Phát triển toàn diện nhờ cơ chế, chính sách hợp lý, thông thoáng

(QT) - Từ một khu vực miền núi thuộc huyện nghèo khó khăn, nhờ những chính sách ưu đãi của Đảng, Nhà nước và sự quan tâm của các cấp, các ngành, sau 15 năm xây dựng và phát triển, Khu kinh tế-Thương mại (KT-TM) đặc biệt Lao Bảo (huyện Hướng Hóa, Quảng Trị) đổi mới trên nhiều lĩnh vực. Tuy nhiên, để thúc đẩy Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo phát triển một cách toàn diện hơn, cần sớm tháo gỡ một số khó khăn, tồn tại trong cơ chế chính sách thu hút đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng (CSHT) cũng như trong kinh doanh sản xuất và du lịch. Sau khi Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo đi vào hoạt động, nhiều khách tham quan, du lịch đến đây mua sắm đã tỏ ra không hài lòng trước quy định chỉ được phép mua hàng hóa 500 nghìn đồng/người. Các mặt hàng tại khu này phong phú, đa dạng nên khách đến không chỉ muốn mua về gia đình sử dụng mà còn muốn làm quà tặng bạn bè, người thân. Nếu mua quá số tiền cho phép, khách rời khu KT-TM qua cổng B sẽ gặp khó khăn hoặc bị lực lượng chức năng xử lý theo quy định, hoặc khách phải quay trở lại gửi trả số hàng vượt mức đó tại nơi mua. Điều đó cho thấy, việc thu hút khách du lịch cũng phải đồng hành với việc cần “nới” rộng quy định số tiền cho phép họ mua sắm tại đây, chưa kể giá trị 500 nghìn đồng thời điểm 2004 kéo dài đến nay là quá trượt giá. Việc nghiên cứu nâng định mức miễn thuế, giá cả hàng hóa hợp lý hơn, không giới hạn thời gian đến khu KT-TM này đối với khách thăm quan, du lịch là rất cần thiết.

Khách đến mua sắm tại Trung tâm Thương mại Lao Bảo

Cuối năm 2012, nhiều doanh nghiệp trong Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo lâm vào khó khăn trước Quyết định số 16/2010/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, trong đó quy định đến hết ngày 31/12/2012, tất cả ô tô đã đăng ký lưu hành theo diện ưu đãi đặc biệt trong khu vực này (mang biển kiểm soát màu vàng LB) sẽ không được lưu thông vào nội địa. Quy định này đã ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động kinh doanh, sản xuất của các doanh nghiệp trên địa bàn, đặc biệt không được sử dụng phương tiện vận tải để tiến hành giao dịch ở ngoài khu thương mại. Trước tình hình đó, UBND tỉnh đã có công văn gửi Bộ Tài chính để xin kéo dài chủ trương ưu đãi thu hút đầu tư vào khu kinh tế cửa khẩu theo hướng chỉ dừng đăng ký mới xe biển số LB, còn đối với số xe đã được đăng ký từ trước 31/12/2012 thì vẫn tiếp tục cho lưu thông vào nội địa. Mặc dù hiện nay xe mang biển kiểm soát LB đã được lưu thông trở lại nhưng các bộ, ngành liên quan vẫn chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể thủ tục chuyển đổi, các nghĩa vụ tài chính có liên quan đối với loại xe này có nhu cầu chuyển sang xe mang biển số thông thường để các ngành ở địa phương có điều kiện triển khai thực hiện. Đa số doanh nghiệp đều có nguyện vọng cho phép xe LB có thời gian lưu hành không quá 90 ngày và không nhất thiết phải làm thủ tục duy nhất 1 ngày trong tháng để giảm tình trạng ô tô tham gia giao thông quá mật độ ở cổng B, khu KT-TM; tạo tính chủ động cho chủ xe trong quá trình tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp tại Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo, giảm thiểu thủ tục hành chính, chi phí của cơ quan quản lý nhà nước...

Một góc Trung tâm Thương mại Lao Bảo

Có thể nói, những bất cập, tồn tại của các trường hợp nói trên gây không ít khó khăn cho việc phát triển Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo. Nhằm phát triển khu này bền vững hơn, trong thời gian tới, Đảng, Chính phủ và các bộ ngành Trung ương liên quan cần quan tâm xem xét cho phép khu vực này được vận dụng các chính sách ưu đãi ở mức cao nhất. Cụ thể, cần sớm có văn bản hướng dẫn thực hiện Quyết định số 72/2013/QĐ-TTg ngày 26/11/2013 của Thủ tướng Chính phủ về cơ chế, chính sách tài chính áp dụng chung cho tất cả các khu kinh tế cửa khẩu trên cả nước trong đó có Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo (lưu ý đến tính đặc thù của Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo). Tổ chức áp dụng thí điểm một số cơ chế quản lý kinh tế tại đây theo hướng đảm bảo thông thoáng hơn nhằm đảm bảo yêu cầu thu hút đầu tư và phát triển của khu vực. Bên cạnh đó, cần tăng mức hỗ trợ từ nguồn ngân sách trung ương theo chương trình mục tiêu hạ tầng cửa khẩu và khu kinh tế cửa khẩu; tạo điều kiện để xúc tiến các nguồn vốn khác để hoàn thiện công tác quy hoạch, đầu tư hệ thống cơ sở hạ tầng thiết yếu, đồng bộ (ưu tiên tập tập trung đầu tư cho khu vực trong 2 năm 2014-2015), đảm bảo điều kiện triển khai các quy hoạch đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt gắn với quá trình đô thị hóa theo lộ trình Xây dựng Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo thành đô thị loại IV (thị xã) vào năm 2015, thành phố nằm trong hệ thống đô thị động lực cấp 1 (đô thị loại III) vào năm 2020) và phục vụ ngày càng tốt hơn nhu cầu dân sinh tại địa bàn đặc biệt khó khăn. Trong điều kiện Quảng Trị là tỉnh nghèo, chưa bố trí được kinh phí để triển khai các hoạt động quảng bá xúc tiến đầu tư mang tầm Quốc gia và Khu vực, cần quan tâm hỗ trợ bố trí kinh phí từ nguồn chương trình xúc tiến đầu tư quốc gia hàng năm, tạo điều kiện cho địa phương thực hiện các hoạt động xúc tiến đầu tư đạt hiệu quả cao hơn. Quá trình xây dựng và phát triển Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo luôn gắn liền với chiến lược xây dựng và phát triển EWEC và GMS, do đó, các tổ chức quốc tế (ADB, Ủy ban GMS, Jica, Jibic, Cottra, Jetro...) khi nghiên cứu, hoạch định chính sách, chiến lược phát triển cho vùng, miền và khu vực, cần có sự quan tâm đưa Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo vào chương trình chung, tạo điều kiện cho khu vực này được cộng hưởng để phát triển một cách đồng bộ, bền vững, phù hợp với chiến lược phát triển của địa phương Quảng Trị, quốc gia Việt Nam và các nước trong khu vực. Các tổ chức ADB, Ủy ban GMS, JICA sớm quan tâm hợp tác đầu tư xây dựng tuyến đường sắt EWEC, nâng cấp Quốc lộ 9 giai đoạn II, triển khai dự án RETA trên địa bàn tỉnh Quảng Trị để tiếp tục kết nối giao thông với KT-XH của khu vực, tạo điều kiện cho Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo phát triển. Về phía tỉnh Quảng Trị, lãnh đạo các sở ban ngành và các cấp chính quyền địa phương liên quan cần có sự quan tâm, thường xuyên liên hệ, phối kết hợp tốt với Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh và các bộ ngành Trung ương, Văn phòng Chính phủ để tham mưu việc bổ sung, sửa đổi cơ chế chính sách phù hợp cho Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo. Thực hiện cơ chế hướng dẫn uỷ quyền thuộc thẩm quyền mình quản lý sát thực hơn cho Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh để Ban có điều kiện thực hiện đầy đủ chức năng nhiệm vụ theo thủ tục “một cửa, tại chỗ” cho nhà đầu tư. Tăng cường công tác phối hợp trong việc quản lý, rà soát điều chỉnh quy hoạch, đền bù giải phóng mặt bằng, bố trí tái định cư; quảng bá thu hút đầu tư và các vấn đề có liên quan khác trên địa bàn. Nêu cao tinh thần cộng đồng trách nhiệm, tạo điều kiện tối đa cho doanh nghiệp, nhà đầu tư, hộ kinh doanh hoạt động trên địa bàn. Các doanh nghiệp, nhà đầu tư và hộ kinh doanh cũng có vai trò không kém phần quan trọng trong thúc đẩy Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo phát triển. Do đó, cần chú trọng công tác đào tạo nhân lực, nhất là đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý và nhân lực chất lượng cao, kết hợp với nâng cấp công nghệ để nâng cao giá trị cạnh tranh cho các sản phẩm. Đồng thời, tuân thủ quy chế, luật pháp, tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh theo đúng nội dung giấy phép đã cấp, không gian lận thương mại, không vi phạm những điều mà luật pháp cấm; tăng cường đầu tư vào công tác xử lý rác thải công nghiệp, bảo vệ môi trường, đảm bảo văn minh đô thị và thương mại… Là khu KT-TM mang tính chất “đặc biệt”, do đó, việc các cấp, các ngành quan tâm nghiên cứu, ban hành những chính sách “đặc biệt” mang tính chiến lược lâu dài đối với Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo là rất cần thiết. Hy vọng, trong tương lai gần, với những cơ chế, chính sách thông thoáng, ưu đãi hơn, Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo sẽ phát triển toàn diện, sầm uất, qui mô xứng tầm trong khu vực và quốc tế. Bài, ảnh: NGỌC TRANG