Vì những bản làng không có HIV/AIDS

(QT) - Hiện nay, tình hình lây nhiễm HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đang diễn biến phức tạp. Tính đến giữa tháng 8/2014, 80/141 xã, phường, thị trấn của tỉnh có người nhiễm HIV. Điều đáng trăn trở là công tác tuyên truyền, phòng chống đại dịch HIV/AIDS thường chỉ tập trung ở vùng thành thị, nơi đông dân cư, kinh doanh, buôn bán sầm uất mà ít hướng đến các bản làng biên giới. Nhằm góp phần bảo vệ người dân trước đại dịch thế kỷ, những người lính biên phòng đã vào cuộc. Trở về từ chuyến công tác dài ngày tại huyện Hướng Hóa và Đakrông, đồng chí Lê Văn Đức, nhân viên Ban Quân y - Bộ đội Biên phòng tỉnh trông gầy và đen hơn. Người lính quân y có thâm niên 26 năm công tác này đã đi từ xã Thuận, Thanh, A Xing, Xy, Ba Tầng (huyện Hướng Hóa) rồi vòng sang Pa Nang (huyện Đakrông) để cùng anh em tuyên truyền cho người dân về cách phòng chống HIV/AIDS. Anh cho biết: “Hầu như năm nào chúng tôi cũng có vài chuyến công tác thế này. Nhiều lúc cuốc bộ tới các bản làng xa đến khuỵu cả chân mà vẫn cố bước. Dân bản đang chờ đợi mình”.

Cán bộ, chiến sĩ biên phòng vận động nhân dân tham gia phòng chống HIV/AIDS

Ở xã Thanh, ngoài giờ làm việc, Thiếu úy Nguyễn Văn Thanh, cán bộ Trạm quân dân y Pa Lọ lại đến nhà của người dân thôn Pa Lọ, Pa Lọ Ô, Sung và Tà Na Cô để tuyên truyền, vận động người dân cách chăm sóc sức khỏe, phòng chống đại dịch HIV/ AIDS. Điều làm người chiến sĩ quân y này lo ngại nhất là đại dịch thế kỷ có thể xâm nhập vào các hộ gia đình bất cứ lúc nào. “Một số bà con nghĩ HIV/ AIDS cũng giống như bệnh đau đầu, sổ mũi, chỉ uống thuốc vài hôm là khỏi, chẳng cần phòng tránh làm gì. Mình phải tranh thủ mọi lúc có thể để giải thích cho mọi người hiểu về sự nguy hiểm của căn bệnh thế kỷ này”, anh Thanh cho biết. Trên tuyến biên giới Việt Nam - Lào hiện nay có rất nhiều cán bộ, chiến sĩ biên phòng đang ngày đêm miệt mài tuyên truyền, vận động dân bản phòng chống HIV/AIDS như anh Lê Văn Đức, Nguyễn Văn Thanh. Họ là những nhân viên Ban Quân y, cán bộ quân y cơ sở, thành viên đội vận động quần chúng trực thuộc các đồn biên phòng. Chính những người lính này đã góp phần lấp đầy lỗ hổng trong công tác phòng, chống HIV/AIDS ở khu vực biên giới, tạo “bức tường” ngăn đại dịch thế kỷ thâm nhập vào bản làng. Trên thực tế, các bản làng thuộc huyện Hướng Hóa, Đakrông tiềm ẩn nguy cơ xuất hiện và bùng phát đại dịch HIV/AIDS khá cao. Do trình độ dân trí thấp, thực trạng tảo hôn, tục đi sim biến tướng diễn ra khá phổ biến ở đây. Đáng ngại hơn, các đối tượng khai thác vàng, nghiện ma túy xuất hiện ở nhiều bản làng vùng cao, không chỉ khiến tình hình an ninh trật tự bị ảnh hưởng mà còn mang theo nguy cơ tiềm ẩn về căn bệnh thế kỷ. Năm 2013, Sở Y tế tỉnh ký kết với Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh triển khai Quy chế hoạt động phòng chống HIV/AIDS ở khu vực biên giới giai đoạn 2013 – 2015. Ngay sau đó, tháng 7/2013, Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS đã phối hợp với Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh tổ chức lớp tập huấn phòng chống HIV/AIDS cho các cán bộ, chiến sĩ. Tham gia tập huấn, 60 học viên được cung cấp kiến thức cơ bản về HIV/AIDS; kỹ năng tư vấn xét nghiệm HIV tự nguyện; một số điều của Luật Phòng chống HIV/ AIDS... Mới đây, hơn 30 cán bộ quân y, đội vận động quần chúng cũng được trang bị kiến thức, kỹ năng về phòng chống HIV/AIDS. Về phần mình, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh đã tổ chức 3 lớp tập huấn cho các tân binh giúp họ nâng cao nhận thức và có thể trở thành những tuyên truyền viên về phòng chống HIV/AIDS trong tương lai. Xác định công tác tuyên truyền là nhiệm vụ trọng tâm, thời gian qua, Ban Quân y - Bộ đội Biên phòng tỉnh đã cử cán bộ về địa bàn phối hợp với quân y đồn và cán bộ đội vận động quần chúng tổ chức nhiều đợt truyền thông lớn cũng như lồng ghép vào các buổi nói chuyện chuyên đề, họp thôn. Năm 2013, các cán bộ, chiến sĩ đã tổ chức 7 buổi truyền thông có quy mô lớn tại các xã Hướng Lập, Hướng Việt, Thanh, Thuận, A Dơi, Ba Tầng (huyện Hướng Hóa ) và A Ngo (huyện Đakrông). Mới đây, Ban Quân y phối hợp tổ chức 6 buổi truyền thông cho người dân các bản làng biên giới, vùng có nguy cơ cao. Các buổi truyền thông thường thu hút khá đông người dân địa phương. Đặc biệt, nhiều bà con các thôn bản thuộc nước bạn Lào cũng lặn lội sang tham gia. Anh Hồ Văn May, trú tại bản Tà Dông, Mường Nòng, tỉnh Savannakhet (Lào) chia sẻ: “Bộ đội biên phòng Việt Nam tuyên truyền, vận động phòng chống HIV/AIDS rất thú vị, dễ hiểu. Không chỉ đơn thuần là nói, họ còn phát tài liệu, hướng dẫn kỹ năng một cách trực quan, lồng ghép văn hóa – văn nghệ… Bà con ai cũng khen ngợi”. Không chỉ tập trung tuyên truyền vận động theo đợt, tại địa phương, cán bộ quân y, thành viên đội vận động quần chúng của các đồn biên phòng còn “đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng” để vận động bà con. Họ chọn phương án tuyên truyền “mưa dầm thấm lâu” cho đến khi người dân thay đổi nhận thức. Bên cạnh đó, các cán bộ, chiến sĩ còn tích cực gắn công tác tư vấn xét nghiệm tự nguyện vào hoạt động chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân. Được biết, tất cả 11 phòng khám và trạm xá quân dân y kết hợp đều làm tốt nhiệm vụ này, giúp công tác phòng chống HIV/AIDS ở địa bàn biên giới ngày càng đi vào chiều sâu. Bên cạnh những thuận lợi là có đội ngũ cán bộ quân y và đội vận động quần chúng năng nổ, nhiệt tình; sự phối hợp giữa quân y với dân y chặt chẽ; hoạt động của phòng khám quân dân y ngày càng hiệu quả, công tác phòng chống HIV/AIDS ở địa bàn biên giới vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Trước tiên là trình độ dân trí của người dân còn hạn chế. Đặc biệt, các phong tục, tập quán lạc hậu còn là rào cản khá lớn trong công tác phòng chống HIV/AIDS. Bên cạnh đó, việc vận động, tuyên truyền người dân ngăn ngừa đại dịch thế kỷ gặp nhiều khó khăn do thiếu kinh phí. Một cán bộ quân y cho biết: “Trước đây, tổ chức các buổi tuyên truyền rất thuận lợi, chỉ cần bật sáng đèn ở trung tâm bản, mở loa máy kêu gọi là bà con đến dự rất đông. Thế nhưng, những năm gần đây, một số người dân chỉ đến tham gia khi nghe tin có tiền hoặc quà cáp mang về. Trong khi đó, một buổi tuyên truyền của chúng tôi chỉ được hỗ trợ khoảng 700 ngàn đồng, trang trải từ thuê địa điểm, nước uống, hỗ trợ giáo viên, điện chiếu sáng… Vì vậy, trước mỗi đợt tuyên truyền, anh em phải mất cả tháng để vận động từng người dân tham gia”. Nhằm khắc phục thực trạng trên, thời gian qua, các cán bộ, chiến sĩ biên phòng đã nỗ lực tìm cách thay đổi nhận thức người dân, giúp bà con hiểu lợi ích của những buổi truyền thông. Bên cạnh đó, họ cũng lên phương án đa dạng hóa hình thức tuyên truyền; tích cực phối hợp với cán bộ y tế thôn bản; hướng đến các thôn bản vùng sâu, vùng xa, vùng có nguy cơ cao; lồng ghép công tác phòng chống HIV/AIDS với công tác dân số - KHHGĐ… Chính nỗ lực của các cán bộ, chiến sĩ biên phòng đã góp phần bảo vệ sức khỏe cho người dân vùng biên giới, vì những bản làng không có HIV/AIDS. Bài, ảnh: TÂY LONG