Thắm tình Pakse

(QT) - Hơn bốn giờ đồng hồ đi đường, tôi đến với thành phố Pakse. Khác với cái lạnh, ẩm ướt và mưa lâm thâm của xứ sở miền Trung những ngày cuối năm, Pakse đón tôi bằng ánh nắng chiều vàng rực rỡ, từng tán bàng xanh xen kẽ giữa những con phố nhỏ bình yên. Pakse hoàng hôn đẹp dịu dàng.

Thành phố Pakse thuộc tỉnh Champasak, là một tỉnh lớn nằm ở phía Tây Nam nước Lào, tọa lạc tại hợp lưu của hai con sông là sông Xedone và sông Mê Kông. Đây cũng chính là cửa ngõ vào cao nguyên Boloven. Pakse từng là kinh đô của vương quốc Champasak cho đến năm 1946 khi vương quốc Lào được thành lập. Kể từ khi có cầu Hữu nghị Nhật- Lào bắc qua sông Mê Kông nối liền hai phần của Champasak hai bên bờ với tỉnh Ubon Ratchathani của Thái Lan, Pakse trở thành một trung tâm thương mại của Lào. Đây cũng là nơi có đông người Việt Nam nhất trên đất Lào, có khoảng 5.000 người Việt đang sinh sống và lao động tại đây. Cộng đồng người Việt được chia thành nhiều xóm nhỏ và họ đặt tên cho các xóm của mình bằng những cái tên thuần việt như xóm Xuống Đá, Nhà Đèn, Tân Phước, Tân An… Có lẽ vì thế mà khi đến Pakse, tôi lại thấy cảm giác rất đỗi thân quen, gần gũi.

Bình yên trên đất nước Triệu Voi

Chiếc xe tuktuk đưa tôi đến với gia đình anh Cù Văn Hoàng (sinh năm 1982), một người Việt sống lâu năm trên đất bạn Lào, ở ngôi làng lomsak 7, cách thành phố khoảng chừng 14 km, giáp với biên giới Campuchia khi trời đã ngả tối. Anh Hoàng là người rất cởi mở và nhiệt tình. Với anh, không gì hạnh phúc bằng được gặp người thân, bạn bè từ Việt Nam sang thăm chơi. Bên bữa cơm ấm cúng cùng gia đình, anh kể cho tôi nghe những tháng ngày sinh cơ, lập nghiệp trên đất bạn. Năm 2004, khi hoàn cảnh kinh tế gia đình khó khăn, tốt nghiệp ra trường nhưng không xin được việc làm, anh Hoàng cùng một số người bạn sang Lào làm công nhân cho một công ty chế biến cao su. Cũng chính từ công việc này, anh đã gặp và nên duyên vợ chồng với chị Nang Lã, một cô gái Lào hiền lành, mộc mạc. “Những ngày đầu tiên trên đất Lào là những chuỗi ngày đầy khó khăn, vất vả. Mình phải làm quen với môi trường sống và làm việc hoàn toàn mới lạ. Từ cách sinh hoạt đến các phong tục, tập quán, phương thức lao động đều phải học lại từ đầu để phù hợp với cuộc sống nơi đây”, anh Hoàng chia sẻ. Khó khăn từ buổi đầu là thế, nhưng bằng sự cố gắng, nỗ lực của bản thân, sự động viên, san sẻ và thấu hiểu của người vợ, anh đã vượt qua mọi rào cản để hôm nay, sau 14 năm sinh sống và làm việc trên đất Lào, anh có một mái ấm gia đình với ba đứa con xinh xắn. Pakse trở thành quê hương thứ hai của anh.

Sống lâu năm ở Lào, có vợ là người Lào nhưng với gia đình anh Hoàng, Tết nguyên đán của người Việt luôn là những ngày có ý nghĩa và được chờ đón nhất trong năm. Anh Hoàng tâm sự: “Ngày Tết Việt Nam là ngày sum vầy và đoàn tụ, mang ý nghĩa rất thiêng liêng, dù làm gì, ở đâu, đến ngày tết cũng về quây quần bên gia đình, sửa soạn bàn thờ, nấu mâm cơm tươm tất để cúng ông bà, tổ tiên”. 11 năm nay, kể từ khi lập gia đình và sinh các cháu, tết lại càng có ý nghĩa hơn đối với gia đình anh. Vào những ngày cuối năm, anh cùng vợ chọn mua cho gia đình mình một cây quất, cây mai hay cây đào do các tiểu thương chở từ Việt Nam sang bán. Một nhành mai vàng, hay một cây quất với đủ quả, lộc cũng đã làm không khí thêm rộn ràng, ấm áp. Gia đình anh vẫn giữ nếp cúng ông Công, ông Táo như ở Việt Nam. Chị Nang Lã tuy là người Lào nhưng sau nhiều năm làm dâu Việt, giờ đây chị nói tiếng việt thành thạo như tiếng mẹ đẻ. Chị cũng chế biến các món ăn Việt rất ngon. Trong mâm cơm của gia đình hầu như đều là các món ăn thuần Việt. Chiều 23 tháng chạp, cả nhà sẽ sum vầy bên gian bếp nhỏ, gói những tấm bánh chưng mang đậm hương vị quê nhà. Không biết tết cổ truyền của dân tộc xuất hiện nơi xứ người từ bao giờ, nhưng chắc chắn ở đâu có người Việt, ở đó có tết Việt và luôn thiêng liêng, gắn bó trong tâm hồn, tình cảm của mỗi người con dân Việt. Những tấm bánh chưng xanh, mâm ngũ quả trên bàn thờ gia tiên, hay cành đào, chậu quất khoe sắc trong mỗi gia đình đã trở thành một phần hình ảnh của quê hương để mỗi người Việt Nam dù sống ở nơi đâu, mỗi độ xuân về lại bồi hồi nhớ về đất nước với bao tình cảm nhớ nhung tha thiết. Vào thời khắc giao thừa, trong ngôi chùa Trang Nghiêm ở xóm Tân An, phía đầu cầu Pakse, anh Hoàng cùng một số bà con kiều bào hái lộc đầu năm và đi lễ chùa. Đây cũng là giây phút cộng đồng người Việt ở Pakse được gặp gỡ và trao cho nhau những lời chúc tốt đẹp, tình cảm nồng ấm nơi đất bạn. Vui nhất với gia đình anh là sáng mồng một tết, các cháu nhỏ diện quần áo mới, đi chúc tết ông bà và được nhận lì xì kèm những lời chúc bình an, may mắn.

Cũng như thời điểm này ở quê nhà, nhiều ngả đường, con phố của Pakse bắt đầu rộn ràng không khí của ngày tết cổ truyền. Trên các tuyến phố chính, các dãy quán bán đồ Việt tấp nập người mua bán. Không chỉ kiều bào mà người dân Lào cũng đi chợ để mua sắm, vui lây niềm vui của người Việt. Người Lào đặc biệt thích món bánh chưng của người Việt. Có lẽ ở thời điểm này mới cảm nhận sâu sắc sự giao thoa văn hóa và tình cảm của người dân hai nước. Tết Việt trên đất Lào cũng là một nét sinh hoạt văn hóa, thu hút đông đảo người Lào cùng tham gia. Mỗi dịp tết đến, xuân về, người Việt thì háo hức, chờ đợi, còn người Lào thì có dịp hòa chung niềm vui và thưởng thức các hương vị truyền thống độc đáo của bạn. Vượt lên mọi rào cản về ngôn ngữ, phong tục, tập quán, khoảng cách địa lý, tết Việt luôn là nét đẹp được những người con xa xứ gìn giữ và phát huy. Cũng như bao gia đình Việt đang sinh sống trên đất bạn, gia đình anh Hoàng chờ mong tết đến xuân về với niềm hân hoan, phấn khởi. Mong cho một năm mới với nhiều may mắn, bình an, vạn sự tốt lành.

Phạm Thanh Nhàn