Xóa nhà tạm, cần sự chung tay của cộng đồng. Bài 1: Xây nhà cho hộ nghèo, gia đình chính sách

QTO - Theo thống kê, đến tháng 5/2021 trên địa bàn tỉnh Quảng Trị có 6.040 hộ nghèo, cận nghèo và gia đình chính sách có nhu cầu hỗ trợ xây dựng, sửa chữa nhà ở. Ngoài ra, tại các địa bàn vùng khó khăn còn có trên 455 nhà ở giáo viên đang xuống cấp cần được đầu tư xây dựng. Vì vậy, chủ trương xóa nhà tạm cho hộ nghèo, cận nghèo, gia đình chính sách và giáo viên vùng khó khăn cần có sự chung tay hỗ trợ từ cộng đồng.

Tỉnh đoàn Quảng Trị khởi công xây dựng nhà nhân ái cho các hoàn cảnh khó khăn - Ảnh: T.P

Niềm vui trong những ngôi nhà mới

Từ trước đến nay, việc xây dựng nhà ở cho hộ nghèo luôn được tỉnh Quảng Trị quan tâm. Chỉ tính riêng từ năm 2003 đến nay, được sự hỗ trợ của các cấp, ngành từ trung ương đến địa phương, toàn tỉnh đã xây dựng nhà ở cho 22.020 hộ nghèo và đối tượng khó khăn, giúp họ an cư để tập trung phát triển kinh tế. Tuy nhiên, hiện nay trên địa bàn tỉnh vẫn còn số lượng khá lớn hộ nghèo, cận nghèo, gia đình chính sách chưa có nhà ở hoặc có nhà ở nhưng tạm bợ, hư hỏng, dột nát, có nguy cơ sập đổ cần được đầu tư nâng cấp.

Chúng tôi đến thăm ngôi nhà của anh Đào Văn Hiền, hiện sống tại thôn Tân Hiệp, xã Cam Tuyền (Cam Lộ). Đây là một trong nhiều căn nhà ở Cam Tuyền được hỗ trợ xây dựng theo Quyết định 167/2008/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Anh Hiền chia sẻ: “Hơn 10 năm trước, hoàn cảnh gia đình tôi gặp rất nhiều khó khăn bởi hai vợ chồng mới ra ở riêng, lại không có việc làm ổn định, chúng tôi phải sống trong ngôi nhà dựng bằng mấy tấm tôn cũ, mùa nắng thì nóng, mưa lại ướt. Nhờ khoản tiền hỗ trợ 8,4 triệu đồng của nhà nước, 4 triệu đồng từ Mặt trận Tổ quốc xã, vợ chồng tôi vay mượn thêm người thân xây dựng được ngôi nhà kiên cố này nên chúng tôi không còn lo về chỗ ở, tập trung làm ăn, cuộc sống đã ổn định hơn trước rất nhiều”. Chủ tịch UBMTTQVN xã Cam Tuyền Trần Kim Chiến cho biết, toàn xã Cam Tuyền hiện có 1.458 hộ, trong đó có 259 hộ thuộc diện nghèo và cận nghèo. Thời gian qua, từ sự hỗ trợ của nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội… nên không chỉ riêng anh Hiền mà rất nhiều hộ nghèo khó khăn về nhà ở tại địa phương đã có nhà mới kiên cố. Chỉ tính riêng từ năm 2015 đến nay, toàn xã đã xây mới 77 nhà ở cho hộ nghèo với tổng giá trị gần 3 tỉ đồng.

Trong ngôi nhà mới khang trang vừa được hỗ trợ xây dựng vào cuối năm 2020, chị Sử Thị Xuân (sinh năm 1965), ở thôn Ngũ Hiệp, xã Triệu Thượng (Triệu Phong) bày tỏ sự mừng vui. Hoàn cảnh của chị rất khó khăn, là phụ nữ đơn thân không có việc làm ổn định, lại đau ốm triền miên. Vừa qua, nhận được số tiền hỗ trợ 40 triệu đồng từ Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, chị vay mượn thêm của người thân và bạn bè, xây dựng một ngôi nhà kiên cố trị giá 60 triệu đồng. “Có nằm mơ tôi cũng không nghĩ mình được ở trong ngôi nhà như thế này. Mừng lắm”. Chị Xuân nói…

Vẫn còn nhiều hộ nghèo khó khăn về nhà ở

Thông qua các chương trình hỗ trợ xây dựng nhà ở cho hộ nghèo của Chính phủ; chương trình xây dựng nhà đại đoàn kết của UBMTTQVN các cấp hay nguồn vận động từ các tổ chức, đơn vị, nhiều hộ nghèo trên địa bàn tỉnh đã không còn khó khăn về nhà ở. Trong đó riêng Ban vận động Quỹ “Vì người nghèo” các cấp trong toàn tỉnh đã hỗ trợ xây dựng được 1.076 nhà đại đoàn kết cho hộ nghèo, cận nghèo trị giá hơn 43 tỉ đồng. Vậy nhưng, hiện nay số lượng hộ nghèo chưa có nhà ở hoặc có nhà ở nhưng tạm bợ, hư hỏng, dột nát, có nguy cơ sập đổ và không có khả năng cải thiện nhà ở vẫn còn rất lớn. Qua số liệu của các địa phương, đến tháng 5/2021, toàn tỉnh có 1.972 hộ nghèo, cận nghèo và 4.068 hộ gia đình người có công có nhu cầu hỗ trợ xây dựng, sửa chữa nhà ở. Chủ tịch UBMTTQVN huyện Triệu Phong Trần Việt Dũng cho biết: “Thông qua nguồn Quỹ “Vì người nghèo”, từ năm 2014 đến nay, chúng tôi đã xây dựng và bàn giao được 206 nhà đại đoàn kết cho các hộ khó khăn về nhà ở tại địa phương. Hiện tại, toàn huyện vẫn còn gần 200 hộ thuộc diện hộ nghèo, có nhu cầu được hỗ trợ sửa chữa hoặc xây mới nhà. Nhưng với mức hỗ trợ 40 triệu đồng/hộ thì nhiều gia đình không thể xây dựng được nhà ở. Bởi hiện nay, giá vật liệu và tiền công xây dựng cao, hơn nữa hầu hết các gia đình này đều trong diện khó khăn, sức khỏe yếu, nếu không có thêm các nguồn hỗ trợ khác thì không đủ điều kiện kinh tế để xóa nhà ở tạm bợ”.

Trước thực tế đó, UBND tỉnh Quảng Trị đang gấp rút xây dựng đề án “Vận động hỗ trợ xây mới nhà ở cho hộ nghèo và hộ có khó khăn về nhà ở; tu sửa nhà ở hộ người có công trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025”. Mục tiêu từ năm 2021 - 2025 phấn đấu vận động nguồn kinh phí xã hội hóa để hỗ trợ xây dựng mới nhà ở cho 1.500 hộ nghèo; bình quân khoảng 300 hộ/năm; 472 hộ còn lại sẽ thực hiện hỗ trợ trong giai đoạn tiếp theo. Dự kiến tổng nguồn kinh phí cần huy động để xây dựng mới nhà ở cho hộ nghèo là 112,9 tỉ đồng. Đây là một chương trình lớn, có tính nhân văn sâu sắc và cần phải thực hiện hiệu quả để tạo sự lan tỏa mạnh mẽ trong toàn xã hội chung tay sửa chữa, xây dựng nhà kiên cố cho hộ nghèo, cận nghèo và gia đình chính sách, giúp họ ổn định cuộc sống, đẩy mạnh phát triển kinh tế, vươn lên thoát nghèo bền vững.

Trao đổi với chúng tôi về tiến độ xây dựng đề án, Phó Giám đốc Sở Lao động-Thương binh và Xã hội Bùi Văn Thảng cho biết: “Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thường vụ Tỉnh ủy, UBND tỉnh về việc hỗ trợ làm nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo và sửa chữa nhà ở cho hộ chính sách, người có công, ngành đang phối hợp với UBMTTQVN tỉnh tiến hành điều tra, rà soát lại nhà ở cho các đối tượng nêu trên nhằm đảm bảo đánh giá chính xác, đúng, đủ về nhu cầu xây dựng mới, sửa chữa nhà ở cho các đối tượng đảm bảo công bằng, khách quan, không để tình trạng khiếu nại xảy ra”.

Khắc phục một số bất cập

Hỗ trợ xây dựng nhà ở cho hộ nghèo không chỉ giúp họ an cư lạc nghiệp mà còn góp phần giải quyết vấn đề an sinh xã hội tại địa phương. Tuy nhiên vì một số vướng mắc trong quá trình thực hiện đã khiến một số hộ khó khăn về nhà ở không còn mặn mà. Trong đó số tiền đối ứng cần phải vay ngân hàng để xây nhà vượt quá khả năng trả nợ của các gia đình nên dù có tên trong danh sách nhận được hỗ trợ xây dựng nhà ở nhưng nhiều hộ vẫn phải ngậm ngùi từ chối. Mặt khác nhiều nhà ở cho hộ nghèo trên địa bàn tỉnh do xây dựng với kinh phí thấp nên khả năng chống chịu trước thiên tai kém, dễ bị hư hỏng… Đại diện Sở Lao động - Thương binh và Xã hội cho biết, để việc rà soát được diễn ra một cách công bằng, chính xác, sở đã tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo các địa phương rà soát một cách khách quan, cụ thể các đối tượng hộ nghèo khó khăn về nhà ở, căn cứ vào các tiêu chí rà soát đã được đưa ra trước đó để tránh trùng lặp trong việc hỗ trợ xây dựng, tu sửa nhà ở cho người có công, hộ nghèo và các đối tượng khó khăn về nhà ở khác. UBND tỉnh cũng yêu cầu Sở Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp với UBMTTQVN tỉnh xây dựng kế hoạch kỹ càng, hạn chế tối đa sự chồng chéo trong các nguồn vốn hỗ trợ; khuyến khích việc lồng ghép giữa các chương trình hỗ trợ, kêu gọi sự ủng hộ của các nhà hảo tâm để tăng nguồn kinh phí xây dựng nhà ở cho hộ nghèo, cận nghèo và gia đình chính sách trên địa bàn tỉnh.

Nguyên Kha - Trúc Phương

Bài 2 : Nỗ lực xây nhà ở phòng tránh thiên tai