Tình hình thực hiện dự án tăng dày, tôn tạo hệ thống mốc Quốc giới và công tác quản lý nhà nước về biên giới lãnh thổ ở tỉnh Quảng Trị

(QT) - Quảng Trị có 206 km đường biên giới tiếp giáp với tỉnh Savanakhet và tỉnh Salavan của nước Cộng hoà DCND Lào. Về địa hình tự nhiên, khu vực biên giới tỉnh Quảng Trị nằm ở phía Đông của dãy Trường Sơn, bị chia cắt nhiều bởi núi cao, rừng rậm, khe sâu và sông suối nên đã gây không ít khó khăn cho các lực lượng làm công tác quản lý, bảo vệ biên giới cũng như công tác tăng dày, tôn tạo hệ thống mốc Quốc giới. Theo Kế hoạch tổng thể dự án tăng dày, tôn tạo hệ thống mốc Quốc giới trên tuyến biên giới Việt Nam - Lào, tỉnh Quảng Trị sẽ cắm 62 mốc/tổng số 793 mốc sẽ cắm trên toàn tuyến, từ mốc số 577 đến mốc số 638 (đoạn tiếp giáp với tỉnh Savanakhet cắm 31 mốc/35 vị trí mốc, đoạn tiếp giáp với tỉnh Salavan cắm 31 mốc/33 vị trí mốc). Thực hiện dự án trên, nếu như trong 2 năm 2008 và 2009, tỉnh Quảng Trị mới chỉ xác định được 18 mốc, xây dựng 5 mốc thì chỉ riêng trong năm 2010, Quảng Trị đã xác định được 24 mốc, xây dựng 26 mốc (Quảng Trị - Savanakhet đã xác định 13 mốc, xây dựng 26 mốc; Quảng Trị - Salavan xác định 11 mốc).

Tổ Pháp lý - Kỹ thuật thuộc Uỷ ban liên hợp cắm mốc biên giới Việt Nam - Lào và cán bộ, nhân viên Đội cắm mốc liên hợp Quảng Trị - Savanakhet kiểm tra vị trí cắm mốc 635 tại cửa khẩu La Lay.

Như vậy, tính đến thời điểm 31/12/2010, tỉnh Quảng Trị đã xác định được 42 mốc/tổng số 62 mốc phải xác định và xây dựng xong 31 mốc (trong đó, Quảng Trị - Savanakhet xác định và xây dựng xong toàn bộ 31 mốc/35 vị trí mốc; Quảng Trị - Salavan xác định 11/31 mốc và đang xây dựng 1 mốc - mốc đại 635 tại Cửa khẩu Quốc gia La Lay). Như vậy, Quảng Trị là một trong số ít tỉnh đạt thành tích cao về công tác tăng dày, tôn tạo hệ thống mốc Quốc giới trên tuyến biên giới Việt Nam - Lào. Trao đổi về những thuận lợi, khó khăn có tác động ảnh hưởng đến tiến độ công tác phân giới cắm mốc (PGCM) của tỉnh, đồng chí Trần Khánh Phôi, Trưởng phòng Biên giới - Lãnh sự Sở Ngoại vụ, Tổ trưởng Tổ chuyên viên giúp việc Ban Chỉ đạo cắm mốc biên giới và đồng chí Lê Đức Dũng - Đội trưởng Đội cắm mốc số 1 tỉnh Quảng Trị cho biết: Địa hình tự nhiên trong khu vực biên giới tỉnh Quảng Trị có nhiều núi cao, rừng rậm, khe sâu và sông suối nên đường sá giao thông trong khu vực biên giới bị chia cắt nhiều; thời tiết, khí hậu khắc nghiệt, thay đổi thất thường và mưa nhiều, mùa mưa thường kéo dài, ảnh hưởng đến thời gian làm việc trên biên giới. Đặc biệt, trên khu vực biên giới của tỉnh còn rất nhiều bom mìn, vật liệu nổ và chất độc hoá học sót lại từ thời chiến tranh..., tất cả những vấn đề trên đã gây không ít khó khăn, trở ngại cho việc đi lại, bảo đảm hậu cần, vận chuyển mốc và nguyên vật liệu xây dựng mốc, ảnh hưởng đến các hoạt động của Đội cắm mốc liên hợp, thậm chí còn gây nguy hiểm đến tính mạng của những người tham gia công tác cắm mốc. Là một trong những địa bàn nhiều khó khăn, thiếu thốn nhưng Quảng Trị là một trong những tỉnh đạt thành tích cao trong việc thực hiện dự án tăng dày và tôn tạo hệ thống mốc Quốc giới. Vậy nguyên nhân nào đã giúp cho tỉnh Quảng Trị đạt được thành tích cao trong việc thực hiện dự án nói trên? Qua tìm hiểu, có thể rút ra một số vấn đề sau đây: Thứ nhất: Phải tạo dựng được niềm tin với đối tác là phía bạn Lào (tỉnh Điện Biên và một số tỉnh trên tuyến biên giới phía Bắc trước đây đã làm rất tốt việc này). Cán bộ nhân viên Đội cắm mốc là những người trực tiếp thực hiện nhiệm vụ xác định vị trí và cắm mốc trên thực địa. Vì vậy, để đẩy nhanh tiến độ công tác thì cần phải tạo dựng được niềm tin, mà trước hết là phải tuân thủ nguyên tắc và các văn bản pháp lý, kỹ thuật đã thoả thuận, ký kết. Đối với các khu vực có nhận thức khác nhau thì 2 bên trao đổi, bàn bạc giải quyết trên tinh thần hợp tác, hữu nghị và quan tâm đến lợi ích chính đáng của nhau; trường hợp vượt quá thẩm quyền cần làm biên bản song phương báo cáo Uỷ ban liên hợp chỉ đạo giải quyết, hoặc trực tiếp xuống thực địa giải quyết, không để dây dưa kéo dài thời gian. Thứ hai: Cần làm tốt công tác khảo sát đơn phương trước khi tiến hành PGCM song phương nhằm xác định sơ bộ vị trí cắm mốc, dự kiến phương án giải quyết đối với những vị trí mốc có thể gặp khó khăn khi PGCM song phương; đồng thời xác định hướng tuyến mở đường vận chuyển mốc, dự kiến điểm trú quân, tập kết lực lượng. Thứ ba: Phát huy nội lực của địa phương bằng chính sự quan tâm chỉ đạo sâu sát của lãnh đạo tỉnh, Ban Chỉ đạo cắm mốc, cơ quan thường trực, các cá nhân, đơn vị, và sự vào cuộc của các cơ quan hữu quan của tỉnh. Bằng ý thức trách nhiệm cao và sự cố gắng nỗ lực của tập thể cán bộ, nhân viên Tổ chuyên viên giúp việc và Đội cắm mốc nên đã phát huy được sức mạnh tổng hợp của địa phương trong thực hiện dự án. Thứ tư : Đó là vai trò của Uỷ ban Biên giới Quốc gia - Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo Nhà nước về PGCM và các Bộ, ngành ở Trung ương đã kịp thời hướng dẫn, chỉ đạo và tháo gỡ mọi khó khăn, vướng mắc nảy sinh trong quá trình PGCM trên thực địa; đáp ứng đầy đủ, kịp thời kinh phí, lực lượng, phương tiện cho công tác PGCM như cho phép vận dụng PGCM theo phương châm dễ trước khó sau và kết hợp vừa thiết kế vừa thi công xây dựng mốc; hay như việc chỉ định thầu, việc điều chuyển lực lượng, phương tiện để thành lập thêm các Đội cắm mốc mới. Thứ năm: Đó là sự cố gắng của các đơn vị, công ty trực tiếp tham gia vào công tác cắm mốc, sự đáp ứng đầy đủ, kịp thời lực lượng công binh, thông tin, cơ yếu, bảo vệ, dẫn đường; bằng “sự chia lửa và nhường cơm sẻ áo” của Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh và các Đồn Biên phòng... Tất cả những vấn đề trên đây đã tạo nên sức mạnh giúp đạt hiệu quả cao trong công tác PGCM của tỉnh Quảng Trị... Đồng thời với việc hoàn thành tốt nhiệm vụ công tác tăng dày, tôn tạo hệ thống mốc Quốc giới năm 2010 thì công tác quản lý nhà nước về biên giới lãnh thổ ở Quảng Trị năm qua cũng gặt hái được những thành tích đáng kể. Xuất phát từ mối quan hệ hữu nghị đặc biệt Việt - Lào nên thường niên, lãnh đạo tỉnh Quảng Trị và lãnh đạo 2 tỉnh bạn Lào đã luân phiên tổ chức các cuộc họp cấp cao 2 tỉnh để giải quyết những vấn đề lớn về quan hệ hợp tác giữa các tỉnh; các lực lượng chức năng hai bên biên giới thường xuyên duy trì tốt mối quan hệ hợp tác, hữu nghị, tham mưu cho chính quyền địa phương trong việc tổ chức kết nghĩa giữa các bản ở 2 bên biên giới và phối hợp tuyên truyền vận động nhân dân 2 bên biên giới thực hiện tốt Quy chế biên giới, thực hiện các Hiệp ước, Hiệp định đã ký kết và cùng nhau xây dựng đường biên giới hoà bình, hữu nghị; tích cực tham gia bảo vệ biên giới, chủ quyền lãnh thổ, tài nguyên, môi trường, giữ gìn an ninh chính trị và trật tự an toàn ở khu vực biên giới; kịp thời phát hiện, xử lý các vụ việc xảy ra trên biên giới theo đúng quan điểm, chủ trương của Đảng. Do vậy, tình hình khu vực biên giới tỉnh Quảng Trị luôn ổn định. Về tình hình hoạt động tại các cặp cửa khẩu, như đã nói ở phần trên, tuy địa hình tự nhiên khu vực biên giới tỉnh Quảng Trị bị chia cắt nhiều bởi núi cao, rừng rậm, khe sâu và sông suối nhưng trên khu vực biên giới của tỉnh lại có một hệ thống đường sá giao thông xuyên quốc gia tương đối phát triển với cặp cửa khẩu quốc tế Lao Bảo - Đensavan, cửa khẩu chính La Lay và 4 cặp cửa khẩu phụ. Đây là một trong những thế mạnh của tỉnh. Ý thức rõ vấn đề này, những năm gần đây, các lực lượng chức năng hoạt động tại các cửa khẩu đã từng bước thực hiện cải cách thủ tục hành chính và áp dụng thành tựu công nghệ thông tin hiện đại trong việc kiểm tra, kiểm soát xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu, tạo môi trường thông thoáng trong lưu thông qua lại biên giới, góp phần thúc đẩy giao lưu, hợp tác, hội nhập, phát triển nên hoạt động này tại các cửa khẩu thuộc tỉnh Quảng Trị ngày càng tăng và hiệu quả, góp phần đáng kể vào việc tăng thu ngân sách cho địa phương. Về tình hình an ninh trật tự trên khu vực biên giới: Cũng giống như các tỉnh khác, khu vực biên giới thường là nơi xa xôi, hẻo lánh, trình độ dân trí thấp, là địa bàn mà các thế lực thù địch và phần tử xấu luôn lợi dụng trình độ nhận thức lạc hậu của đồng bào các dân tộc nơi đây để tuyên truyền chống phá Nhà nước, kích động gây chia rẽ đoàn kết dân tộc, chia rẽ tình đoàn kết hữu nghị truyền thống giữa chính quyền và nhân dân hai bên biên giới; kích động, lôi kéo đồng bào di dịch cư hòng làm cho tình hình khu vực biên giới thêm phức tạp. Nhưng về cơ bản, tình hình an ninh trật tự ở khu vực biên giới tỉnh Quảng Trị năm 2010 (và cả những năm qua) vẫn được giữ vững, ổn định. Tuy nhiên, điều đáng quan tâm là tình hình hoạt động tội phạm buôn lậu và gian lận thương mại lại có chiều hướng gia tăng với tính chất tội phạm ngày càng phức tạp. Năm 2010, các lực lượng chức năng tỉnh Quảng Trị đã bắt, xử lý hàng trăm vụ vận chuyển, buôn bán hàng lậu, hàng trốn thuế gồm đường kính, thuốc lá, hàng mỹ phẩm, nước ngọt, rượu bia ngoại, thuốc lá, mỳ chính, hàng điện tử, đồ gia dụng..., trị giá nhiều tỷ đồng. Ngoài ra, các lực lượng chức năng của tỉnh còn phối hợp với phía bạn Lào triệt phá thành công một số chuyên án, vụ án lớn về vận chuyển, buôn bán ma túy qua biên giới. Về tình hình di dịch cư tự do: Vấn đề này ở Quảng Trị không phức tạp như một vài tỉnh khác nhưng vẫn luôn tiềm ẩn những yếu tố có thể gây bất ổn nên các lực lượng chức năng của tỉnh cần thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các tỉnh phía bạn Lào làm tốt công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức về pháp luật của nhân dân hai bên biên giới; vận động đồng bào định canh, định cư; có chính sách hỗ trợ đồng bào trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng, hỗ trợ tư liệu sản xuất và cải thiện điều kiện sản xuất; ổn định, cải thiện và nâng cao chất lượng cuộc sống; đồng thời làm tốt công tác đăng ký, quản lý nhân hộ khẩu, kịp thời phát hiện, từng bước giải quyết, xử lý một cách hợp lý và hiệu quả các trường hợp di dịch cư tự do, không để trở thành trào lưu hay điểm nóng. Nhìn lại một năm với những kết quả đạt được về công tác tăng dày, tôn tạo hệ thống mốc Quốc giới cũng như công tác quản lý nhà nước về biên giới lãnh thổ trên đây có thể thấy rõ sự quan tâm chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo tỉnh, của các ngành chức năng, của Ban Chỉ đạo cắm mốc tỉnh; đặc biệt là sự cố gắng nỗ lực của cán bộ, nhân viên Đội cắm mốc số 1 tỉnh Quảng Trị. Tuy nhiên, hiện nay tỉnh Quảng Trị vẫn còn 19 mốc trên đoạn biên giới tiếp giáp với tỉnh Salavan của Lào chưa xác định và 11 mốc đã xác định vị trí nhưng chưa xây dựng (riêng mốc đại 635 đang xây dựng và dự kiến sẽ tổ chức khánh thành vào đầu tháng 4/2011). Khối lượng công việc còn lại của Quảng Trị như vậy là tương đối nhiều. Để hoàn thành khối lượng công việc trên thì lãnh đạo tỉnh, Ban Chỉ đạo cắm mốc và các ngành chức năng tỉnh cần tiếp tục quan tâm, chỉ đạo và tạo điều kiện thuận lợi để động viên cán bộ, nhân viên Đội PGCM phát huy kết quả đạt được trong công tác tăng dày tôn tạo mốc năm 2010, đẩy nhanh tiến độ xác định vị trí mốc; đồng thời tăng cường việc kiểm tra, đôn đốc các nhà thầu nỗ lực cố gắng, khắc phục khó khăn, đẩy nhanh tiến độ xây dựng mốc để sớm hoàn thành toàn bộ công tác tăng dày, tôn tạo mốc trên đoạn biên giới của tỉnh, tạo điều kiện để các địa phương hai bên biên giới khai thác tiềm năng, thế mạnh của kinh tế cửa khẩu, kinh tế biên mậu, kinh tế du lịch; kết hợp xây dựng cơ sở hạ tầng, kêu gọi thu hút đầu tư; gắn quy hoạch các khu dân cư, khu đô thị biên giới với quy hoạch sản xuất, phát triển kinh tế - xã hội, tăng cường củng cố quốc phòng, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, giữ vững an ninh trật tự hai bên biên giới. Bài, ảnh: NGUYỄN THANH BÌNH (Ủy ban Biên giới Quốc gia- Bộ Ngoại giao)