Phụ nữ trầm cảm sau sinh cần được phát hiện sớm và điều trị kịp thời

Dù chưa có số liệu thống kê cụ thể nhưng ngày càng có nhiều phụ nữ bị trầm cảm sau sinh. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, người bệnh sẽ bị loạn thần, hoang tưởng dễ dẫn đến những hành vi bột phát có thể gây hại bản thân hoặc những người xung quanh. Tuy nhiên vì nhiều lý do, hiện nay việc phát hiện, điều trị bệnh này trên địa bàn tỉnh vẫn chưa được quan tâm đúng mức.

Bác sĩ Khoa Tâm thần kinh, Bệnh viện Đa khoa tỉnh tư vấn cho bệnh nhân -Ảnh: M.L

Chị N.T.H. ở huyện Gio Linh sau một thời gian điều trị bệnh trầm cảm nội trú tại bệnh viện thì được chuyển sang điều trị ngoại trú. Gần một năm nay, đều đặn hằng tháng, chị H. đến Khoa Tâm thần kinh, Bệnh viện Đa khoa tỉnh khám và lấy thuốc theo đơn bác sĩ về uống. Theo lời kể của chị H., nguyên nhân xuất phát từ việc chị sinh con nhưng ít sữa.

Vì thế, suốt ngày chị cứ day dứt không yên vì lo con đói nhưng lại không dám cho con bú sữa ngoài vì sợ không bảo đảm. Hằng đêm nhìn con quấy khóc chị cứ trượt dài với những cảm xúc tiêu cực. “Hơn một tháng trời tôi mất ngủ, sức khỏe sa sút, tâm trạng chán nản.

Sau đó tôi xuất hiện cảm giác đơn độc, có lỗi khi làm mẹ mà không đủ sữa cho con bú, không đủ sức chăm con. Vì thế tôi muốn tìm đến cái chết... Rất may là người thân đã phát hiện kịp thời đưa tôi đi viện điều trị bệnh”, chị H. nhớ lại.

Theo bác sĩ Nguyễn Truyền, Phó Trưởng khoa phụ trách Khoa Tâm thần kinh, Bệnh viện Đa khoa tỉnh, người mắc bệnh trầm cảm đều có cơ địa thần kinh yếu nên những người tiền sử có vấn đề về tâm lý, người có yếu tố di truyền gia đình với chứng trầm cảm, lo âu hay người ở lần sinh đầu bị trầm cảm thì lần sinh sau dễ tái phát bệnh.

Đặc biệt, phụ nữ sau khi sinh đẻ thường thay đổi về thói quen sinh hoạt, tâm sinh lý, nồng độ hormone, chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi... nên nguy cơ mắc bệnh này càng cao. Trung bình mỗi tháng tại khoa có khoảng 400 lượt bệnh nhân đến khám, điều trị rối loạn tâm thần, trong đó bệnh nhân mắc bệnh trầm cảm chiếm khoảng 15% - 20%.

Điều đáng lo ngại là hiện nay đa phần bệnh nhân mắc bệnh đến cơ sở y tế điều trị đều ở giai đoạn nặng, gia đình phải “áp tải” đến bệnh viện. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này như nhận thức về các loại bệnh tâm lý, tâm thần của người dân còn hạn chế, chưa được quan tâm.

Hiện trên địa bàn tỉnh, điều kiện về cơ sở y tế, trang thiết bị cũng như nguồn nhân lực phục vụ khám, điều trị các loại bệnh tâm thần đều thiếu, chưa đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh của người dân cũng như sàng lọc, phát hiện bệnh sớm trong cộng đồng.

“Tôi công tác ở khoa 35 năm nhưng trong vòng 5 năm trở lại đây khoa mới tuyển mới được 3 bác sĩ đa khoa về làm việc và đào tạo dần về chuyên khoa tâm thần học. Hiện khoa chỉ có 30 giường bệnh điều trị nội trú. Do năng lực khám, chữa bệnh tâm thần kinh trên địa bàn còn hạn chế nên nhiều bệnh nhân mắc các nhóm bệnh điều trị tại khoa, trong đó có bệnh nhân trầm cảm phải đi điều trị ở các cơ sở y tế ngoại tỉnh”, bác sĩ Truyền cho biết.

Sau khi sinh con thứ 2 được 1 tuần thì chị L.T.O. ở huyện Hải Lăng bắt đầu buồn bã, hay cáu gắt, mất ngủ, mệt mỏi nên người thân trong gia đình đã đưa chị vào Khoa Tâm thần, Bệnh viện Trung ương Huế - nơi chị từng điều trị trước đây để khám.

Chị gái của O. cho biết, cách đây 4 năm, O. sinh con đầu lòng thì bị mất ngủ triền miên, người lúc nào cũng bồn chồn, lo lắng. Thời điểm đó gia đình chỉ nghĩ đơn giản là do sau sinh, cơ thể O. mệt mỏi, căng thẳng nên mọi người cố gắng bồi dưỡng, động viên. Tuy nhiên, càng ngày O. càng có những biểu hiện bất thường như không muốn nói chuyện với những người xung quanh, không muốn cho con bú. Có khi cả đêm O. chỉ ngồi nhìn con chằm chằm mà không ngủ hoặc có những cơn nóng giận không kiểm soát được là la hét...

“Đi khám thì mới biết O. mắc bệnh trầm cảm sau sinh, phải nhập viện điều trị hàng tháng trời. May mắn là sau một thời gian điều trị O. trở lại cuộc sống bình thường. Tuy nhiên, nay sinh con thứ 2 thì căn bệnh này lại quay trở lại và có dấu hiệu nặng hơn. Thế là cả 2 lần sinh con vừa tròn tháng, em gái tôi đều phải cai sữa cho con để nhập viện điều trị bệnh trầm cảm”, chị gái O. chia sẻ.

Tại tỉnh Quảng Trị, năm 2022 dư luận cũng từng rúng động khi một phụ nữ người dân tộc thiểu số sát hại con mình trong cơn bột phát vì mắc bệnh trầm cảm sau sinh. Phải đến sau khi vụ án xảy ra, người mẹ được đưa đi điều trị ở cơ sở y tế thì người thân trong gia đình cũng nhà người dân địa phương mới biết đến căn bệnh này. Vì thế, rất cần nâng cao hiểu biết về bệnh trầm cảm sau sinh cho người dân, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, để mọi người hiểu rằng, đây là một trong những loại bệnh tâm thần, cần phải điều trị.

Khi có dấu hiệu trầm cảm cần được khám sớm tại chuyên khoa tâm thần, tránh để tình trạng bệnh quá nặng gây khó khăn trong điều trị. Theo bác sĩ Truyền, 80% phụ nữ bị trầm cảm sau sinh sẽ hồi phục hoàn toàn nếu được quan tâm đúng mức. Hiện nay, việc điều trị trầm cảm sau sinh có thể sử dụng liệu pháp tâm lý, điều trị bằng thuốc chống trầm cảm, giải tỏa lo âu.

Bên cạnh đó, sự đồng hành của gia đình với phụ nữ sau sinh rất quan trọng để hỗ trợ kịp thời về mặt tâm lý. Những người thân trong gia đình nên dành thời gian quan tâm chăm sóc phụ nữ sau sinh, đặc biệt là người chồng cần lắng nghe, cảm thông, chia sẻ việc chăm con nhỏ và tạo điều kiện cho người vợ có thời gian thư giãn, nghỉ ngơi cũng như có chế độ dinh dưỡng hợp lý.

Thủy Ngọc