“Vùng động lực của tuyến động lực” đang đổi thay mạnh mẽ

(QT) - Có dịp trở lại miền Tây Quảng Trị trong những ngày này, chúng tôi nhận thấy sự chuyển mình mạnh mẽ của một “đô thị vàng” nơi đầu cầu xuyên Á trong quá trình hội nhập và phát triển. Xuất phát từ lợi thế của khu vực, mối quan hệ hữu nghị đặc biệt giữa hai nước Việt Nam - Lào và chủ trương của Bộ Chính trị hai nước, Khu KTTM đặc biệt Lao Bảo được hình thành từ ngày 12/11/1998 theo Quy chế ban hành kèm theo Quyết định số 219/1998/QĐ-TTg (Quy chế 219) với tên gọi ban đầu là Khu Thương mại Lao Bảo. Ngày 12/1/2005, Khu Thương mại Lao Bảo được tiếp tục bổ sung cơ chế chính sách, mô hình quản lý và được đổi tên nâng cấp thành Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo. 15 năm qua, cùng với việc triển khai, hoàn thiện cơ chế chính sách, đẩy mạnh công tác quy hoạch, UBND tỉnh Quảng Trị đã chỉ đạo các ngành, các cấp tập trung thực hiện công tác đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) các hạng mục công trình thiết yếu trên địa bàn với phương châm: đầu tư có chọn lựa, có trọng tâm, trọng điểm. Khu KTTM đặc biệt Lao Bảo đã thực hiện cơ bản các nội dung quy hoạch do Trung ương và địa phương phê duyệt, vận động thu hút được tổng nguồn vốn trên 1.341 tỷ đồng đầu tư vào kết cấu cơ sở hạ tầng (CSHT) của khu vực, bao gồm: Vốn ngân sách nhà nước (NSNN) của Trung ương và địa phương: 629 tỷ đồng; vốn các ngành và doanh nghiệp tham gia đầu tư kết cấu CSHT: 512 tỷ đồng; vốn ODA và các chương trình hỗ trợ quốc tế khác: 150 tỷ đồng; vốn khác: 50 tỷ đồng.

Nhộn nhịp Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo

Nhiều công trình hạ tầng kỹ thuật, KT-XH đã được đầu tư xây dựng và phát huy hiệu quả tại các khu vực SXKD tập trung và các cụm xã, thị trấn như: Trung tâm thương mại; hệ thống giao thông nội thị, liên xã và các công trình phúc lợi xã hội khác, khu tái định cư cho hơn 220 hộ đồng bào dân tộc… nên bước đầu đã làm nền tảng, kích cầu các nguồn vốn khác, tạo lập được hệ thống CSHT khá đồng bộ tại khu vực. Đến nay, dân số Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo khoảng hơn 4,5 vạn người, đã có hơn 400 doanh nghiệp và gần 2.600 hộ kinh doanh đăng ký hoạt động. 57 dự án đăng ký đầu tư, với tổng số vốn đầu tư đăng ký là 3.669,42 tỷ đồng, diện tích đất thuê là 262,15 ha, trong đó: có 34 dự án đã đi vào hoạt động, với tổng vốn đầu tư là 2.744,46 tỷ đồng; có 3 dự án đang triển khai xây dựng, với tổng vốn đầu tư 225 tỷ đồng; có 16 dự án đã được cấp Giấy chứng nhận đầu tư, với tổng số vốn đầu tư 612,91 tỷ đồng; có 4 dự án đang làm thủ tục đầu tư, với số vốn đầu tư 87 tỷ đồng. Trong thời gian được miễn giảm các loại thuế nhưng với 400 doanh nghiệp, 34 dự án đầu tư đang hoạt động, nguồn thu từ nội khu về nội địa cũng dần ổn định, từ 2007 đến nay đóng góp cho NSNN mỗi năm bình quân 40 tỷ đồng. Ngoài ra, có 362 phương án kinh doanh thương mại, dịch vụ được cấp Giấy chứng nhận đầu tư, với tổng số vốn đầu tư đăng ký là 1.010 tỷ đồng. Các dự án đầu tư và phương án kinh doanh dịch vụ đã giải quyết việc làm cho gần 3.500 lao động trực tiếp, chủ yếu là cư dân trên địa bàn huyện Hướng Hóa và gần 500 lao động gián tiếp khác tại các chi nhánh, văn phòng đại diện, đại lý của các doanh nghiệp (DN) trong và ngoài nước. Với hệ thống trung tâm thương mại, siêu thị, cửa hàng miễn thuế, khách sạn, nhà hàng, ngân hàng, bảo hiểm, bưu chính viễn thông, vận tải đi vào hoạt động làm cho hoạt động thương mại và dịch vụ trên địa bàn phát triển, hiện có tỷ trọng bằng 65% tổng giá trị sản xuất (GTSX) các ngành. Thương mại và dịch vụ phát triển cả về số lượng, quy mô, chất lượng cũng như các loại hình kinh doanh, làm cho môi trường kinh doanh tại khu vực ngày càng sôi động, thể hiện rõ là đầu mối giao thương, trung chuyển hàng hóa, dịch vụ với thị trường trong tỉnh, cả nước và một số nước trong khu vực. Trong lĩnh vực công nghiệp, đến nay đã có hàng chục nhà máy, xí nghiệp đưa vào hoạt động trên nhiều lĩnh vực: sản xuất nước tăng lực, săm lốp xe đạp, xe máy, vật liệu xây dựng… Tổng giá trị sản xuất công nghiệp của các DN trên địa bàn năm 2005 mới chỉ 208 tỷ đồng, năm 2008 đạt 942 tỷ đồng, năm 2010 đạt 1.204 tỷ đồng, đến năm 2012 đạt gần 1.500 tỷ đồng, chiếm gần 40% GTSXCN của toàn tỉnh. Hoạt động của Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo gắn với Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo và sự thông thương của Hành lang kinh tế Đông - Tây (EWEC) đã kích cầu số thu qua cửa khẩu và qua cổng B với giá trị tổng hợp từ 2004-2012 là 2.596 tỷ đồng. Cùng với nguồn vốn đầu tư từ ngân sách trung ương và địa phương đã thu hút được một lượng vốn đáng kể từ nhiều nguồn vốn khác với giá trị khoảng 712 tỷ đồng, chiếm 54% trong tổng nguồn vốn CSHT, góp phần vào quá trình đầu tư kết cấu hạ tầng thiết yếu tại khu vực như đường dây và trạm cao thế 110KV, hệ thống cáp quang viễn thông, nâng cấp Quốc lộ 9, Quốc môn, nhà ga cửa khẩu… tạo nên một hệ thống CSHT hoàn chỉnh hơn đáp ứng nhu cầu SXKD, từng bước nâng cao đời sống nhân dân trong khu vực, góp phần làm đẩy nhanh tốc độ đô thị hoá trong Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo. Những năm gần đây hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) và xuất nhập cảnh (XNC) qua Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo và từ nội địa vào Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo tăng trưởng mạnh. Tổng kim ngạch XNK qua Cửa khẩu Lao Bảo giai đoạn 2006 - 2010 tăng gấp 3,5 lần giai đoạn 2001-2005. Riêng các năm 2011, 2012, kim ngạch XNK và số thu thuế tăng mạnh, mỗi năm trong giai đoạn này đạt xấp xỉ 30% cho cả thời kỳ 2006-2010. Theo báo cáo của Bộ Công thương chỉ tính riêng tổng kim ngạch xuất nhập khẩu biên giới của tỉnh Quảng Trị năm 2012 chiếm khoảng 50% kim ngạch xuất nhập khẩu biên giới của 10 tỉnh biên giới Việt Nam - Lào. Hoạt động XNC và dịch vụ du lịch cũng có nhiều chuyển biến tích cực, số lượng khách thủ tục XNC tăng lên, năm sau cao hơn năm trước. Đặc biệt sau sự kiện khánh thành cầu Hữu nghị II bắc qua sông Mêkông nối liền cặp cửa khẩu Savanakhet (Lào) và Mukdahan (Thái Lan) đánh dấu thông tuyến EWEC, thời kỳ 2006-2010 khách du lịch đến với khu vực tăng mạnh bình quân gần 145%/năm. Thời kỳ này lượt khách XNC tăng gấp 7 lần so với thời kỳ 1996-2000 và gấp 3 lần thời kỳ 2001-2005. Riêng các năm từ 2010 - 2012 số lượt khách mỗi năm vẫn duy trì tăng cao. Trong tổng số các lượt khách, có khoảng 50% ra nước ngoài và 50% ngược lại. Lượt các phương tiện làm thủ tục XNC qua Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo cũng tăng cao: Năm 2010 có 111.325 lượt, năm 2011 có 138.700 lượt và năm 2012 có 170.000 lượt. Bên cạnh đó, cơ sở giáo dục, y tế được cải thiện, chất lượng nguồn lực được nâng cao. Văn minh đô thị ngày càng rõ rệt, an ninh- quốc phòng được đảm bảo, tình hình chính trị ổn định, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân khu vực hai nước ngày càng được nâng cao. Thông qua các hoạt động tại Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo, mối liên kết giữa Việt Nam với các nước trên EWEC được thiết lập và ngày càng được củng cố và phát triển. Hoạt động của Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo góp phần làm cho quan hệ hữu nghị giữa 2 tỉnh Quảng Trị - Savanakhet và 2 khu kinh tế thương mại Lao Bảo – Đensavẳn ngày càng được thắt chặt, tạo lực tác động tương hỗ để hợp tác phát triển kinh tế, quan hệ kinh tế giữa nước ta với các nước trên EWEC ngày càng gắn bó với nhau hơn. 15 năm xây dựng và phát triển, Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo đang từng bước chuyển mình mạnh mẽ trên tất cả các lĩnh vực, đã và đang thể hiện rõ vai trò “vùng động lực của tuyến động lực”, nhất là đang dần trở thành trung tâm kinh tế, văn hóa, du lịch, dịch vụ… ở miền Tây Quảng Trị và khai thác hiệu quả thế mạnh trên Hành lang kinh tế Đông-Tây. Đây là những kết quả quan trọng, góp phần vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy quá trình phát triển KT-XH, QP-AN của huyện miền núi Hướng Hoá, tỉnh Quảng Trị và có tác động lan tỏa đến các các tỉnh, thành phố khác ở trong và ngoài nước. Bài, ảnh: NGUYỄN MINH ĐỨC