Thầy thuốc của bản nghèo

(QT) - Đã nhiều năm nay, chị Trịnh Thị Hoa, Trưởng trạm Y tế xã Tà Long (Đakrông, Quảng Trị) đã không quản ngại gian khó, hiểm nguy để vận động bà con nơi đây từ bỏ dần cách chữa bệnh mang yếu tố “ma thuật”, “thần linh” ngự trị trong “thuốc thổi”. Đồng thời cứu giúp nhiều người thoát khỏi bàn tay của tử thần. Sinh ra và lớn lên ở Ninh Bình, nhưng duyên phận lại gắn kết cuộc đời chị với chốn núi rừng Quảng Trị. Lập gia đình và định cư hẳn ở thôn Pa Hy, xã Tà Long hơn 20 năm nay, chị thừa hiểu cách chữa bệnh mang yếu tố tín ngưỡng, “thần quyền” của người dân nơi đây. Chị bảo với tôi rằng, kết quả chữa bệnh bằng “thuốc thổi” chẳng thấy đâu, chỉ thấy người tàn tật ngày càng nhiều thêm nên chị đau lòng lắm. Nghĩ mình là một y tá, được đào tạo, học hành bài bản mà không giúp được bà con thoát ra khỏi cái bóng của cách chữa bệnh tâm linh thì xấu hổ với lương tâm, chị bắt đầu cuộc hành trình đi vận động người dân nên từ bỏ dần cách chữa bệnh cổ hủ, lạc hậu. Nhưng muốn dân tin thì phải làm cho dân thấy, tình cảnh ấy buộc chị phải mạnh dạn và đặt quyết tâm cao, kể cả mạo hiểm bởi nếu không chữa trị lành bệnh cho bà con thì dân làng sẽ thay “thần” mà “hành xử” chị theo lời nguyền của “thần linh”. “Ngày đó, dân làng không tin vào y học nên đã thử thách chị hết phen này đến lượt nọ. Nhưng chị và đồng nghiệp ở trạm đã vượt qua mọi khó khăn để xóa tan sự nghi hoặc về y học hiện đại trong con mắt của người dân. Đến bây giờ, những tư tưởng lạc hậu trong chữa bệnh cũng thay đổi nhiều rồi em ạ”, chị Hoa tâm sự. Cách đây gần 7 năm, một thử thách lớn được đặt ra cho chị Hoa khi người dân “buộc” chị phải chữa lành bệnh cho Ăm Biên (Hồ Văn Biên) trong tình cảnh xương ống chân bị dập nát và thủng lá lách vì tai nạn. Lúc đó, biết tình trạng bệnh nhân vượt quá khả năng của trạm nên chị Hoa đã nhanh trí rửa sát trùng vết thương, nẹp cố định chân bị gãy rồi chuyển bệnh nhân vào Huế. “Chị nghĩ với ca bệnh này thì phải tiến hành đại phẫu mới mong có cơ may sống sót, lành lặn. Chị thuyết phục mãi, gia đình, già làng mới đưa được bệnh nhân vào Huế bởi lúc đó có rất đông thầy “thuốc thổi” đang giành giật bệnh nhân với chị”, chị Trịnh Thị Hoa kể lại. Đúng 2 tuần sau, Ăm Biên trở về trong sự vui mừng của gia đình và bản làng. Chiều hôm đó, dân bản kéo đến nhà chị rất đông, hai cậu con trai của Ăm Biên mang bao ngô tươi, túi nếp cùng con gà đến cảm tạ. “Đó là lần đầu tiên chị thấy hạnh phúc nhất trong đời hành nghề y của mình bởi người dân đã bắt đầu biết tin vào y học”, chị Hoa tươi cười kể lại. Và lòng tin của người dân đối với y học hiện đại đã tăng dần lên theo số lần chị Hoa chữa trị thành công cho bệnh nhân. Không lâu sau ngày Ăm Biên khỏi bệnh, chị Hoa lại lập thêm một “chiến công” trong lòng dân bản. Chị là người đã giữ lại gót chân cho Pả Đươn trong một lần bị tai nạn xe máy. “Hôm người nhà đưa Pả Đươn đến đây thì gót chân vẫn còn bê bết máu và có dấu hiệu nhiễm trùng nặng do Pả Đươn chủ quan và lại tin vào tài “phù phép” của một người chữa bệnh bằng thuốc thổi nên bệnh tình mới nặng hơn trước”, chị Hoa thổ lộ. Hai ngày nằm lại bệnh xá chữa trị, Pả Đươn đã thấy đỡ hơn nhiều và chưa đến một tuần lễ thì vết thương của ông lành hẳn, tự mình đi xe máy về nhà một cách an toàn. Việc tin vào “thuốc thổi” một cách tuyệt đối không chỉ tồn tại trong mỗi người dân bản địa mà ngay những người miền xuôi lên đây định cư cũng không ngoại lệ. Mới đây, cháu Nguyễn Thị Thêu (19 tuổi, thôn Pa Hy, xã Tà Long) bị gãy cổ tay, xương đâm ra bên ngoài da trong một lần lao động. Ngay lập tức, người nhà đã nhờ đến một người “phù phép” bằng “thuốc thổi”. Vết thương không thấy tiến triển gì, trái lại càng sưng vù lên và đau buốt hơn. Nghe người dân kể lại sự tình của cháu Thêu, chị Hoa tức tốc lên đường, đến tận nhà để tư vấn, khuyên gia đình đưa con đi bệnh viện để tránh bị dị tật suốt đời. Cảm tạ tấm lòng của chị, cháu Nguyễn Thị Thêu không ngớt lời cảm ơn: “May mà có mẹ Hoa đến vận động, tư vấn nếu không chắc bây giờ tay của cháu đã mang tật suốt đời. Giờ đây, cháu viết và gõ bàn phím nhanh lắm, cánh tay này là của mẹ Hoa cho đấy”. Vừa mới đây, em Nguyễn Thị Tuyết ở thôn Kè, xã Tà Long cũng bị gãy chân và nhờ đến một người thổi. Vết thương có đỡ sưng dần nhưng xương ống chân ngày càng lệch đi so với bàn chân. Và rồi chị Hoa lại đến và không quên khuyên nhủ Tuyết phải nhanh chóng đi chụp phim, bó bột cố định chân sau này lớn lên mới mong lành lặn được. Một tháng trước, chị Hoa cùng đồng nghiệp của mình đã cứu sống cháu Hồ Văn Bánh (9 tuổi) ở thôn Kè. Cháu Bánh bị sốt miên man gần nửa tháng nhưng người nhà vẫn chữa trị bằng cách cúng bái lẫn chữa bệnh bằng “lá thần” mà cha mẹ cháu kiếm được sau những buổi đi rừng. Càng uống “lá thần”, sức khỏe cháu Bánh ngày càng suy kiệt. “Hôm ấy, chị đi địa bàn vận động người dân làm nhà vệ sinh và biết được tình cảnh của cháu Bánh nên chị em đã thuyết phục gia đình đưa cháu về chữa trị tại trạm. Thực ra cháu chỉ bị sốt siêu vi và hạ đường huyết vì không ăn được gì, với lại nhà không có điều kiện để chăm sóc...”, chị Hoa chia sẻ. Được đưa về trạm truyền dịch, tiêm thuốc và ăn những bát cháo “tình thương” của các cô y tá nơi đây nên chẳng bao lâu sau cháu Bánh đã có thể cuốc bộ đến trường cùng bạn bè trang lứa. Những năm trở lại đây, người dân ở xã Tà Long đã tin tưởng hơn vào y học hiện đại. Bây giờ, cứ mỗi khi ốm đau, bệnh tật là người dân lại tìm đến trạm y tế để được khám và chữa bệnh bởi họ biết và tin rằng nơi đây có một nữ thầy thuốc luôn tận tâm, tận tình với dân bản. TRẦN NHƠN BỐN