Tăng cường quản lý hoạt động sản xuất nước uống đóng chai

QTO - Cuối tháng 4/2023, một trường mầm non ở tỉnh Quảng Bình phát hiện có một con đỉa còn sống trong sản phẩm nước uống đóng bình, loại 20 lít của Công ty Cổ phần Nước khoáng Bang. Mới đây, các đoàn thanh tra chuyên ngành của Sở Y tế và Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh Quảng Trị kiểm tra 14 cơ sở sản xuất kinh doanh nước uống đóng chai thì có 10 cơ sở không đảm bảo điều kiện hoạt động. Liên tiếp các thông tin không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) đối với nước uống đóng chai, đóng bình (gọi chung là nước đóng chai) khiến người dân quan ngại. Đây là sản phẩm được sử dụng phổ biến trong cuộc sống hằng ngày, nên để bảo vệ sức khỏe cộng đồng đòi hỏi ngành chức năng, chính quyền cần có biện pháp chấn chỉnh, quản lý chặt chẽ hơn hoạt động sản xuất, kinh doanh nước uống đóng chai.

Hiện trên địa bàn tỉnh có 69 cơ sở sản xuất, kinh doanh nước uống đóng chai. Theo báo cáo của các đoàn kiểm tra về ATVSTP mới đây, nhiều cơ sở sản xuất nước uống đóng chai trên địa bàn vi phạm các quy định về hồ sơ pháp lý, điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, quy trình tổ chức sản xuất cũng như các quy định về tem nhãn sản phẩm.

Nguyên nhân khách quan là do thời gian qua ảnh hưởng COVID-19, các cơ sở sản xuất kinh doanh nước uống đóng chai đều hoạt động cầm chừng, gặp khó khăn nên ít quan tâm đầu tư khiến nhà xưởng xuống cấp, trang thiết bị hư hỏng. Trong khi đơn vị trực tiếp quản lý nhà nước lĩnh vực này là ngành y tế cũng tập trung công tác phòng chống dịch bệnh nên việc kiểm tra, giám sát không thường xuyên, thiếu chặt chẽ.

Theo Nghị định 15/2018/NĐCP quy định chi tiết một số điều của Luật An toàn thực phẩm và Nghị định 155/2018/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung quy định liên quan điều kiện đầu tư kinh doanh thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Y tế thì doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh nước uống đóng chai chủ động chuẩn bị hồ sơ, thủ tục tự công bố (gồm giấy phép kinh doanh, giấy chứng nhận an toàn thực phẩm, phiếu kiểm nghiệm kết quả an toàn thực phẩm nước đóng chai hợp lệ, bản kê khai thông tin chi tiết sản phẩm, mẫu nhãn mác sản phẩm) nộp cơ quan quản lý nhà nước.

Sau khi có kết quả của cơ quan thẩm quyền thì tự công bố chất lượng nước đóng chai được quyền sản xuất và tự chịu trách nhiệm về an toàn của sản phẩm. Quy định này tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh trong quá trình đầu tư, phát triển sản xuất. Tuy nhiên, thực tế ý thức tự giác chấp hành quy định sản xuất cũng như ATVSTP của chủ cơ sở, người sản xuất, kinh doanh chưa cao.

Theo quy định, dây chuyền sản xuất nước uống đóng chai phải bảo đảm một chiều, có phân khu rõ ràng; quy trình phòng chiết, đóng bình phải kín, vận hành đèn UV thường xuyên, đúng thời gian để nguồn nước được bảo đảm. Mặt khác, trong quá trình sản xuất phải bảo hành vận hành thẩm thấu ngược của hệ thống lọc RO để chất lượng nước bảo đảm quy chuẩn. Đặc biệt là yêu cầu về lựa chọn nguồn nước đầu vào. Đối với những nơi có nguồn nước của nhà máy phải sử dụng tối đa nguồn nước nhà máy của thành phố cấp đưa vào sử dụng. Còn đối với nơi sử dụng nguồn nước giếng phải đặc biệt lưu ý sử dụng hệ thống lọc thô tốt và phải kiểm nghiệm định kỳ chất lượng nguồn nước bảo đảm trước khi đưa vào sản xuất.

Trong quá trình sản xuất, người sản xuất còn phải luôn tuân thủ các quy trình vệ sinh, an toàn thực phẩm, phải mặc đồ bảo hộ lao động, rửa tay và đội mũ để chống bụi trong phòng chiết.

Tuy nhiên, qua kiểm tra cho thấy, nhiều cơ sở điều kiện vệ sinh môi trường nơi sản xuất chưa đảm bảo; nhân lực hạn chế chưa thực hiện quy trình một chiều, trang bị bảo hộ lao động chưa đầy đủ, người trực tiếp sản xuất chưa thực hiện đầy đủ quy trình vô khuẩn theo quy định; giấy chứng nhận sức khỏe hết hiệu lực; việc ghi chép sổ sách theo dõi thay thế trang thiết bị, máy móc, số lượng sản xuất và phân phối chưa cập nhật chi tiết, hệ thống đèn cực tím phòng chiết rót bị hỏng; chưa thực hiện kiểm nghiệm chất lượng nguồn nước đầu vào dùng để sản xuất; tem nhãn sản phẩm, chưa có ngày sản xuất, hạn sử dụng sản phẩm…

Nước uống đóng chai là mặt hàng được tiêu thụ mạnh, nhất vào thời điểm mùa hè như hiện nay, vì vậy để bảo vệ sức khỏe, quyền lợi người tiêu dùng cần chấn chỉnh hoạt động sản xuất, kinh doanh trên lĩnh vực này. Bên cạnh việc tuyên truyền nâng cao nhận thức, kiến thức về an toàn thực phẩm cho đối tượng tham gia sản xuất, kinh doanh nước uống đóng chai, cơ quan quản lý nhà nước, chính quyền cần tăng cường kiểm tra định kỳ, đột xuất, hậu kiểm, rà soát doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, nhất là những cơ sở nhỏ lẻ trên địa bàn quản lý.

Được biết, từ kết quả kiểm tra 14 cơ sở ban đầu, ngành y tế đang xây dựng kế hoạch kiểm tra toàn diện hoạt động sản xuất, kinh doanh trên lĩnh vực này. Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh cũng xây dựng bộ tiêu chí hướng dẫn cơ sở nước uống đóng chai tự giám sát, kiểm tra, đánh giá hoạt động sản xuất tại cơ sở theo các quy định của pháp luật về an toàn thực phẩm; xây dựng quy trình chuyên môn để thẩm định chặt chẽ điều kiện về ATVSTP đối với các cơ sở nước uống đóng chai trên địa bàn. Đây được xem là giải pháp quan trọng để siết chặt quản lý đối với lĩnh vực hoạt động này.

Tuy nhiên, bên cạnh việc kiểm tra, hậu kiểm tra các điều kiện sản xuất theo kế hoạch đề ra, cần tiến hành lấy mẫu nước tại nơi sản xuất và mẫu nước lưu thông trên thị trường để kiểm định chất lượng nước đầu vào và cả sản phẩm nước đầu ra về các chỉ tiêu an toàn theo quy chuẩn, từ đó phát hiện sớm các chỉ tiêu vượt ngưỡng cho phép, tình trạng ô nhiễm sản phẩm... Kiên quyết đóng cửa, tạm dừng hoạt động và thu hồi sản phẩm nước uống đóng chai không đảm bảo chất lượng. Đồng thời, công bố rộng rãi kết quả kiểm nghiệm các mẫu nước để người tiêu dùng yên tâm sử dụng.

Mai Lâm