Triển khai kỹ thuật xét nghiệm để tăng tính chủ động trong ứng phó với SARS-CoV-2

QTO - Sau gần 4 tháng xuất hiện, đến nay dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của vi rút corona (SARS-CoV-2) đã lan rộng trên toàn thế giới, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống sức khỏe cộng đồng và nền tảng kinh tế-xã hội toàn cầu. Mặc dù chưa ghi nhận có ca bệnh SARS-CoV-2 trên địa bàn nhưng ngành y tế tỉnh Quảng Trị vẫn luôn nghiêm túc triển khai các giải pháp sẵn sàng ứng phó với dịch bệnh, trong đó có sự đóng góp không ngừng của các cán bộ, nhân viên Khoa Xét nghiệm-chẩn đoán hình ảnh thăm dò chức năng (gọi tắt là Khoa Xét nghiệm) thuộc Trung tâm Kiểm soát bệnh (KSBT) tỉnh Quảng Trị.

Thực hiện tách chiết mẫu nghiệm ở Khoa Xét nghiệm-chẩn đoán hình ảnh thăm dò chức năng của Trung tâm Kiểm soát bệnh tỉnh Quảng Trị. Ảnh: BN

Mang mẫu nghiệm đi xuyên đêm

Trong phiên trực ngày 26/2/2020, kíp trực PCDB SARS-CoV-2 của Trung tâm KSBT tỉnh Quảng Trị nhận được thông tin có 2 cô gái là N.T.M. (21 tuổi) và T.T.D. (24 tuổi) cùng ở Khu phố 6, thị trấn Cửa Việt, huyện Gio Linh sống và làm việc ngay tại tâm dịch của Hàn Quốc là thành phố Daegu, tỉnh Bắc Gyeongsan vừa nhập cảnh vào Việt Nam qua sân bay quốc tế Đà Nẵng lúc 10 giờ 20 phút ngày 21/2. Sau đó, 2 cô gái lên xe khách từ Đà Nẵng về đến nhà riêng tại thị trấn Cửa Việt lúc 23 giờ cùng ngày. Nhận được thông tin, cơ quan chức năng đã tổ chức cách ly M. và D. tại nhà. Đến ngày 26/2, D. có biểu hiện sốt nên Ban Chỉ đạo PCDB SARSCoV-2 tỉnh Quảng Trị đã ra quyết định cách ly tập trung, điều trị đối với M. và D. tại Bệnh viện Chuyên khoa Lao và bệnh Phổi. Ngay trong chiều ngày 26/2, kỹ thuật viên Khoa Xét nghiệm của Trung tâm KSBT đang trong kíp trực PCDB SARS-CoV-2 đã tiến hành lấy mẫu nghiệm ở đối với 2 trường hợp trên, thực hiện xử lý tách mẫu và đóng gói, bảo quản mẫu nghiệm. Theo chỉ đạo của lãnh đạo, kỹ thuật viên Bạch Thị Hãnh và lái xe Mai Văn Thạch đã mang 2 mẫu nghiệm này đi xuyên đêm 26/2 vào Viện Pasteur Nha Trang để bàn giao mẫu làm xét nghiệm xác định. Chiều ngày 27/2, thông báo của Viện Pasteur Nha Trang cho biết 2 mẫu nghiệm lấy từ M. và D. có kết quả âm tính với SARS-CoV-2.

Qua tháng 3/2020, nỗ lực PCDB SARSCoV-2 bước sang giai đoạn mới đầy khó khăn và thử thách khi dịch bệnh tăng theo cấp số nhân trên toàn cầu. Ở tỉnh Quảng Trị, số người trở về từ nhiều nơi trong và ngoài nước ngày càng nhiều, trong đó có người vừa đi qua vùng dịch SARS-CoV-2, người có tiếp xúc gần và người có liên quan khác với người bệnh xác định hoặc người bệnh nghi ngờ do SARS-CoV-2. Thực tế này làm tăng tần suất thực hiện lấy mẫu nghiệm của 18 cán bộ, nhân viên Khoa Xét nghiệm. Liên tục trong tháng 3, có ngày kỹ thuật viên xét nghiệm tham gia trực PCDB SARS-CoV-2 thực hiện từ 3-4 đợt thu thập mẫu nghiệm khi có 4 trường hợp là người Quảng Trị tiếp xúc gần với người nghi mắc SARS-CoV-2 ở Huế trên cùng chuyến bay VN1547 từ Hà Nội vào Huế đã được cách ly tại Bệnh viện Chuyên khoa Lao và bệnh Phổi, lấy mẫu nghiệm ở lái xe chở 4 người này từ sân bay Phú Bài ra Quảng Trị; lấy mẫu nghiệm trường hợp có tiếp xúc với 2 vợ chồng người Anh nghi nhiễm SARS-CoV-2 tại sân Golf Bà Nà, thành phố Đà Nẵng vừa về nhà ở thôn Tân Trại, xã Hiền Thành, huyện Vĩnh Linh cùng bố, mẹ được cách ly tại trụ sở cũ của Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh. 7 giờ ngày 10/3, kỹ thuật viên thực hiện lấy 4 mẫu nghiệm ở người của Công ty điện gió được cách ly tại Bệnh viện Chuyên khoa Lao và bệnh Phổi mang về xử lý tách mẫu, bảo quản và đóng gói mẫu rồi quay vào lấy mẫu nghiệm 6 trường hợp khác, đến 15 giờ cùng ngày kỹ thuật viên Lê Quang Việt mang 10 mẫu nghiệm này vào Viện Pasteur Nha Trang. 7 giờ ngày 11/3, 10 mẫu nghiệm SARS-CoV-2 này đã được bàn giao với Khoa Vi sinh miễn dịch của Viện Pasteur Nha Trang.

Cấp kinh phí triển khai xét nghiệm SARS-CoV-2

Tuy trên địa bàn của tỉnh chưa ghi nhận ca bệnh nào nhưng trước tình hình dịch bệnh SARS-CoV-2 tăng nhanh và diễn biến hết sức phức tạp ở các nước trên thế giới cũng như ở Việt Nam, Ban Chỉ đạo PCDB SARS-CoV-2 tỉnh Quảng Trị tiếp tục xác định dịch bệnh SARSCoV-2 có nguy cơ lây nhiễm tới địa phương do tỉnh Quảng Trị có 2 cửa khẩu quốc tế, một cảng vụ, một số cửa khẩu phụ và nhiều đường mòn, lối mở dân sinh, đồng thời có nhiều công dân đi học tập, làm việc, lao động trở về từ các nước như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Lào, Thái Lan...

Tính đến hết ngày 25/3/2020, Trung tâm KSBT tỉnh Quảng Trị đã tiến hành lấy 256 mẫu giám sát xét nghiệm SARS-CoV-2 và theo phân tuyến của Bộ Y tế thì có 254 mẫu gửi Viện Pasteur Nha Trang, 2 mẫu nghiệm SARSCoV-2 thuộc nhóm F1-gửi Bệnh viện Trung ương Huế làm xét nghiệm xác định. Mẫu nghiệm SARS-COV-2 thuộc mẫu nghiệm nhóm A nên việc thu thập phải do cán bộ đã được đào tạo về lấy mẫu, xử lý tách chiết mẫu, bảo quản và vận chuyển mẫu đảm bảo an toàn sinh học thực hiện một cách nghiêm ngặt. Mặt khác, do yêu cầu đáp ứng nhanh trong PCDB nên rất cần sớm có kết quả chính xác đòi hỏi phải lập tức tách chiết mẫu, đóng gói mẫu ngay sau khi thu thập từ hiện trường về trong tủ an toàn sinh học cấp 2 với đầy đủ thông tin được ghi chép trên các phiếu mẫu gửi kèm. Do đó cán bộ, nhân viên Khoa Xét nghiệm thường xuyên làm việc qua đêm bởi nếu nhận được lệnh thu thập mẫu tại nơi cách ly lúc 15 giờ thì xử lý tách mẫu và đóng gói mẫu đến 23 giờ trong trang phục chống dịch và phải đeo khẩu trang N95 liên tục trong thời gian dài.

“Trong điều kiện hiện nay Bệnh viện Trung ương Huế chỉ thực hiện xét nghiệm mẫu F0 và mẫu F1 là mẫu nghiệm lấy ở các đối tượng có yếu tố tiếp xúc nguy cơ cao nên cán bộ xét nghiệm cùng lái xe phải vận chuyển mẫu đi ngay trong đêm, vượt chặng đường 700 km vào Viện Pasteur Nha Trang, khi có số lượng lớn mẫu giám sát thì cán bộ xét nghiệm vận chuyển ngay bằng tàu hỏa. Thực tế này gặp nhiều khó khăn bởi thời gian vận chuyển liên tục từ 12-14 tiếng đồng hồ trên quãng đường xa nên ảnh hưởng yêu cầu đáp ứng nhanh của hoạt động PCDB. Vì vậy, việc triển khai thực hiện xét nghiệm SARSCoV-2 tại Trung tâm KSBT tỉnh Quảng Trị là nhu cầu bức thiết, nhằm đáp ứng yêu cầu của hoạt động PCDB nói chung và chẩn đoán xác định nhanh SARS-CoV-2 nói riêng ngay tại địa phương, giảm áp lực ở tuyến trên, đáp ứng xu thế và phát triển, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực trong PCDB”, cử nhân sinh học Nguyễn Ngọc Tâm, Phó trưởng Khoa Xét nghiệm của Trung tâm KSBT tỉnh Quảng Trị cho biết.

Từ yêu cầu đáp ứng nhanh của hoạt động PCDB, Trung tâm KSBT tỉnh Quảng Trị đã lập Đề án Triển khai hoạt động xét nghiệm SARS-CoV-2 trình lãnh đạo Sở Y tế vào cuối tháng 3/2020. Sau khi thông qua đề án, Sở Y tế đã trình UBND tỉnh Quảng Trị phê duyệt và đã được lãnh đạo UBND tỉnh đồng ý cấp kinh phí xây dựng labo vi sinh thuộc Khoa Xét nghiệm của Trung tâm KSBT để thực hiện xét nghiệm SARS-CoV-2. Với 3,750 tỉ đồng được cấp, Trung tâm KSBT sẽ triển khai quy trình xét nghiệm SARS-COV-2 bằng kỹ thuật Realtime RT-PCR CFX96 tại Khoa Xét nghiệm gồm 1 máy luân nhiệt RT-PCR phát hiện 5 gen mục tiêu trong cùng 1 phản ứng, 40 bộ hóa chất xác định SARS-CoV-2, 2.000 mẫu hóa chất sinh phẩm và vật tư tiêu hao, đào tạo chuyên môn. Thực hiện kế hoạch, Trung tâm KSBT tổ chức thẩm định và khai trương phòng xét nghiệm sàng lọc SARS-CoV-2 bằng kỹ thuật Realtime RTPCR vào ngày 3/4/2020.

Triển khai kỹ thuật Realtime RT-PCR CFX96, Trung tâm KSBT tỉnh Quảng Trị sẽ có năng lực thực hiện xét nghiệm chẩn đoán vi rút cúm và các tác nhân gây viêm đường hô hấp đảm bảo an toàn sinh học, góp phần chẩn đoán nhanh mẫu nghiệm có chứa mầm bệnh hoặc không và tăng tính chủ động trong ứng phó với SARS-CoV-2 của ngành y tế tỉnh nhà.

Nguyễn Bội Nhiên