Nước phèn ở "ốc đảo" phèn

Nước phèn ở "ốc đảo" phèn Hơn 80/315 hộ dân ở "ốc đảo" Tường Vân (xã Triệu An, Triệu Phong) mấy chục năm nay phải sống trong cảnh thiếu nước bởi nguồn nước bị nhiễm phèn nặng. Tháng 7-2007, người dân ở thôn Tường Vân được đầu tư xây dựng một nhà máy nước cung cấp nước sạch có tổng số vốn hơn 1,6 tỷ đồng (công suất 170m3/ngày) hứa hẹn sẽ chấm dứt tình trạng phải dùng nước bị nhiễm phèn. Tuy nhiên, niềm vui chưa trọn vẹn khi chỉ sau 4-5 tháng đưa vào sử dụng, nguồn nước do nhà máy cung cấp có mùi và nổi váng vì bị phèn. Nhiều hộ dân phải tiếp tục trở lại dùng nguồn nước phèn như trước đây. Khát nước giữa biển nước Tường Vân nằm lọt thỏm giữa hai con sông là sông Hiếu, Rào Cụt chảy bao quanh làng đã biến vùng đất này thành một ốc đảo giữa tứ bề là nước. Vậy nhưng từ khi lập thôn đến giờ người dân Tường Vân luôn sống trong cảnh thiếu nước bởi nguồn nước ở đây bị chua phèn nặng. Để khắc phục, người dân của "ốc đảo" phải đào giếng khơi sau đó lắng lọc nước mới dùng được hoặc xây bể chứa nước mưa. Về mùa khô, khi nguồn nước giếng khơi, bể chứa nước mưa cạn, người dân phải đi bộ gần 3 km sang thôn Hà Tây (xã Triệu An) để xin nước về dùng. Mãi đến năm 1994, tổ chức Oxfam Hong Kong đã tài trợ mỗi nhà một bể đựng nước mưa. Đến nay, đa số bể hứng nước mưa ở đây đều đã xuống cấp trầm trọng nên không chứa được nước. Tháng 7-2007, từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu của Chính phủ, Trung tâm nước sinh hoạt và vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh đã đầu tư xây dựng một trạm cung cấp nước sạch với tổng số vốn hơn 1,6 tỷ đồng (công suất 170m3/ngày) nhằm cung cấp nước sạch cho người dân trong thôn. Tuy nhiên, chỉ sau 4-5 tháng, nguồn nước từ trạm cung cấp nước sạch này tự nhiên bốc mùi và nổi váng vì bị phèn. Giữa trưa nắng, chị Nguyễn Thị Hồng đang nhẫn nại chờ từng giọt nước chảy qua bể lọc để nấu ăn. Chị Hồng cho biết: “Nước của nhà máy đấy nhưng nhà tui và dân làng phải xây thêm bể lọc nước để dùng. Thế mà chất lượng cũng không đảm bảo. Như để chứng minh, chị chỉ vào mấy cái xô đựng nước, bể lọc, nồi, ấm đã lên màu vàng khè bởi phèn bám. Chị Hồng nói tiếp: “Ngay xô nước vừa mới hứng từ vòi nước, váng phèn cũng nổi lên thành từng mảng đóng lại trên mặt nước. Có hôm vừa mở vòi nước nhiều người rất lo lắng bởi phèn đóng thành cục nổi lềnh bềnh trên mặt nước. Cẩn thận lọc nước rồi mới sử dụng nhưng mà vẫn thấy hôi lắm”. Mấy tháng nay, nguồn nước được người dân phân ra từng mục rất rõ ràng. Nước đi xin ở làng khác về thì dùng cho ăn uống, còn nước nhà máy thì tắm giặt. Nhà nào khá giả thì mới mua bình nước tinh khiết về uống nhưng rất hiếm vì toàn dân nghèo. Em Nguyễn Thị Huyền (lớp 8, trường THCS Triệu An) buồn rầu: “Em chẳng có cái áo nào thật sự trắng cả, vì cứ giặt xong là áo đổi sang màu vàng nhạt. Nhìn bạn bè đứa nào cũng có đồng phục trắng tinh mà buồn”. Anh Nguyễn Văn Lạc cho biết: “Nước mưa thì cũng tùy vào thời tiết mỗi năm nữa. Năm nào mưa nhiều thì có nước để dùng, không thì bể cũng khát nước luôn. Gần một năm nay, bể nước ở đây đều bị hư hỏng hết nên mưa thì lấy thau, nồi ra hứng được chừng nào hay chừng ấy”. Nhà máy nước còn đang bảo hành Khi nói về việc người dân thôn Tường Vân vẫn còn dùng nguồn nước bị nhiễm phèn, ông Nguyễn Văn Thí, Trưởng thôn Tường Vân lắc đầu ngao ngán: “Cứ tưởng có trạm cấp nước sạch thì từ nay người dân hết cảnh uống nước phèn nhưng rồi đâu vẫn hoàn đấy. Khi trạm cung cấp nước sạch đi vào hoạt động người dân rất mừng. Thế rồi chỉ được dùng nước sạch mấy tháng sau đó không hiểu vì lý do gì nguồn nước từ trạm cung cấp nước sạch bắt đầu bị nhiễm phèn. Có thể nguồn nước được lấy từ xóm Động (chưa qua xử lý) sau đó bơm thẳng lên đài nước rồi theo các nhánh đường ống chảy về nhà dân là nguyên nhân chính làm nước bị phèn. Bây giờ người dân trong thôn chỉ mong các cấp ngành chức năng sớm xử lý nguồn nước phèn để được dùng nước sạch chứ mùa khô đang cận kề mà nguồn nước từ giếng khơi, bể chứa nước không đáp ứng đủ". Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Văn Thể, Giám đốc Trung tâm nước sinh hoạt và vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh (đơn vị thực hiện dự án nước sạch tại thôn Tường Vân) cho biết: Trước khi triển khai dự án, nguồn nước nơi lấy về cung cấp cho trạm cung cấp nước sạch đã được Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh xét nghiệm mẫu nước và nguồn nước này đạt tiêu chuẩn cho phép. Vì thế, trong quy trình bơm nước về đài chứa nước không qua hệ thống bể xử lý vì nước đã sạch. Hiện tại, trạm cung cấp nước sạch vẫn còn trong giai đoạn bảo hành trong vòng một năm (từ 18/7/2007-2008) nên Trung tâm sẽ có nhiệm vụ xử lý nếu nguồn nước không bảo đảm chất lượng. Vì trước đó chưa nhận được thông tin gì từ UBND xã Triệu An về chất lượng nước nên không biết. Nếu có tình trạng trên, Trung tâm sẽ xuống chỉ đạo kiểm tra và chỉ khoảng 15-20 ngày là người dân thôn Tường Vân sẽ được dùng nước sạch. "Tất cả người dân ở "ốc đảo" phèn đang trông chờ nguồn nước sạch từ trạm cấp nước khi mùa khô đang đến gần. Không lẽ sống giữa "biển nước" lại phải uống nước phèn, lại khát nước"-đó là câu nói của ông Nguyễn Văn Thí, Trưởng thôn Tường Vân khi chia tay chúng tôi. Hoàng Tiến Sỹ