Thận trọng từ các vụ lừa thu mua nông sản

(QT) - Chuyện thương lái Trung Quốc sang nước ta thu mua nhiều loại nông sản theo cách khác thường không còn là chuyện hiếm. Từ thu mua đỉa đến hồ tiêu, nụ hoa thanh long, lá điều khô, lá mãng cầu... thì nay lại mua cam non thái lát phơi khô và cau non…Rất nhiều lần nông dân phải ngậm “quả đắng” nhưng tình trạng thu mua theo kiểu khác thường của thương lái Trung Quốc vẫn chưa dừng lại. Suốt mấy ngày qua, trên các phương tiện truyền thông liên tục thông tin về việc thương lái Trung Quốc thu mua cam non thái lát phơi khô và cau non tại các nhà vườn. Không ai biết họ mua những thứ đó để làm gì? Chỉ biết rằng không ít người vì hám lợi đã bỏ ra số tiền lớn để thu mua, gom hàng. Còn nông dân thì lại đua nhau “bức tử” cây trồng. Tình trạng thu mua cam non xảy ra tại các tỉnh miền Tây từ đầu tháng 5/2015 tới nay. Và cau non được thương lái tới thu mua với giá cao ngất ngưởng tại các nhà vườn ở TP. Huế (tỉnh Thừa Thiên – Huế) để xuất sang Trung Quốc. Phần lớn những hộ gia đình trồng cau thường thu hoạch khi cau đã già và phục vụ chủ yếu cho việc cưới hỏi, lễ hội. Thế nhưng, các thương lái lại thu mua cau càng non với giá càng cao. Người dân thấy cái lợi trước mắt nên ồ ạt hái cau non bán cho thương lái. Trước đây, mỗi buồng cau già, đẹp nếu bán giá đắt nhất cũng chỉ được 5.000 đồng/kg, nhưng nay giá cau cao gấp hàng chục lần thì người dân đang có ý định phá vườn trái cây để trồng cau. Điều này thực sự nguy hiểm, bởi trên thực tế nếu thương lái không đẩy giá lên thì cây cau không hề có giá trị kinh tế. Tại các tỉnh như Trà Vinh, Vĩnh Long…cánh thương lái ồ ạt thu mua cam non còn tươi với giá 2.000 đồng/kg và khoảng 12.000 đồng/kg với cam thái lát phơi khô. Người dân thấy lợi trước mắt nên hái cam non bán cho thương lái mà không lường trước được hệ lụy về sau. Mục đích của những thương lái không có gì khác là làm nhiễu loạn thị trường nông sản Việt Nam và kiếm lợi trên chính sự nhiễu loạn đó. Ngoài ra, mục đích phá hoại nền nông nghiệp Việt Nam cũng khá rõ. Thanh long bị bứt nụ, cam bị vặt non, cây điều bị bứt trụi lá sẽ khiến cho hàng trăm, hàng nghìn ha thanh long, cam, điều mất mùa. Tuy nhiên, ở một khía cạnh khác thì chính sự hám lợi trước mắt của nhiều thương lái trong nước đã “tiếp tay” cho ý đồ “thao túng” thị trường của thương lái nước ngoài. Được lợi trước mắt nhưng hậu quả lâu dài thì người nông dân, thương lái trong nước phải gánh chịu và sâu xa hơn là ảnh hưởng nghiêm trọng đến quy hoạch của ngành nông nghiệp. Bài học về khoai lang tím đối với người dân tỉnh Vĩnh Long vẫn còn nguyên giá trị. Và đến bây giờ sự “trả giá đắt” về ốc bươu vàng khi chúng ta nhập khẩu loại động vật thân mềm này từ Trung Quốc. Bởi chỉ sau một thời gian ngắn, loại ốc bươu vàng này đã trở thành kẻ thù số một của nông nghiệp Việt Nam. Những tưởng sau những cú lừa trên, cơ quan chức năng sẽ tỉnh táo nhận ra và kiểm soát chặt chẽ hơn hoạt động mua bán có tính chất phá hoại từ phía thương nhân Trung Quốc. Vậy mà, những vụ việc mua bán mang tính chất phá hoại như mua sừng, móng của trâu, bò (để phá hoại sức kéo), mua rễ cây chè cổ thụ ở tỉnh Hà Giang (mục đích là để người dân chặt phá loại chè tuyết hàng trăm năm tuổi, một đặc sản của vùng đất này) và chưa kể đến những vụ việc như mua lá điều khô hay mua đỉa…vẫn tiếp tục diễn ra. Cho đến thời điểm này, các mặt hàng mà thương lái Trung Quốc thu mua chưa chứng minh được lợi ích về mặt kinh tế trong thực tế. Tuy nhiên, với kiểu mua bán như vậy đã gây ra những tác hại không hề nhỏ đối với nền kinh tế nông nghiệp nước ta. Thiết nghĩ, phản ứng của các bộ, ngành liên quan trước tình trạng thu mua theo kiểu khác thường của thương lái Trung Quốc trong thời gian qua là rất chậm và chưa quyết liệt. Chính vì vậy, thương lái Trung Quốc mới có cơ hội “diễn lại” trò cũ và người nông dân vẫn tiếp tục mắc lừa. Điều này cho thấy đang có lỗ hổng trong công tác quản lý, điều hành thị trường của các bộ, ngành liên quan và sự kiểm soát thiếu chặt chẽ của các địa phương. Chúng ta cần phải thống kê, phân tích về những hoạt động bất thường của thương lái Trung Quốc. Phải giám sát chặt chẽ thị trường, đặc biệt là tư cách pháp nhân, giấy phép kinh doanh của các thương lái nước ngoài. Cần có những điều khoản, chế tài xử phạt đối với các hành vi lũng đoạn thị trường, phá hoại sản xuất. Mặt khác, đẩy mạnh hơn nữa công tác thông tin, tuyên truyền, giải thích để người nông dân hiểu và nắm vững các quy luật của thị trường, nhất là không hám lợi trước mắt mà chú trọng sản xuất bền vững. Có như vậy mới giúp nông dân đủ sức “đề kháng” trước các chiêu trò thu mua nông sản mang tính phá hoại của thương lái Trung Quốc và giúp người nông dân an tâm bám ruộng, bám vườn làm ra những sản phẩm có giá trị kinh tế tương xứng với công sức bỏ ra. TÂN NGUYÊN