nói là sau khi loạt bài ra đời thì tình trạng xe chở gỗ quá tải trên tuyến đường này giảm hẳn nhưng chỉ được một thời gian thì lại hoạt động tăng dần trở lại. Có lẽ đây cũng là lý do vì sao sự việc này đã được báo chí phản ánh nhưng sau đó tình trạng này vẫn tiếp diễn. Quyết tâm đi đến cùng sự việc, tôi tiếp tục theo dõi rồi quay clip, ghi rõ biển số, ngày giờ xe vi phạm trên tuyến đường này và tiếp tục thông tin lên báo. Chính vì sự đeo bám này mà sau đó tôi đã bị người khác theo dõi, thậm chí là đe dọa, khủng bố nên phải chuyển chỗ ở liên tục, có một thời gian ban ngày tôi không dám ra khỏi nhà. Tuy nhiên, niềm vui lớn nhất là sau những bài báo đó, Bộ Giao thông vận tải đã chỉ đạo cơ quan chức năng bố trí trạm cân trên tuyến Quốc lộ 9 đoạn ngã ba Cùa (huyện Cam Lộ) để ngăn chặn tình trạng xe quá khổ, quá tải trên tuyến đường này. Có thể nói, hiệu ứng lan tỏa của bài báo đã xóa tan những áp lực, sự sợ hãi và tiếp thêm động lực để tôi vượt qua tất cả khó khăn, tiếp tục theo mảng điều tra cho đến hôm nay”.

Những câu chuyện nghề nghiệp mà chúng tôi có dịp gặp gỡ, trao đổi với những phóng viên thường trú các cơ quan báo chí trên địa bàn tỉnh nhân kỷ niệm 96 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 (1925 - 2021) thể hiện sự dấn thân và nỗ lực cố gắng không ngừng trong công việc để rèn luyện, trưởng thành, sống trọn với niềm đam mê nghề nghiệp mà mình đã lựa chọn.

Lâm Thanh