26 năm, một bài ca, một khát vọng

Cô giáo Thu Hà với bài hát "Đông Hà thành phố tương lai" tham gia Hội diễn nghệ thuật quần chúng năm 1991 -Ảnh: T.L

"Đông Hà ca" hay "thị ca" là cách nói dí dỏm của nhiều người khi nhắc đến bài hát Đông Hà thành phố tương lai do nhạc sĩ Hoàng Sông Hương sáng tác nhân dịp kỷ niệm 10 năm giải phóng thị xã Đông Hà (1982).

Sở dĩ có được danh xưng đầy tự hào ấy bởi thời đó, bài hát này là một bài hát "đinh" trong mỗi chương trình phát thanh hàng ngày của Đài truyền thanh Đông Hà, được một người dân Đông Hà hát lên bằng tất cả trái tim, khát vọng và niềm tự hào.

Đặc biệt hơn, một năm sau đó, cũng chính người con gái ấy đã vinh dự được thay mặt người dân Đông Hà thể hiện khát vọng cháy bỏng này lên Tổng Bí thư Lê Duẩn khi đồng chí về thăm Đông Hà: "...Từ xác xe tăng, sẽ là cốt thép/ Xi măng Đông Hà, gạch ngói ta xây/ Xây bao tầng cao mơ ước/ Đông Hà mà ta mến yêu/ Vì ngày mai mà tầng xây cao mãi/ Đông Hà, thành phố tương lai". Đúng 26 năm sau, chúng tôi đã có dịp nghe cô giáo Hoàng Thị Thu Hà, người đã hát bài Đông Hà thành phố tương lai cho Tổng Bí thư Lê Duẩn nghe năm 1983, nay là Hiệu trưởng trường THCS Phan Đình Phùng (thị xã Đông Hà) hát lại bài hát đó, không phải qua băng đĩa mà là người thật việc thật hẳn hoi.

26 năm, dẫu thời gian đã in dấu lên nét mặt và chất giọng của người nữ diễn viên quần chúng nổi danh một thuở nhưng những giai điệu của Đông Hà thành phố tương lai vẫn được cất lên với tất cả niềm say mê ngây ngất: "Anh trở về thăm quê em/ Nơi có dòng sông Hiếu trong xanh/ Quê hương em có đường qua muôn nẻo/ Trở về đây một ngã ba sông/ Một ngã ba đường Chín anh hùng/ Gặp lại em nhớ bao kỷ niệm/ Giải phóng quê hương em đi vào nhà máy/ Gặp lại em nhớ bao kỷ niệm/ Giải phóng quê hương ta xây lại Đông Hà..." .

Bài hát Đông Hà thành phố tương lai được nhạc sĩ Hoàng Sông Hương sáng tác năm 1982 trong một trại viết nhân kỷ niệm 10 năm giải phóng thị xã Đông Hà. 10 năm sau ngày giải phóng, Đông Hà vẫn đang là một mảnh đất nghèo nàn và đổ nát. Nhưng bằng sự nhạy cảm và những rung động tinh tế của người nghệ sĩ, từ trong đống đổ nát, ông đã nhìn thấy viễn cảnh huy hoàng về một thành phố xinh đẹp bên dòng sông Hiếu lung linh. Và bài hát Đông Hà thành phố tương lai đã được hoàn thành chỉ trong vài ngày.

Ngay sau khi hoàn thành, nhạc sĩ Hoàng Sông Hương đã "chọn mặt" cô giáo Hoàng Thị Thu Hà, khi đó đang là giáo viên trường cấp III Đông Hà để "gửi vàng". Lại một lần nữa con mắt thứ 3 của người nhạc sĩ này đã đúng khi rất nhiều năm sau đó, bài hát Đông Hà thành phố tương lai đã theo cô giáo Hà tham gia rất nhiều hội diễn nghệ thuật quần chúng từ cấp thị xã cho đến cấp tỉnh (Bình Trị Thiên) và chưa một lần bị xếp giải B. Đi hát nhiều, có chất giọng tốt và đã từng đạt được nhiều giải thưởng cao với nhiều bài hát khác nhau nhưng riêng với bài hát Đông Hà thành phố tương lai, cô giáo Hà lại có một nguồn cảm xúc đặc biệt. Vì thế, mỗi khi cô giáo Hà cất cao giọng hát, cả người nghe và người hát đều cảm nhận được ở trong lòng một sự rung động rất riêng, rất lạ. Nó không đơn thuần chỉ là hát và nghe một bài hát mà là họ đang tâm tình với nhau, thủ thỉ với nhau về một khát vọng lớn lao của đất và người thị xã.

Tôi say sưa lắng nghe cô giáo Hà hát Đông Hà thành phố tương lai mà tưởng như bài hát này viết ra chỉ để dành riêng cho cô hát và mấy chục năm trước không phải nhạc sĩ Hoàng Sông Hương mà chính mảnh đất Đông Hà đã chọn cô giáo Hà để nói lên khát vọng của chính mình.

Cô giáo Hà tâm sự: "Tôi đi hát nhiều và hát rất nhiều bài nhưng Đông Hà thành phố tương tai là bài hát mà tôi dành nhiều tâm huyết. Không phải vì nó luôn mang về cho tôi giải thưởng cao nhất ở các hội diễn, vì được nhạc sĩ chọn là người đầu tiên để hát bài hát này mà vì mỗi lần hát, trong tôi lại rạo rực một khát khao cháy bỏng về thành phố Đông Hà trong nay mai.

Đặc biệt, Đông Hà thành phố tương lai còn gắn bó với tôi bởi một kỷ niệm rất sâu sắc, đó là lần được thay mặt người dân thị xã hát cho bác Duẩn nghe ước vọng về một thành phố Đông Hà trong tương lai. Sau này tôi mới được nghe kể rằng, trong buổi nói chuyện với lãnh đạo thị xã hôm đó, bác Duẩn cũng đã căn dặn mọi người phải đoàn kết, phải hết sức chú ý lao động, tình thương và lẽ phải để xây dựng Đông Hà đi nhanh lên".

Cô giáo Hoàng Thị Thu Hà trên cương vị Hiệu trưởng Trường THCS Phan Đình Phùng

Cô Hà nhớ lại: Hôm đó, tôi đang dạy học ở trường thì một cán bộ của Thị ủy Đông Hà đến bảo cô chuẩn bị để đi đón bác Duẩn về thăm mà không nói gì thêm. Sau buổi làm việc giữa bác Duẩn với lãnh đạo thị xã, cô giáo Hà mới được mời vào và đề nghị hát cho bác Duẩn nghe một bài.

"Tôi hát hò từ nhỏ nhưng lúc đó tôi run dữ lắm. Có lẽ vì không được báo trước là sẽ hát cho bác Duẩn nghe nên không có sự chuẩn bị về tinh thần. Vừa run, vừa hồi hộp, vừa lo lắng, vừa tự hào, vừa thấy trách nhiệm của mình thật nặng nề. Nhưng chỉ vài giây sau đó tôi kịp trấn tĩnh trở lại và hát. Không đàn, không trống, không nhạc đệm, chỉ một mình tôi đứng hát say sưa, như thể đang hát ở nhà, hát cho người thân mình nghe chứ không phải là hát trước một vị lãnh tụ của Đảng. Tôi hát xong, bác Duẩn đứng lên bắt tay và khen: Cháu hát hay lắm. Lúc đó tôi hạnh phúc đến chảy nước mắt". 26 năm trôi qua, thời gian và sức khỏe không cho phép cô giáo Hà "mang" Đông Hà thành phố tương lai lên sân khấu các hội diễn nghệ thuật quần chúng như ngày trước, nhưng rất nhiều người dân Đông Hà vẫn nhớ mãi hình ảnh cô giáo Hà với "Đông Hà ca" lung linh một thuở.

Thi thoảng những lúc rỗi rãi, trong mái ấm của mình, cậu con trai lại ngồi ôm đàn ghi ta gảy, bố Vinh ngồi vỗ tay cổ vũ, còn mẹ Hà lên giọng và hát: "Anh trở về thăm quê em/ Nơi có dòng sông Hiếu trong xanh...". Vẫn trong trẻo và rạo rực như thuở nào.

26 năm trước, trên mảnh đất Đông Hà còn nghèo nàn, hoang tàn và đổ nát, người con gái ấy đã thay mặt người dân thị xã Đông Hà hát lên niềm khát khao cháy bỏng về một thành phố Đông Hà khang trang, bề thế trong tương lai với tất cả niềm lạc quan, tin tưởng.

Và hôm nay, trong suy nghĩ, trong giấc mơ của mỗi người dân, thành phố Đông Hà đang trở nên hiện hữu, gần lắm, tưởng chừng như có thể ngửi, nghe và sờ thấy được. "Đông Hà của ta tươi xinh/ Như ánh đèn sông Hiếu lung linh/ Đi bên em trong tình thương quê mẹ/ Một ngày vui rộn tiếng em ca...". Thành phố Đông Hà, rồi sẽ không còn là khát vọng nữa, sẽ không lâu nữa... Bài và ảnh: Thúy An