Tiếp nối hành trình nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài cho quê hương, đất nước

TS. LÊ THỊ HƯƠNG, Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Trị trả lời phỏng vấn Báo Quảng Trị

- Thưa tiến sĩ Lê Thị Hương! Đề nghị tiến sĩ cho biết những kết quả nổi bật của ngành Giáo dục và Đào tạo tỉnh nhà trong 50 năm qua?

- Nhìn lại 50 năm sau ngày tỉnh Quảng Trị được giải phóng, ngành Giáo dục tỉnh đã đạt nhiều thành tích đáng tự hào. Toàn ngành hiện có 399 cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông và các trung tâm, 1 phân hiệu đại học, 3 trường cao đẳng, 2 trường trung cấp với hơn 175.000 học sinh, sinh viên. Các trung tâm học tập cộng đồng phủ khắp 125 xã, phường, thị trấn. Ngoài ra, loại hình giáo dục dân lập, tư thục phát triển khá mạnh. Toàn tỉnh có 19 trường mầm non, 2 trường phổ thông và 2 trường trung cấp nghề dân lập, tư thục.

Công tác xóa mù chữ và phổ cập giáo dục đạt kết quả đáng ghi nhận. Duy trì vững chắc kết quả đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi, phổ cập giáo dục tiểu học (mức độ 3), phổ cập giáo dục THCS (mức độ 1) và xóa mù chữ (mức độ 1). Công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập đạt nhiều kết quả tích cực.

Hiện nay, Quảng Trị đã cơ bản xóa được trường tạm bợ, xuống cấp, đẩy mạnh kiên cố hóa trường, lớp học. Cuối thập niên 80, đầu thập niên 90 tại 2 huyện miền núi Hướng Hóa và Đakrông, có hơn 80% trường lớp là tranh tre nứa lá, không có nhà công vụ cho giáo viên; toàn tỉnh chỉ có 3 ngôi trường cao tầng.

Nhưng nhờ sự quan tâm đầu tư của Đảng, Nhà nước và nguồn lực xã hội hóa, đến nay tỉ lệ phòng học kiên cố-cao tầng của các cấp học đạt trên 72,5%; tỉ lệ xã, phường, thị trấn có trường cao tầng, kiên cố hóa đạt 100%. Tính đến ngày 10/3/2022, tổng số trường đạt chuẩn quốc gia trên địa bàn tỉnh đạt 210/368 trường (chỉ tính khối trường công lập), chiếm tỉ lệ 57,1%.

Cơ sở hạ tầng về công nghệ thông tin đã được quan tâm đầu tư. Năm 2022, 100% trường học cấp THPT có từ 1 đến 3 phòng máy với số lượng từ 25-80 máy được nối mạng LAN và kết nối internet ADSL, cáp quang; các phòng Giáo dục và Đào tạo, các trường tiểu học, THCS đều có phòng máy và kết nối internet, nhiều trường đã huy động được các nguồn lực của xã hội đầu tư trang bị ti vi ở các phòng học phục vụ cho công tác dạy học.

Ngành Giáo dục đã xây dựng hệ thống Cổng thông tin điện tử (Portal) liên thông từ Sở đến các Phòng Giáo dục và các trường học, đảm bảo thông tin xuyên suốt trong toàn ngành. Quảng Trị là 1 trong 16 tỉnh, thành phố đầu tiên trong cả nước triển khai hệ thống cơ sở dữ liệu dùng chung, kết nối liên thông trong toàn ngành và nối với hệ thống cơ sở dữ liệu Bộ Giáo dục và Đào tạo. Triển khai hội họp trực tuyến; ứng dụng các phần mềm về quản lý, nghiệp vụ và dạy học, kiểm tra đánh giá trực tuyến có hiệu quả.

Đặc biệt là đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên ngành Giáo dục ngày càng lớn mạnh. Những năm đầu sau giải phóng, tỉnh Quảng Trị có trên 3.500 cán bộ, giáo viên các cấp, đến năm 2021, đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên các cấp học và loại hình đào tạo là hơn 14.000 người. Tỉ lệ giáo viên đạt chuẩn và trên chuẩn cao ở tất cả các cấp học, bậc học (đạt chuẩn 91,1%, trên chuẩn 25,9%).

Với nhiều giải pháp đồng bộ, chất lượng giáo dục toàn diện từng bước được nâng lên một cách vững chắc, đã tạo được nền tảng căn bản cho giáo dục mũi nhọn và giáo dục chất lượng cao. Từ năm 1999 đến 2021, toàn tỉnh đạt 515 giải học sinh giỏi quốc gia, 5 giải khu vực và quốc tế; nhiều em đạt giải cao tại các kỳ thi giải Toán qua mạng internet, trên máy tính Casio, các sân chơi trí tuệ cấp quốc gia...

Xếp hạng của tỉnh theo điểm trung bình kết quả thi đại học, cao đẳng 5 năm trở lại đây đứng ở vị thứ từ 29 đến 32 trên tổng số 63 tỉnh, thành phố trên cả nước.

Trường THPT Vĩnh Linh - Ảnh: V.M.H

Với những thành tích đạt được, Sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Trị đã vinh dự được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba (1995), Huân chương Lao động hạng Nhì (1999), Huân chương Lao động hạng Nhất (2006). Chính phủ tặng cờ Thi đua đơn vị xuất sắc toàn quốc năm 2011 và 2013, Bộ Giáo dục và Đào tạo tặng cờ Thi đua đơn vị dẫn đầu toàn ngành năm 2012.

Năm 2010, 2013, 2017 được UBND tỉnh tặng cờ Thi đua đơn vị dẫn đầu toàn tỉnh; nhiều tập thể, cá nhân được phong tặng danh hiệu đơn vị Anh hùng Lao động, Nhà giáo nhân dân, Nhà giáo ưu tú và nhiều thầy, cô giáo được Đảng và Nhà nước tặng thưởng danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng cao quý.

- Để có được những thành tựu đáng tự hào, được biết ngành Giáo dục và Đào tạo tỉnh đã có những mô hình và cách làm sáng tạo. Đề nghị tiến sĩ cho biết kinh nghiệm thực tiễn đã đúc rút trong suốt 50 năm qua?

- Những thành tựu của ngành Giáo dục và Đào tạo Quảng Trị đạt được trong 50 năm qua chính là kết quả của sự quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối của Đảng về giáo dục và đào tạo phù hợp với thực tiễn của địa phương. Dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng bộ và chính quyền, sự phối hợp đồng bộ có hiệu quả của các ban, ngành, đoàn thể các cấp trong tỉnh; sự đồng hành, hỗ trợ của các tổ chức, cá nhân. Đồng thời là kết tinh của công sức, trí tuệ, tâm huyết và nghị lực phấn đấu của đội ngũ giáo viên, tinh thần hiếu học, cầu tiến, ý chí vượt khó của các thế hệ học sinh.

Quá trình xây dựng và phát triển ngành Giáo dục và Đào tạo Quảng Trị trong 50 năm qua đã để lại nhiều bài học quý giá. Đó là bài học về đổi mới tư duy giáo dục dựa trên cơ sở tầm nhìn chiến lược gắn với các yêu cầu mới của thời đại và bám sát tình hình thực tế của địa phương; bài học về giải quyết hài hòa bài toán giữa quy mô và chất lượng giáo dục; bài học về đổi mới phương thức huy động các nguồn lực đầu tư cho giáo dục và công tác xã hội hóa giáo dục; bài học về xử lý mối quan hệ giữa “diện” và “điểm” trong thực hiện chức năng quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo; bài học về công bằng trong tiếp cận giáo dục, bài học về biết lắng nghe các phản biện xã hội...

- Phát huy những kết quả đạt được qua 50 năm xây dựng và phát triển, thời gian tới ngành Giáo dục và Đào tạo Quảng Trị triển khai thực hiện những nhiệm vụ, giải pháp gì, thưa tiến sĩ?

- Kế thừa truyền thống và những giá trị tốt đẹp của các thế hệ đi trước, đồng thời phát huy những thành tựu cơ bản, thời gian tới, ngành Giáo dục và Đào tạo Quảng Trị triển khai các nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm sau đây.

Thứ nhất, tiếp tục tập trung thực hiện các nghị quyết, kết luận của Đảng, Quốc hội, các văn bản chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Tỉnh ủy, HĐND tỉnh, UBND tỉnh về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp, mục tiêu của kế hoạch kinh tế-xã hội 5 năm 2020- 2025, quyết tâm hoàn thành các mục tiêu, chỉ tiêu cơ bản về lĩnh vực giáo dục đào tạo mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII đề ra.

Khánh thành nhà ở giáo viên Trường Mầm non -Trường TH&THCS xã Hướng Việt, huyện Hướng Hóa -Ảnh: C.N

Thứ hai, tiếp tục tham mưu Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh cụ thể hóa các chủ trương, chính sách mới của Đảng và Nhà nước về giáo dục đào tạo để ban hành các cơ chế, chính sách phát triển giáo dục và đào tạo địa phương. Tiếp tục chuẩn bị tất cả các điều kiện về kế hoạch, đội ngũ, cơ sở vật chất để triển khai thực hiện chương trình, sách giáo khoa phổ thông mới đảm bảo khoa học, phù hợp với địa phương và hiệu quả đối với người học.

Thứ ba, tiếp tục rà soát, sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp giáo dục công lập phù hợp với từng vùng, địa phương. Xây dựng kế hoạch, lộ trình phù hợp và tổ chức thực hiện hiệu quả phương án tự chủ tài chính tại một số cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông trên địa bàn ở những nơi có điều kiện. Tăng cường hơn nữa công tác xã hội hóa, huy động mọi nguồn lực đầu tư cho giáo dục; phát triển hệ thống trường lớp công lập và ngoài công lập; thực hiện công bằng trong giáo dục.

Thứ tư, tiếp tục triển khai có hiệu quả Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với cuộc vận động “Mỗi thầy cô giáo là tấm gương đạo đức, tự học, sáng tạo”; chú trọng giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng sống, giáo dục pháp luật, tư vấn tâm lý cho học sinh; tăng cường an ninh, an toàn trường học, ứng xử văn hóa học đường và xây dựng môi trường giáo dục nhà trường lành mạnh, thân thiện, dân chủ, kỷ cương.

Thứ năm, nâng cao vai trò, trách nhiệm quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo. Tiếp tục đổi mới công tác quản lý; đẩy mạnh ứng dụng CNTT, góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý và tổ chức các hoạt động dạy học; đẩy mạnh cải cách hành chính; tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính trong các cơ quan, đơn vị của ngành, coi trọng chất lượng xử lý công việc của cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong mỗi phòng ban, đơn vị, cơ sở giáo dục. Tiếp tục đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao ý thức trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục.

Thứ sáu, tăng cường chỉ đạo công tác phòng, chống dịch bệnh, phòng, chống thiên tai, đảm bảo linh hoạt, tổ chức hoạt động dạy học phù hợp với tình hình thực tế; đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục và đào tạo, chuyển từ dạy học chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển phẩm chất, năng lực học sinh. Quán triệt, thực hiện nghiêm túc phương châm “Dạy thực chất, học thực chất, thi thực chất”, xây dựng “Trường ra trường, lớp ra lớp, thầy ra thầy, trò ra trò, dạy ra dạy, học ra học”; ngăn chặn “bệnh thành tích” trong giáo dục.

Nâng cao chất lượng giáo dục mũi nhọn và đại trà; tăng cường các hoạt động hội nhập và hợp tác quốc tế về giáo dục và đào tạo. Tăng cường cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học kết hợp với việc đẩy mạnh triển khai, hoàn thiện công tác đảm bảo chất lượng đào tạo. Tiếp tục thực hiện có hiệu quả công tác khuyến học, khuyến tài và xây dựng xã hội học tập nhằm đáp ứng nhu cầu học tập, học tập suốt đời của các tầng lớp nhân dân. Củng cố, nâng cao chất lượng công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ.

Thứ bảy , đẩy mạnh xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia, trường đạt chất lượng giáo dục, trường phổ thông dân tộc bán trú. Phối hợp với Sở LĐ-TB&XH triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm thực hiện tốt việc phân luồng học sinh sau khi tốt nghiệp trung học cơ sở theo hướng tăng tỉ lệ học sinh vào học các trường trung cấp chuyên nghiệp, đồng thời hỗ trợ các trung tâm giáo dục thường xuyên dạy chương trình GDTX cấp trung học phổ thông gắn với giáo dục nghề nghiệp.

Tập trung củng cố, nâng cao chất lượng, năng lực hoạt động của trung tâm GDTX-TH,NN tỉnh và các trung tâm GDNN-GDTX cấp huyện theo hướng thực hiện nhiều nhiệm vụ liên kết đào tạo, hướng nghiệp và dạy nghề, bồi dưỡng thường xuyên, bồi dưỡng ngắn hạn và tư vấn, hỗ trợ các trung tâm học tập cộng đồng; sắp xếp lại mạng lưới cơ sở đào tạo, dạy nghề trên địa bàn tỉnh phù hợp với yêu cầu phát triển và thị trường lao động.

Trong chặng đường phía trước nhiều thuận lợi, thời cơ và khó khăn, thách thức đan xen. Với yêu cầu, nhiệm vụ mới, đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý của ngành sẽ tiếp tục nỗ lực phấn đấu, đoàn kết, sáng tạo; không ngừng trau dồi phẩm chất đạo đức nghề nghiệp; nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, tận tâm, tận lực và hoàn thành tốt nhiệm vụ trong các chặng đường tiếp theo trên hành trình dạy chữ, dạy người, nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài cho quê hương, đất nước.

Trân trọng cảm ơn tiến sĩ!

Hồ Nguyên Kha (thực hiện)