Xây dựng làng văn hóa, gia đình văn hóa ở Cam Nghĩa

(QT) - Cam Nghĩa cách xa trung tâm huyện lỵ Cam Lộ ( Quảng Trị) 14 km về phía tây nam. Toàn xã có 14 thôn, trước đây, do địa hình cách trở, điều kiện kinh tế xã hội khó khăn nên đời sống của nhân dân thiếu thốn trăm bề. Mấy năm trở lại đây, nhờ mạng lưới giao thông đã được xây dựng đồng bộ đến tận từng thôn, xóm; các mô hình kinh tế chủ lực như cao su, hồ tiêu, một số ngành nghề dịch vụ phát triển mạnh đã góp phần nâng cao đời sống kinh tế, văn hóa của cư dân nơi đây; bộ mặt làng quê nơi này ngày càng đổi mới. Vượt đèo Cùa, chúng tôi tìm về xã Cam Nghĩa vào những ngày cuối tháng 6. Dù đang là mùa nắng nực, cái nóng hầm hập như táp lửa, nhưng vượt qua khỏi quãng đèo Cùa, không khí dường như trở nên dễ chịu hơn. Khác với cách đây chục năm, đường vào xã Cam Nghĩa bây giờ đã là đường nhựa phẳng lỳ, êm thuận. Các thiết chế văn hóa, cơ sở hạ tầng, xóm làng nơi đây đã ngày càng khang trang, khởi sắc. Ghé trụ sở ủy ban xã, anh Nguyễn Văn Bình, cán bộ văn hóa xã Cam Nghĩa hồ hởi đón chúng tôi bằng chén trà thơm dịu.

Cổng chào xã Cam Nghĩa do nhân dân đóng góp xây dựng

Anh Bình cho biết, những ngày này Đảng bộ, chính quyền và nhân dân địa phương rất phấn khởi chuẩn bị kỷ niệm 50 năm diễn ra cuộc đồng khởi ở vùng Cùa, khởi đầu cho phong trào nổi dậy “diệt ác phá kềm”, giành quyền làm chủ của nhân dân trong tỉnh. Anh Bình cho biết, những năm qua, xã Cam Nghĩa luôn xác định cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” và thực hiện Nghị quyết Hội Nghị Trung ương 5 (khóa VIII) về “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc” là động lực, là điểm nhấn để phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Từ cuộc vận động này mà trọng tâm là xây dựng làng văn hóa, gia đình văn hóa, đơn vị văn hóa, không khí dân chủ trong đời sống xã hội được mở rộng, nhân dân đồng thuận tham gia thực hiện tốt các phong trào thi đua yêu nước, xây dựng làng xóm ngày càng giàu đẹp, văn minh. Được phát động xây dựng từ năm 1997, đến năm 2000, phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” ở xã Cam Nghĩa phát triển nhanh chóng cả về bề rộng lẫn chiều sâu và được cụ thể hóa bằng các tiêu chí thi đua như: phát triển kinh tế hộ, thực hiện kế hoạch hóa gia đình, phát huy tình làng nghĩa xóm đoàn kết giúp đỡ nhau vượt qua khó khăn, hoạn nạn, nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật và thực hiện tốt nghĩa vụ công dân, bảo vệ và giữ gìn môi trường xanh - sạch - đẹp. Bằng việc lồng ghép các cuộc vận động khác như “làng không có người sinh con thứ 3”, “dòng họ không có người vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội”, thành lập các “CLB gia đình hạnh phúc”… vào quá trình phát động phong trào xây dựng làng văn hóa đã tạo nên hiệu ứng lan tỏa, thúc đẩy các phong trào thi đua khác của địa phương, tạo nên những chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của mỗi cán bộ và người dân về một phong trào thi đua không chỉ ích nước mà còn lợi nhà. Thông qua việc tuân thủ pháp luật và điều hành theo hương ước, quy ước mới của làng văn hóa mà trật tự kỷ cương ở làng quê được giữ vững, các tệ nạn xã hội và các hiện tượng tiêu cực khác được ngăn chặn đẩy lùi, người dân tự nguyện hưởng ứng tham gia thực hiện tốt các phong trào, cuộc vận động, các chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Chúng tôi được biết, Cam Nghĩa là xã đầu tiên trong toàn tỉnh phát động xây dựng xã điểm điển hình về văn hóa vào năm 2003. Sau 5 năm phát động, đến năm 2008, huyện Cam Lộ đã công nhận xã Cam Nghĩa là xã đạt chuẩn về văn hóa. Đến nay toàn xã có trên 95% gia đình được công nhận gia đình văn hóa, 14/14 làng trong xã được công nhận đạt chuẩn văn hóa, trong đó có 5 làng đạt chuẩn văn hóa cấp tỉnh, 14 khu dân cư được công nhận khu dân cư tiên tiến xuất sắc.

Mùa quả ngọt -Ảnh: HOÀNG TÂN

Nét nổi bật trong xây dựng đời sống văn hóa ở xã Cam Nghĩa đó là việc huy động sức dân tham gia thực hiện các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước của địa phương. Cũng nhờ đó mà cơ sở hạ tầng, các thiết chế văn hóa của xã ngày càng được xây dựng hoàn thiện. Toàn xã hiện đã có trên 70% đường làng, ngõ xóm được bê tông hóa, mỗi tuyến đường mở rộng từ 5 đến 7 m do người dân hiến đất xây dựng. Ở các thôn, nhân dân tự nguyện đóng góp 100% kinh phí xây dựng 8 cổng chào, 14/14 nhà văn hóa thôn khang trang, đẹp mắt với trị giá từ 80 - 100 triệu đồng/công trình, kinh phí chủ yếu do dân đóng góp. Thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội theo tinh thần Chỉ thị 27-CT/TW của Bộ Chính trị, đến nay 14/14 làng trên địa bàn xã không còn tổ chức vui chơi ồn ào đêm trước đám cưới; đám tang không để lâu ngày, không rải vàng mã dọc đường đi và đang nhân rộng mô hình mở nhạc tang bằng băng đĩa ở thôn Phương An ra toàn xã thay cho việc thuê nhạc nhằm giảm bớt chi phí cho nhân dân. Vấn đề khó khăn nhất hiện nay ở các làng văn hóa là quy tập mồ mả, đưa nghĩa trang ra khỏi khu dân cư, thì đến nay xã Cam Nghĩa đã vận động nhân dân di dời và quy tập 2.000 ngôi mộ vào nghĩa trang tập trung để lấy đất sản xuất, giữ gìn môi trường sống. Những thành quả đạt được trong phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” ở xã Cam Nghĩa đã thực sự trở thành phong trào thi đua yêu nước rộng khắp, thúc đẩy kinh tế - xã hội địa phương phát triển. Kinh tế có bước tăng trưởng khá, nhờ đó tỷ lệ hộ nghèo ở Cam Nghĩa đã giảm nhanh chóng từ 45% năm 2000 xuống còn 9,8% vào năm 2012. Đời sống vật chất và tinh thần của người dân không ngừng được nâng lên. Việc đưa văn hóa thấm sâu vào đời sống và họat động xã hội là tiền đề để Cam Nghĩa vươn lên xây dựng quê hương ngày càng phát triển ấm no, giàu đẹp. Anh Lê Hữu Phương, Phó Chủ tịch UBND xã Cam Nghĩa cho biết: “Trong giai đoạn 2009 - 2013 và nhất là sau 5 năm được UBND huyện công nhận đơn vị văn hóa, đến nay phong trào xây dựng đời sống văn hóa của xã Cam Nghĩa đã được duy trì tốt và đạt được những kết quả tích cực, góp phần thúc đẩy nền kinh tế - xã hội phát triển, đời sống nhân dân ngày càng được cải thiện, tình hình an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội được giữ vững”. Bài, ảnh: HIẾU GIANG